Lạ lẫm, độc đáo -  những chiếc bánh xíu báo (xíu páo) là món quà vặt quen thuộc của bao thế hệ học sinh Thành Nam. Xíu báo có vỏ như bánh nướng nhưng mềm và thơm hơn, có thể bóc ra như được từng lớp mỏng, có chút hơi giống vỏ bánh pía. Nhân bánh là thịt xá xíu màu đỏ nâu sậm, xắt hạt lựu trộn với mộc nhĩ, mỡ lợn và nửa quả trứng gà luộc ăn bùi bùi béo ngậy, cảm giác đặc biệt khó tả. Bánh xíu báo là một trong những thức quà ngon, dân dã của người Hoa trước đây sống trên phố Khách (nay là phố Hoàng Văn Thụ, Lê Hồng Phong). Và hiện nay, trên những con phố này, những quán xôi sáng hay quà chiều vẫn luôn bán loại bánh ngon tuyệt này.

Không giống như bánh mì thịt nướng, bánh mì nem khoai… ở Hà Nội, cũng không giống như bánh mì Sài Gòn với jambon, chả lụa, thịt xông khói và rau củ chua ngọt “cắn ngập răng”, bánh mì kẹp ở Nam Định đơn giản và nhẹ nhàng hơn một chút. Chỉ là bánh mì giòn, kẹp thêm pate gan, đôi lúc thêm trứng ốp lếp, hành phi, chút đu đủ xanh trộn chua ngọt, rau mùi, tương ớt rồi rưới thứ nước mỡ hành thơm phưng phức. “Bánh mì chân cầu”, “ Bánh mì Nguyễn Du” là những “thương hiệu” bánh mì quen thuộc ở thành phố Nam Định mà ai cũng biết đến. Ngồi ở vỉa hè, cầm chiếc bánh mì nóng hổi lót giấy báo trên tay, cùng thưởng thức và “tám” chuyện , có lẽ thời học sinh ai ai cũng đã từng trải qua.

Không giống như xôi thịt, trứng kho ở Hà Nội, món xôi "đinh" ở Nam Định chính là xôi xíu gồm xôi trắng dùng kèm với thịt xá xíu, lạp xưởng và thứ nước sốt sệt sệt thơm lừng không thể lẫn với nơi nào khác. Trộn đều bát xôi, nếm thử một miếng, bạn sẽ cảm nhận được hương vị tuyệt vời của gạo nếp dẻo thơm quyện với thịt xíu mềm ngọt, lạp xưởng bùi béo, nước sốt thịt đậm đà có vị cay của tiêu. Chỉ ăn một lần chắc chắn sẽ nhớ mãi. Mang hơi hướng phong cách người Hoa nên hiện giờ trên những phố cổ: Hàng Sắt, Hoàng Văn Thụ... xôi xíu vẫn được bán nhiều.

Gần giống như bánh canh ở miền Nam nhưng bún đũa ở Nam Định có sự khác biệt không thể lẫn: sợi bún to cỡ đầu đũa, mềm nhưng săn chắc chứ không hề nhũn, thường ăn kèm với rau muống, rau cải, rau kinh giới. Dạo quanh các chợ Ngõ Ngang, chợ Rồng hay phố Hàng Đồng vào những buổi chiều, bạn sẽ thấy những hàng chuyên món bún đũa riêu cua có vị chua thanh thanh nhẹ nhàng. 

Do một số quán bán bún đũa, bún riêu cua có tóp mỡ ăn kèm với sung muối nên nhiều người hay gọi là bún sung, bún tóp mỡ. Bún đũa Thành Nam mùa nào cũng được ưa chuộng cũng bởi ăn ngon mà không quá no. Bát bún đầy đặn với gạch cua “hào phóng” giá 15.000 đồng.

Có lẽ do ảnh hưởng từ phong cách ẩm thực Trung Hoa từ khu phố Tàu xưa nên bánh gối Nam Định hoàn toàn khác bánh gối Hà Nội từ cách chế biến, hình dáng cho đến cách thưởng thức. Nếu bánh gối Hà Nội dùng vỏ bột trứng giòn, tỉ mẩn ngồi gấp vỏ đúng hình “gối”, chấm mắm chua ngọt dùng kèm rau sống thì ở Nam Định, bánh gối được làm từ vỏ bánh đa nem quết lớp bột mì nên khi ăn bánh mềm, không bị ngấy. 

Cầm chiếc bánh trên tay, quết chút tương ớt ngọt do cô chủ quán tự chế, nhâm nhi vài miếng dưa góp đu đủ chua dịu là đã có thể thưởng thức thức quà đặc biệt này. Bánh gối được bán nhiều nhất ở cổng các trường học trên phố Bắc Ninh, Nguyễn Du, “bánh gối cô Nguyệt”, “bánh gối cô Mai” luôn là những “key word” được những cô cậu học trò tìm đến giờ tan trường.

Bánh bèo Nam Định không giống bánh bèo chén kiểu Huế, chỉ có bột gạo, đổ vào khuôn lá chuối vuông vuông như chiếc thuyền và hấp chín, rắc hành phi lên trên, khi ăn cắt bánh bèo thành những miếng nhỏ vuông vuông, chấm nước mắm chua chua, thêm chút hạt tiêu như nước chấm bánh cuốn. Mùa đông, ngồi co ro bên cạnh đĩa bánh bèo, cảm nhận cái ấm áp tan trong miệng, lan trong người  mới thấy thật thú vị và thấm thía hạnh phúc trong những điều giản dị nhất thế nào. Bánh bèo được bán ở một gian hàng nhỏ trong chợ Diên Hồng.

Cùng với nem nắm Giao Thủy, nem thính, nem tai, nem chạo… luôn là món ăn chơi nổi tiếng của đất Thành Nam. Ở khu Nhà Thờ hay các khu chợ, các quán nem thính, nộm, chả bì… luôn đông khách những buổi chiều. Thành phần món này gồm tai lợn, bì lợn thái nhỏ, mỡ lợn thái hạt lựu trộn với thính nếp thơm lừng, thêm chút tỏi băm, lá chanh, cuốn với lá sung, đinh lăng và các loại rau thơm rồi chấm với nước mắm Sa Châu được pha chua ngọt rất vừa miệng. Có thể ăn đơn thuần hoặc cuốn cùng bánh đa nem đều rất hấp dẫn.

Nhắc đến bánh bột lọc, có lẽ các bạn sẽ nghĩ ngay đến những chiếc bột lọc nhân tôm trong veo kiểu Huế hay những bát bột lọc chan nước mắm chua ngọt nóng hổi chiều đông. Nhưng bánh bột lọc Nam Định không như thế, cũng là vỏ bánh bột lọc cơ bản, nhân bên trong chỉ có thịt, mộc nhĩ, không có tôm hay tép. Bánh bột lọc Nam Định được nặn cỡ to hơn một chút, khi hấp xong sẽ được chiên sơ qua dầu. Bột lọc chiên nhìn trắng trắng trong trong, vỏ ngoài giòn rụm, khi ăn cắt miếng, chấm cùng nước mắm chua ngọt và chút đu đủ xanh muối, vừa ngon vừa lạ. Ở Nam Định, món bánh này hay được bán cùng bánh khoai, ốc luộc… cho những ai khoái nhâm nhi món vặt.

Mang hơi hướng chè bưởi An Giang với cùi bưởi giòn, đậu xanh thơm thảo, ngọt bùi, cốt dừa béo ngậy nhưng chè bưởi Nam Định lại có nét riêng đặc trưng. Chè bưởi được múc vào từng chén nhỏ, để nguội, làm lạnh và đặc biệt không dùng kèm đá để giữ được hương vị nguyên thủy của món chè. Không vội vã, nhâm nhi từng chút chè bưởi trong cái chén con con mới thấy hết được hương vị thanh mát, tinh tế của món chè dân dã này. Nam Định chỉ một địa chỉ chè bưởi duy nhất trên phố Nguyễn Du. Dù đã truyền qua mấy đời nhưng hương vị chè bưởi cho đến tận bây giờ vẫn không hề thay đổi.

Kem xôi được làm theo kiểu xôi vò truyền thống, tơi nhưng rất mềm dẻo, thơm bùi và có vị mằn mặn. Món xôi này ăn kèm với muỗng kem ngọt lịm tươi mát và dừa non sấy khó thực sự là một sự kết hợp hoàn hảo. Phủ lên trên là những miếng dừa non sấy khô ăn lạ miệng, thú vị. Kem xôi - chè bưởi luôn là cặp đôi quà vặt “hot” luôn cháy hàng mỗi ngày.