Tính đến tháng 4/2021, số ca nhiễm HIV/AIDS cộng dồn trên toàn tỉnh Đồng Nai là 5.886 người. Số người nhiễm mới trong quý I năm 2021 là 286 ca. Đáng chú ý, số người nhiễm gia tăng ở nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam là 144/286 ca, chiếm tỷ lệ 50,03%.
Trong tổng số 1.987 bệnh nhân đang điều trị ARV tại Phòng khám chuyên khoa HIV, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai, có đến 945 người dưới 35 tuổi, chiếm 47%.
Chị Đào Thị Lệ, nhân viên tư vấn xét nghiệm HIV của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai cho biết: Trong gần 10 năm tham gia công việc tư vấn xét nghiệm HIV, chưa bao giờ chị thấy số người nhiễm HIV/AIDS ngày càng trẻ như hiện nay. Độ tuổi từ 17 - 25 tuổi đang chiếm một tỷ lệ cao, hầu hết đều lây qua đường quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM).
Tư vấn xét nghiệm HIV cho đối tượng nguy cơ cao. Ảnh: CDC Đồng Nai
Được mẹ dẫn đến tham gia vào chương trình điều trị ARV tại Phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai, em N.T.C. (20 tuổi, trú tại Trảng Bom) dương tính với HIV khi trên người đã xuất hiện các triệu chứng nhiễm trùng cơ hội như: nấm lưỡi, suy kiệt, thiếu máu, giảm cân. Em N.T.C. cho biết: "Em không biết mình bị nhiễm HIV từ bao giờ. Nhưng em biết chắc chắn lý do em nhiễm là từ bạn tình đồng giới của mình. Bây giờ bọn em đã chia tay, em không biết bạn ấy đã biết tình trạng bệnh của mình hay không?".
Hay như em N.G.H. (16 tuổi, trú tại Thống Nhất) tâm sự: "Em thật sự rất sốc khi biết mình dương tính với HIV, vì cuộc đời của em còn rất dài. Em đã có quan hệ tình dục không an toàn với bạn tình của mình".
Tình dục không an toàn, tình dục đồng giới và tâm lý chủ quan với dịch bệnh là nguyên nhân làm tăng số người nhiễm HIV trẻ tuổi tại Đồng Nai ở thời điểm này. Chưa kể, những đối tượng MSM thường có tiêm chích ma túy, không thích dùng bao cao su, lại hay thay đổi bạn tình và quan hệ không an toàn theo nhóm... nên dễ dẫn đến nhiễm HIV từ người khác.
Việc trẻ hoá đối tượng người nhiễm HIV có rất nhiều hệ luỵ. Đó là người nhiễm chủ yếu trong độ tuổi sinh đẻ và tuổi lao động, điều này ảnh hưởng đến chất lượng dân số. Bên cạnh đó, tâm lý bi quan, phó mặc là một trong những nguyên nhân khiến cho tỉ lệ lây nhiễm trong cộng đồng tăng cao.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có rất nhiều dự án hỗ trợ chương trình phòng chống HIV/AIDS, trang bị đầy đủ các vật dụng can thiệp giảm tác hại như bao cao su, bơm kim tiêm. Mạng lưới đồng đẳng viên phủ đều tất cả 11/11 huyện, thành phố. Toàn tỉnh có 9 cơ sở điều trị trước phơi nhiễm (PrEP), cung cấp thuốc về trạm y tế. Đó là những nguồn lực để hạn chế việc lây nhiễm HIV trong cộng đồng, đặc biệt là trong nhóm MSM.
Anh Lê Trọng Minh, Trưởng nhóm đồng đẳng Gnet (Biên Hòa, Đồng Nai) cho biết: Sự kỳ thị đối với những người nhiễm HIV nói chung và nhóm quan hệ tình dục đồng giới vẫn còn nhiều. Nhiều nam quan hệ tình dục đồng giới vẫn phải khép mình, không dám bộc lộ thân phận, không dám tiếp cận với các dịch vụ y tế để xét nghiệm HIV. Trong khi đó, ở nhóm này, nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục cao gấp nhiều lần so với các đối tượng khác. Đã có nhiều trường hợp, khi tiếp cận tư vấn thì đồng ý đi xét nghiệm HIV, nhưng khi có kết quả xét nghiệm dương tính thì bị mất liên lạc, nhất là rơi vào các trường hợp học sinh, sinh viên.
Do đó, cần chú trọng các giải pháp nhằm kiểm soát và phát hiện những người nhiễm HIV, tổ chức các biện pháp xét nghiệm tại cộng đồng trong nhóm MSM. Nhân rộng những mô hình truyền thông phòng chống HIV trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới. Điều quan trọng hơn là mỗi người phải biết tự bảo vệ mình, tự trang bị kiến thức hoặc đến các cơ sở y tế để được thông tin về cách phòng chống HIV. Đặc biệt là các bạn trẻ cần xây dựng lối sống lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội, hạn chế sử dụng rượu bia; quan hệ tình dục an toàn.
BS Nguyễn Xuân Quang, Trưởng Khoa Phòng chống HIV/AIDS cho hay: Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống HIV/AIDS trong giới trẻ hiện nay nhất là nhóm đối tượng MSM, cần tuyên truyền, tư vấn cho đối tượng này; hướng dẫn họ tiếp cận sớm các dịch vụ y tế.
Bản thân những người đồng giới cần duy trì quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su đúng cách để phòng lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục, quan hệ thủy chung với một bạn tình duy nhất. Khi có hành vi quan hệ tình dục không an toàn hoặc nghi ngờ có dấu hiệu lây nhiễm HIV, cần đến các cơ sở y tế, phòng khám để được tư vấn và làm xét nghiệm.
