"Cô có muốn làm việc cho chúng tôi không"? Người đàn ông vừa hỏi vừa ép một nữ sinh viên uống rượu tại quán karaoke. "Cô không thể làm việc tại một công ty thương mại trừ khi cô biết uống rượu", người đàn ông nói tiếp.

Nữ sinh ở trên trong độ tuổi 20 đã buộc phải nghe theo lời người đàn ông. Được biết, cô đã đến Tokyo để tìm hiểu thêm về một công ty thương mại uy tín nơi người đàn ông đang làm việc trong nỗ lực săn tìm việc làm. Người đàn ông 25 tuổi này vốn là cựu sinh viên cùng trường đại học với cô với những lời hứa hẹn giúp đỡ hậu bối.

Tuy nhiên, buổi gặp gỡ đã không diễn ra như cô gái trẻ mong đợi. Sau khi chuốc cho nữ sinh uống say, anh ta bắt đầu mò mẫm và sờ soạng cơ thể của cô gái trẻ. Người đàn ông sau đó đưa cô trở lại phòng khách sạn cùng đồng nghiệp nhưng đã lấy trộm thẻ chìa khóa phòng của cô và cuối cùng cưỡng hiếp chính đàn em mà mình hứa hẹn sẽ giúp đỡ.

Vào tháng 10 vừa qua, người đàn ông nói trên đã bị kết án 3 năm tù và bị đuổi việc. Thẩm phán nói rằng thủ phạm đã lạm dụng sự chênh lệch quyền lực giữa anh ta và nạn nhân để thực hiện ý đồ đen tối. Theo Nikkei Asian Review, vụ tấn công xảy ra vào tháng 3 vừa qua đã thu hút sự chú ý của dư luận khi vấn nạn về các nữ sinh viên săn việc làm bị quấy rối tình dục ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Một cuộc khảo sát người lao động của Liên đoàn Công đoàn Nhật Bản hồi tháng 5 cho thấy 12% trong số phụ nữ ở độ tuổi 20 đã trải qua hành vi bị quấy rối hoặc lạm dụng tình dục từ các liên hệ tại các công ty nơi họ tìm việc. Họ đã liệt kê các hành vi này bao gồm những trò đùa tình dục gây khó chịu, câu hỏi về tình dục và liên tục yêu cầu hẹn hò. 

Nhiều nạn nhân đã phải chịu đựng trong im lặng thay vì lên tiếng. Đáng chú ý là các cuộc họp với cựu sinh viên ra trường, có việc làm ổn định đã tạo điều kiện cho việc lạm dụng các nữ sinh đi tìm công việc trở nên nghiêm trọng hơn.

Đến thăm các cựu sinh viên học cùng trường đại học, trung học hoặc thuộc cùng một đội thể thao được xem là cách hiệu quả để sinh viên tìm hiểu về điểm mạnh của công ty và văn hóa nội bộ của doanh nghiệp mà họ đang quan tâm. Điều này một phần là do việc tuyển dụng không còn trực tiếp đối với phía nhà tuyển dụng như trước đây.

Trong một cuộc khảo sát về thứ hạng năm 2020 của nhà tuyển dụng Disco, hơn 70% nhân viên cấp cao nhận được đề nghị xin giúp đỡ vào thời điểm bắt đầu có thông tin phỏng vấn vào tháng 6. Nhiều sinh viên đang đảm bảo việc làm thông qua các con đường như thực tập trước khi mùa tuyển dụng chính thức bắt đầu.

Các dịch vụ kết nối sinh viên tìm việc làm với cựu sinh viên đã phát triển trong những năm gần đây tại Nhật Bản. Theo Disco, trong số các sinh viên tốt nghiệp vào năm tới, 36% đã đến thăm các cựu sinh viên có việc làm. Việc này tạo cơ hội cho sinh viên gặp gỡ với các tiền bối đã xin việc thành công. Tuy nhiên, nó cũng đã tạo ra môi trường nơi các nhân viên của công ty có thể lạm dụng sự mất cân bằng quyền lực trong các cuộc họp riêng để lợi dụng những người săn việc làm mà không bị các trường học và công ty phát hiện.

Một nữ sinh viên đã trải qua quá trình săn việc làm trong năm nay cho biết khi đi ăn tối cùng với một nhân viên công ty cô định xin việc, nữ sinh này đã nhận được vô số câu hỏi nhạy cảm như cô có bạn trai hay chưa và cả hai đã quan hệ tình dục lần nào chưa? “Tôi cảm thấy phẫn nộ vì sự trêu chọc không phù hợp như vậy”, nữ sinh viên cho hay.

Nhiều nữ sinh viên cho hay, các dịch vụ dành cho việc gặp gỡ các đàn anh đi trước đã biến tướng thành nơi để hẹn hò và sản sinh các vụ quấy rối tình dục và tấn công tình dục. Thậm chí, một số sinh viên được đưa ra yêu cầu quan hệ tình dục để đổi lấy sự giúp đỡ trong việc tìm kiếm một công việc phù hợp.

Sau khi nam nhân viên của mình bị bắt giữ và kết tội vì cưỡng hiếp nữ sinh viên, công ty Sumitomo đã ban hành các biện pháp ngăn chặn tình huống tương tự xảy ra bao gồm cấm các nhân viên giao dịch uống rượu với sinh viên tìm việc làm. Công ty này cũng giới hạn thời gian gặp gỡ giữa các nhân viên với sinh viên từ 13h chiều đến 18h chiều các ngày trong tuần.

Một nhân viên tại một công ty xây dựng khác cũng đã bị bắt giữ sau khi bị cáo buộc có hành vi sàm sỡ một nữ sinh viên. Cả hai gặp nhau thông qua một ứng dụng liên kết giữa các sinh viên và cựu sinh viên đã ra trường. Trước tình trạng các nữ sinh viên tìm việc làm bị quấy rối và lạm dụng tình dục, các công ty và trường đại học đang cố gắng tìm mọi cách để ngăn chặn vấn nạn này.

Đại học Aoyama Gakuin đã đăng tải cảnh báo trên trang web của trường, khuyến cáo các nữ sinh viên đang tìm việc tránh xa những nơi hẹn gặp nhạy cảm như nhà riêng, quán rượu và quán karaoke.

"Chúng tôi chỉ có thể cảnh báo các sinh viên không đến thăm cựu sinh viên. Khi nào các công ty không tích cực thực thi các biện pháp đối phó, chúng tôi hoàn toàn không thể ngăn chặn được tác hại của việc này", đại diện trường đại học cho biết.

Các hướng dẫn về phòng chống quấy rối nơi làm việc được Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi soạn thảo được thiết kế để bảo vệ nhân viên của công ty, tuy nhiên, những sinh viên tìm việc làm rơi vào vùng xám. Bộ nói rằng việc mở rộng phạm vi bao trùm nhóm này "tùy thuộc" vào các doanh nghiệp.

"Các biện pháp bảo vệ sinh viên vẫn còn chậm trễ", Akemi Ueda, chủ tịch của trung tâm nghiên cứu Hanamaru Career, chuyên gia về tìm kiếm việc làm, cho biết.

Naoyuki Kenjo, luật sư chuyên về vấn đề quấy rối tình dục, cho rằng việc thiếu hành động sẽ dẫn tới trả giá. "Các công ty cần phải nhận thức được rủi ro của việc tìm thấy ít ứng viên tiềm năng hơn do quấy rối tình dục trong quá trình săn việc làm", ông nói.

Nhật Bản gần đây đã bị tụt hạng trong lĩnh vực liên quan đến bình đẳng giới. Vấn đề nữ giới bị quấy rối và tấn công tình dục đang trở nên phổ biến ở nước này. Một cuộc khảo sát gần đây với 1.000 phụ nữ tại nơi làm việc được thực hiện cho thấy 42,5% đã trải qua các vụ quấy rối tình dục.

Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng đứng vị trí cuối các nước G7 về đại diện nữ góp mặt trong lĩnh chính trị và kinh doanh. Một số trường đại học y tế tại xứ sở mặt trời mọc này vào năm ngoái cũng đã thừa nhận can thiệp vào điểm tuyển sinh để đánh trượt nhiều thí sinh nữ, chỉ ưu tiên cho nam giới.

Nguồn: Japan Times, Nikkei Asian Review