Du Xiaomiao (29 tuổi) bắt đầu mở “gian hàng” cung cấp dịch vụ trò chuyện trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử Taobao từ tháng 4 năm nay. Chỉ với 5 nhân dân tệ (khoảng 17.000 VNĐ), khách hàng có thể nói chuyện với Du về bất cứ điều gì và trong bao lâu tuỳ thích. Cửa hàng của cô có tên là “hốc cây”, dùng để chỉ không gian trực tuyến để mọi người giãi bày hết mọi tâm tư và nỗi lo trong lòng mình.

Mỗi buổi trò chuyện thường kéo dài từ 2-3 tiếng, Du lắng nghe khách hàng tâm sự về những điều họ đang trăn trở. Thỉnh thoảng cô cũng đưa ra những lời khuyên và nói lên suy nghĩ của bản thân đối với vấn đề của khách hàng.

“Tôi thấy nhiều người bị mắc kẹt trong các mối quan hệ của họ, dù không thể giúp đỡ tất cả nhưng tôi cố gắng hết sức để giúp đỡ những người tôi gặp”, Du nói. Cô tự gọi bản thân là “người chữa lành” thay vì là một người tư vấn tâm lý.

Sự cô đơn và các vấn đề về sức khoẻ tâm thần ngày càng gia tăng trong bộ phận giới trẻ ở đất nước tỉ dân, ngày càng có nhiều người chuyển sang các dịch vụ trò chuyện trực tuyến do giá cả hợp lý và tiện lợi.

Hình thức này phù hợp với những người trẻ ngại giao tiếp xã hội, ngại tương tác trực tiếp hay thích làm bạn với người lạ dựa trên những sở thích chung. Điều này dẫn đến những dịch vụ nói chuyện như của Du Xiaomao phổ biến trên mạng xã hội và được quảng cáo là cung cấp “cuộc trò chuyện bầu bạn” thay vì tư vấn tâm lý truyền thống.

Nhiều người tuyên bố họ mang lại “sự thoải mái” và “định hướng”. Tuy nhiên, trên thực tế, dịch vụ này không khác biệt với tư vấn tâm lý là bao.

Huang (28 tuổi) thì bắt đầu dịch vụ trò chuyện trực tuyến trên Taobao vào giữa tháng 9 vừa rồi. Chỉ trong vài tuần, anh đã có khoảng 80 khách hàng mỗi ngày. Huang hiện có khoảng 40 nhân viên và đang tuyển thêm người để đáp ứng được nhu cầu ngày một tăng cao.

“Thị trường không ngừng phát triển, vì có vẻ như hiện tại có rất nhiều người cần được hỗ trợ về mặt tâm lý”, Huang nói. Mặc dù anh không cho biết bản thân nhận được bao nhiêu đơn hàng mỗi tháng, nhưng một người làm dịch vụ tương tự có tiếng trên Taobao nói rằng doanh số của họ đạt đến hơn 40.000 đơn hàng mỗi tháng.

Cửa hàng của Huang cung cấp dịch vụ với 4 cấp độ khác nhau, tuỳ theo kinh nghiệm và trình độ của nhân viên tư vấn. Nhân viên tư vấn rẻ nhất có giá 20 nhân dân tệ (gần 70.000 VNĐ) cho một cuộc gọi kéo dài 15 phút, trong khi nhân viên tư vấn được chứng nhận có mức giá đắt nhất là 90 nhân dân tệ (khoảng 300.000 VNĐ).

One Psychology - một trong những nhà cung cấp dịch vụ sức khỏe tâm thần trực tuyến hàng đầu Trung Quốc đã triển khai dịch vụ “trò chuyện đơn giản” đơn giản với giá 19,9 nhân dân tệ (khoảng 65.000 VNĐ) trong 30 phút. Tuy nhiên, không như những cố vấn của One Psychology có trình độ chuyên môn nhất định, các nhà cung cấp dịch vụ trò chuyện trên nền tảng như Taobao lại chỉ cần đáp ứng yêu cầu thấp hơn nhiều. Huang cho biết vì hầu hết khách hàng chỉ muốn “trò chuyện đơn giản” nên nhân viên chỉ cần trên 18 tuổi, hoạt ngôn và có giọng nói hay.

Hầu hết nhân viên của Huang đều là nữ sinh viên đại học có thời gian rảnh rỗi và muốn kiếm thêm thu nhập. Như Shi, một sinh viên năm cuối bắt đầu làm dịch vụ trò chuyện trực tuyến bán thời gian cách đây một năm. Cô thường dành tới 2 tiếng mỗi ngày để nhắn tin cho khách hàng, đôi khi cả trong giờ học. Họ hầu hết là những người đàn ông “chỉ đang tìm ai đó để nói chuyện”. Tuy nhiên, nếu ai đó cố gắng hướng cuộc trò chuyện sang chủ đề liên quan đến tình dục, lúc đó đơn hàng sẽ bị hủy ngay lập tức.

Trong số 40 nhân viên của Huang, chỉ có hai người được đào tạo bài bản. Trong đó có Li Qiuyu (36 tuổi), cũng là người đã thúc giục Huang bắt đầu kinh doanh hình thức này sau khi nhìn thấy tiềm năng của thị trường dịch vụ trò chuyện trực tuyến. Li Qiuyu đã làm việc gần hai thập kỷ trong lĩnh vực nhân sự, bao gồm cả việc đưa ra lời khuyên và tư vấn nghề nghiệp. Trong thời kỳ dịch bệnh, do tình hình công ty sa sút nên Li phải xem xét lại sự nghiệp của mình. Sau khi thử tư vấn nghề nghiệp trực tuyến và cảm thấy thu được thành quả nhất định, cô đã tham gia khóa học tư vấn chính thức và nhận được chứng chỉ của Bộ Nhân lực và An sinh xã hội.

Theo quan điểm của Li, các dịch vụ trò chuyện trên những nền tảng như Taobao có liên quan đến liệu pháp tâm lý, vì cả hai đều yêu cầu sự lắng nghe. Mặc dù mọi người đều có thể tham gia vào ngành này nhưng cô tin rằng theo thời gian, thị trường sẽ tự động đào thải những người không đủ tiêu chuẩn.

Tuy nhiên, một số người kỳ cựu trong ngành không đồng ý rằng những dịch vụ như vậy là một hình thức tư vấn tâm lý. Zhou Xiaopeng, nhà tâm lý học được Bộ Nhân lực và An sinh xã hội chứng nhận với 18 năm kinh nghiệm, tin rằng viec tư vấn thực sự không chỉ đơn thuần là lắng nghe và hỗ trợ về mặt cảm xúc mà còn là đưa ra giải pháp và giúp khách hàng giải quyết vấn đề của họ.

Taobao yêu cầu các mỗi cửa hàng cung cấp dịch vụ tư vấn phải có ít nhất ba chuyên gia được chứng nhận. Lin Bin, giám sát dịch vụ khách hàng tại Taobao cho biết, các dịch vụ trò chuyện đơn giản trên nền tảng này không thể được xem là cung cấp liệu pháp tâm lý chuyên nghiệp.

“Taobao cũng chặn các tìm kiếm về 'cuộc trò chuyện bầu bạn' trên nền tảng vì có thể nhiều người sẽ hiểu sai về thuật ngữ này. Tuy nhiên, các cụm từ tìm kiếm khác như 'hốc cây' và 'trò chuyện' có thể đưa khách hàng đến với các dịch vụ này", Lin Bin giải thích.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, có khoảng 54 triệu người bị trầm cảm và 41 triệu người mắc chứng lo âu. Tuy nhiên, nguồn lực chăm sóc sức khỏe tâm thần đang cung không đủ cầu và cũng không nhiều người sẵn sàng chi trả cho việc điều trị sức khỏe tâm thần.

Kể từ năm 2020, Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc đã ban hành các chỉ dẫn tập trung vào việc tăng cường cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, bao gồm việc thúc đẩy các dịch vụ tư vấn trực tuyến tại các tổ chức nhà nước như bệnh viện và trường học.