Việc trừng phạt con cái khi cha mẹ tức giận có thể gây hại cho trẻ nhiều hơn là lỗi lầm của trẻ. Vì vậy, cha mẹ nên học cách bình tĩnh giao tiếp với con và nói cho con biết những nguy hiểm khi mắc lỗi. Chỉ bằng cách làm rõ những yếu tố gây ra, trẻ mới có thể thực sự hiểu lỗi của mình và cố gắng không mắc lỗi lần sau. Dưới đây là một số gợi ý cho các bậc phụ huynh.
1. Nếu trẻ không có ý định xấu, bạn không nên phạt con
Trẻ nhỏ vốn rất hướng thiện, nên sẽ không cố làm hại bất cứ ai, mà chỉ muốn khám phá thế giới xung quanh. Khi trẻ chỉ đang cố gắng học hỏi những điều xung quanh, bạn nên hỗ trợ ngay cả khi hành động đó dẫn đến điều tồi tệ. Thông cảm với trẻ và cho chúng biết cách khắc phục tình hình.
Khi phạt trẻ vì sợ con gặp tai nạn, trẻ có nguy cơ trở thành một người thiếu quyết đoán. Trẻ có thể làm tốt mọi việc nhưng phải theo mệnh lệnh của người khác. Tuy nhiên, khi trưởng thành, trẻ sẽ không thể đưa ra quyết định của riêng mình và cũng là người không có trách nhiệm.
2. Không đưa ra hình phạt theo cảm tính
Khi trẻ không vâng lời, một số bố mẹ thực sự tức giận và không thể kiểm soát dù rất yêu thương con mình. Điều này xảy ra do bố mẹ đã quá kỳ vọng vào trẻ. Khi những kỳ vọng này không thực hiện được, bố mẹ cảm thấy thất vọng. Do đó, khi rơi vào tình huống này, tốt nhất bạn nên kìm nén cảm xúc của mình lại.
Trẻ dễ dàng bị ấn tượng khi thường bị bố mẹ la hét và chúng có thể gặp vấn đề trong tương lai. Các nhà tâm lý học cho biết người có địa vị xã hội cao thường gặp tình huống này.
3. Không phạt con chốn đông người
Thực tế, có nhiều phụ huynh mỗi lần con làm sai việc gì hay mắc lỗi là mang con ra trước ngõ đánh đòn để nhiều người nhìn thấy. Khi đã quen đòn, trẻ trở lên lì hơn và chống đối. Có trẻ khi thấy cha mẹ nổi giận chẳng cần để bị lôi kéo như mọi lần liền chủ động đi ra đứng trước ngõ sẵn sàng chờ trận đòn đầy thách thức, thậm chí tìm cách tiêu cực như tự tử hoặc bỏ nhà ra đi.
Mọi người nghĩ rằng trẻ rất sợ bị phê bình, chửi mắng, xúc phạm trước mặt đông người nên nếu bị "bêu xấu" trước đám đông sẽ không tái phạm. Nhưng trẻ nhỏ cũng có sĩ diện và lòng tự trọng như người lớn. Khi chúng bị những người thân xúc phạm trước mặt mọi người đồng nghĩa với việc cái tôi và lòng tự trọng đó bị tổn thương.
4. Đừng chì chiết lỗi lầm cũ của con
Một trong những quy tắc quan trọng nhất của việc nuôi dạy trẻ là: phạt - tha thứ - lãng quên. Một đứa trẻ liên tục bị trừng phạt vì những sai lầm trong quá khứ sẽ không thể là một người mạnh mẽ. Chúng sẽ sợ khi làm điều gì mới và chỉ thích ổn định. Chúng cũng khó học hỏi được từ những sai lầm trong quá khứ. Thay vì phân tích những sai lầm, chúng lại suy nghĩ quá nhiều về sai lầm đó.
Việc liên tục nhắc lại lỗi lầm của con khiến chúng cảm thấy tồi tệ về bản thân. Thay vào đó, bạn có thể giúp con đưa ra một kế hoạch để giúp con có thể làm cho mọi thứ trở nên đúng đắn. Hỏi con những câu hỏi, chẳng hạn như "Mẹ có thể làm gì để giúp con cảm thấy tốt hơn?" để giúp con quen với việc suy nghĩ về cách sửa chữa những sai lầm của mình.
5. Hình phạt phải phù hợp với độ tuổi và sở thích của trẻ
Những hình phạt mà bạn đưa ra nên rõ ràng và công bằng. Đừng đưa ra cùng một hình phạt khi con bị điểm kém và làm vỡ cửa kính. Với những điều nhỏ nhặt, bạn có hình phạt nhẹ nhưng trẻ phạm lỗi nghiêm trọng, bạn phải phạt nặng hơn.
Bạn cũng nên lưu ý đến tuổi và sở thích của con. Nếu con thích xem các chương trình giải trí trên tivi, bạn nên giới hạn thời gian sử dụng tivi của chúng. Còn trẻ không thích xem tivi mà thích chơi game, bạn nên nghĩ ra hình phạt khác chẳng hạn như không được chơi game trong vòng 1 tuần hay 1 tháng.
Khi trẻ luôn bị phạt giống nhau vì những lỗi khác nhau, trẻ không thể xây dựng một hệ thống giá trị đạo đức tốt vì chúng không thể phân biệt điều nào là quan trọng, điều nào không.
