Không chỉ mùa hè, nước đậu đen hay chè đậu đen dù uống vào bất cứ thời điểm nào trong năm cũng đều đem lại những tác dụng rất tốt cho sức khỏe. Đối với người Việt, đây là thứ đồ uống quen thuộc, dễ dàng tìm mua ở các cửa hàng cũng như tự nấu tại nhà để thanh lọc cơ thể, giải nhiệt.

Theo các sách dinh dưỡng, trong đậu đen có chứa hàm lượng cao protein 24,4 g%, lipid 1,7g%, glucid 53,3g% và rất nhiều axit amin thiết yếu. Ngoài ra, đậu đen còn chứa rất nhiều vitamin quan trọng như vitamin A 5mg, B1 0,5mg, B2 0,21mg.

Với những thành phần dinh dưỡng trên, đậu đen đem lại nhiều tác dụng như bổ thận, bổ máu, điều trị thận yếu, mặt sưng phù, phong thấp tê liệt, thấp khớp hoặc bệnh lở loét… Phụ nữ dùng lâu ngày da sẽ hồng hào, sáng mịn.

Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội), trong Đông y, hạt đậu đen có vị ngọt, tính mát. Có tác dụng trừ phong nhiệt, giải độc, hạ khí, lợi niệu…

Ngoài ra, đậu đen có thể kết hợp với một số vị thuốc khác để trị đau bụng, chữa phong thấp, tê thấp, chân tay co rút, chữa liệt dương, mắt mờ, đái tháo đường, chống bạc tóc…

Những điều cần tránh khi sử dụng đậu đen ít người biết

Dù đậu đen là loại thực phẩm tuyệt vời dành cho sức khỏe và làm đẹp nhưng lương y Bùi Đắc Sáng khuyến cáo loại thực phẩm này cần phải được sử dụng phù hợp liều lượng và từng đối tượng. Trước khi sử dụng đậu đen, mọi người cần nhớ một số điều sau để đảm bảo sức khỏe.

1. Không nên dùng đậu đen nếu cơ thể hàn lạnh

Lương y Bùi Đắc Sáng cho rằng, những người mệt mỏi, tứ chi lạnh, đi ngoài phân lỏng hay tiêu chảy thì không nên dùng đỗ đen vì sẽ làm trầm trọng thêm các dấu hiệu không tốt nêu trên, tệ hơn là có thể gây ra các loại bệnh khác.

2. Tránh dùng đậu đen nếu đang trong thời kỳ uống thuốc chữa bệnh

Vì đậu đen có tác dụng giải độc nên những người đang trong quá trình sử dụng thuốc thì nên tránh vì đậu đen có thể phản ứng với các thành phần của thuốc làm giảm tác dụng của thuốc chữa bệnh.

3. Người già, trẻ nhỏ có thể trạng yếu cần tránh sử dụng đậu đen

Trong đỗ đen có hàm lượng protein cao (cao hơn cả thịt gà), trong quá trình tiêu hóa các phân tử protein buộc phải chuyển hóa thành peptide dưới tác động của enzym và axit amin thì cơ thể chúng ta mới có thể hấp thụ được. Người già, trẻ em hay người có thể trạng yếu, hệ tiêu hóa không khỏe sẽ khó tiêu thụ lượng protein cao trong đậu đen, nếu dùng đậu đen có thể gây ra vấn đề về tiêu hóa, đầy bụng, đau bụng.

4. Người bệnh thận không nên ăn đậu đen

Theo lương y Sáng, những bệnh nhân mắc bệnh thận không nên ăn đậu đen vì có thể làm cho bệnh tình thêm trầm trọng hơn.

5. Tránh sử dụng quá nhiều đậu đen trong 1 lúc

Vị lương y cho rằng dù nước đậu đen khá lành tính nhưng lại có hại khi chúng ta lạm dụng, đặc biệt là uống thay nước. Như vậy sẽ làm ảnh hưởng tới khả năng hấp thu của các chất trong cơ thể.

Lương y Sáng khẳng định rằng: "Không thể dùng loại nước này để thay thế cho nước uống hàng ngày bởi sẽ làm ảnh hưởng tới khả năng hấp thu của các chất trong cơ thể. Đặc biệt đối với trẻ nhỏ trong những ngày nắng nóng mẹ dùng nước đậu đen cho con uống thay nước có thể khiến cho trẻ không hấp thu được dinh dưỡng dẫn tới thấp còi, suy dinh dưỡng."

Lưu ý khi dùng đậu đen:

- Món đậu đen rang gây nhiệt, ăn nhiều dẫn đến bốc hóa, nên sử dụng với lượng phù hợp.

- Không nên kết hợp đậu đen với rau bina, sữa, dầu thầu dầu, ngũ sâm…

- Đậu đen chứa nhiều phytat, chất này gây cản trở cho việc hấp thu của các khoáng chất như sắt, kẽm, đồng, phốt pho… Nếu cơ thể kém hấp thu các vi chất trên sẽ dẫn tới thiếu máu, loãng xương. Phytat nhiều có thể ức chế một số enzyme tiêu hóa.

- Phụ huynh cần tránh cho trẻ nhỏ dưới 1 tuổi dùng nước đậu đen. Trẻ trên 1 tuổi sử dụng ở mức vừa phải.