Hồi trước, đời sống bà con nông dân xứ Quảng quê tôi còn muôn vàn khó khăn nên để có bữa bánh xèo không phải dễ. Thường chỉ sau mùa gặt lúa xong, có nồi cơm gạo trắng thì mới có nhà đúc bánh xèo hoặc làm mỳ quảng để í ới gọi nhau dưới luỹ tre làng. Những lúc như thế cảnh quê nghèo lại thấy giàu tình hàng xóm, láng giềng đến quá đỗi thân thương.

Cũng đã lâu không ăn bánh xèo xứ Quảng. Ngày Chủ nhật, trời đông mưa lất phất, tôi định đưa cả nhà tới quán bánh xèo ở góc phố quen thuộc nhưng chẳng hiểu sao tới nơi rồi, lòng lại dâng trào bao nhung nhớ quê hương. Nhớ ngày còn ở quê, mẹ tôi đúc chiếc bánh xèo trong chái bếp lè tè, nghi ngút khói và cũng phải vất vả lắm mới có một bữa ăn như vậy.

Bánh xèo ăn cùng rau sống chấm với nước mắm tỏi ớt chua, cay…

Ngày nay, nếu ở nhà muốn tự làm món bánh xèo xứ Quảng thì cũng chẳng cần phải ngâm gạo, xay bột, mà cứ chạy ra chợ thì một lát sau mang về một xô nước loãng bột gạo đã xay bằng máy trắng tinh. Đúc bánh xèo cũng đơn giản chứ không cầu kỳ. Nhưn (nhân) của loại bánh này rất đa dạng, tuỳ theo sở thích, khẩu vị của từng người, có thể là thịt heo thái nhỏ, gà, vịt băm nhuyễn, hay đơn giản chỉ là con tôm đất nguyên con cùng nấm rơm.

Nấm rơm được bóc chẻ làm đôi trộn với lá hẹ thái nhỏ đổ vào xô bột gạo khuấy đều. Tôm đất chỉ lặt râu, đuôi, còn nhảy tanh tách trong tô. Khi chảo dầu vừa chín thì múc vá bột đổ vào tráng đều, rắc vài ba con tôm, bốc nhúm giá đỗ trải trên lớp bánh úp vung chừng 30 giây là gắp bánh ra đĩa để đúc chiếc khác.

Tên gọi bánh xèo cũng có nguyên cớ của nó. Bởi khi dầu trên chảo đang ở nhiệt độ cao bị đổ nước bột gạo vào thì phản ứng, phát ra âm thanh “x…è…o” kéo dài nhỏ dần cho tới lúc bánh chín. Lấy miếng bánh đa loại mỏng đặt lên bàn tay, gắp miếng bánh xèo đã được cắt làm tư, bỏ ít rau sống vào giữa cuốn tròn chấm mắm cắn từng miếng. Món bánh xèo xứ Quảng được đúc với nhiều thứ lắm nhưng dẫu có làm với bất thứ gì thì không thể thiếu giá đỗ. Thiếu giá đỗ thì không còn là bánh xèo xứ Quảng nữa rồi.

Những chiếc bánh xèo được đúc với tôm đất và nấm rơm rất ngọt.

Và có thể chấm với mắm cái cá cơm thơm phức.

Bánh xèo chay chỉ đúc với nấm rơm, giá đỗ để quấn rau sống chấm với xì dầu.

Nấm rơm dùng đúc bánh xèo ăn rất ngon, ngọt.