Tiết canh là món ăn xuất hiện từ rất lâu đời trong văn hóa truyền thống của người Việt. Tuy nhiên, món ăn này tiềm ẩn nhiều mối nguy hại sức khỏe.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội), nhiều người vẫn luôn nhầm tưởng tiết canh có tính mát, giá trị dinh dưỡng cao nên thường xuyên ăn. Thực tế, món ăn này tiềm ẩn nhiều bệnh nguy hiểm.

"Ăn tiết canh, về bản chất là ăn máu sống nên không thể tiêu diệt các loại vi khuẩn, ký sinh trùng có trong vật nuôi. Chưa kể, nguy cơ nhiễm chất độc từ máu động vật rất cao", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh chia sẻ.

Thời gian qua, tại các cơ sở y tế liên tục ghi nhận những trường hợp mắc bệnh nguy hiểm, nhập viện cấp cứu do ăn tiết canh.

Có những căn bệnh do tiết canh gây ra mà nhiều người không thể ngờ. Cụ thể như:

1. Viêm màng não

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thông tin vào sáng 31/7, Bệnh viện tiếp nhận một nam bệnh nhân 50 tuổi bị đau đầu, buồn nôn, nôn nhiều, giảm thính lực đột ngột, điếc hoàn toàn. Bệnh nhân là thợ xây. 2 ngày trước khi khởi phát bệnh, bệnh nhân ăn tiết canh lòng lợn. Sau khi kết hợp thăm khám và xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị viêm màng não do Streptococcus suis biến chứng điếc 2 tai.

Vào tháng 3 năm nay, Bệnh viện Bạch Mai cũng tiếp nhận một trường hợp bị viêm màng não sau ăn tiết canh. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau đầu nhiều, vật vã, kích thích nên đã được đưa đến Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả cấy dịch não tủy cho thấy ông bị nhiễm liên cầu lợn Streptococcus suis. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị viêm màng não do liên cầu lợn sau khi ăn tiết canh.

Sở Y tế Đắk Lắk cũng thông tin, vào tháng 5/2023, địa bàn tỉnh ghi nhận 2 trường hợp bị viêm màng não do ăn tiết canh lợn. Một trường hợp là do ăn tiết canh trong đám giỗ ở nhà người thân vào buổi trưa. Trường hợp thứ hai cũng xuất hiện triệu chứng sốt cao, kèm đau đầu. Được biết trước khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh, bệnh nhân đã ăn tiết canh dê tại một quán nhậu.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cho biết, ăn tiết canh thực sự rất nguy hiểm, là nguyên nhân gây viêm màng não do liên cầu khuẩn. Các dấu hiệu màng não điển hình là co cứng cơ (đặc biệt cứng vùng gáy), rối loạn ý thức (mê sảng, lơ mơ), kích thích, thậm chí hôn mê, run đầu chi. Điển hình là mất thính lực. Bệnh nhân có thể bị phát ban ngoài da như chấm xuất huyết, ban xuất huyết, hoại tử ngón tay và ngón chân...

2. Nhiễm trùng máu

Từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2018, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận 9 bệnh nhân vào viện cấp cứu do ăn tiết canh thịt lợn ốm. Trong đó, nhiều người bị nhiễm trùng máu, phải lọc máu hỗ trợ. BS Nguyễn Trung Cấp (Phó Giám đốc Bệnh viện) cảnh báo, những người bị nhiễm trùng huyết do nhiễm khuẩn từ món tiết canh, thường phải kéo dài nhiều tháng điều trị với chi phí lên tới hàng trăm triệu đồng.

Vào năm 2020, các bác sĩ Bệnh viện E đã tiếp nhận, điều trị thành công cho một thanh niên trẻ 29 tuổi (Hà Nội) bị nhiễm trùng máu do liên cầu khuẩn lợn với triệu chứng rất nặng. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng lơ mơ, rối loạn ý thức, hôn mê, kích thích vật vã, xuất hiện hội chứng nhiễm trùng không có dấu hiệu liệt thần kinh khu trú.

Khai thác tiền sử bệnh án, trước đó 3 ngày, bệnh nhân có ăn tiết canh lợn trong liên hoan ở công ty. Sau đó, bệnh nhân xuất hiện sốt cao, ý thức lơ mơ, chậm chạp, buồn nôn và nôn, kích thích nhiều, gáy cứng. Các bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân làm các xét nghiệm cận lâm sàng, xác định bị nhiễm trùng huyết nguy hiểm.

Vi khuẩn liên cầu lợn vào máu, nhân lên nhanh chóng và tiết ra nhiều độc tố gây nhiễm khuẩn máu nghiêm trọng. Khi người ăn tiết canh bị nhiễm khuẩn máu sẽ có các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, ù tai, xuất huyết dưới da từng mảng, đôi khi gây hoại tử, xuất huyết tiêu hóa.

Theo các chuyên gia, khi bị nhiễm trùng máu do ăn tiết canh, người bệnh có thể bị suy đa tạng và tử vong. Đây là một trong những hệ lụy đáng sợ do ăn tiết canh mà người dân nên thay đổi gấp.

3. Nhiễm giun sán

BS Nguyễn Trung Cấp cho biết, ngoài những triệu chứng cấp tính như ngộ độc, tiêu chảy, tả, lị..., ăn tiết canh thường xuyên còn tạo điều kiện cho giun sán làm tổ trong cơ thể, hệ lụy kéo dài về sau.

Căn bệnh đầu tiên dễ mắc phải khi ăn tiết canh lợn là bệnh lợn gạo hay còn gọi là nhiễm sán dây. Trứng và ấu trùng sán dây trong cơ thể lợn thường giống như hạt gạo. Nó khu trú ở trong các bắp thịt lợn (thịt nạc vai nhiều nhất), cơ mí mắt, óc, đặc biệt tập trung chủ yếu phần nhiều gân và mỡ của lợn. Những phần trên cũng thường được dùng để chế biến tiết canh.

Người ăn tiết canh của lợn gạo chưa chín kĩ thì có thể sẽ mắc bệnh sau vài tháng. Sau khi vào ruột, đầu ấu trùng ra ngoài, bám vào niêm mạc ruột, phát triển thành sán trưởng thành sau 2 tháng rưỡi. Sán dây cũng phát triển ở người và hình thành nang sán như ở cơ thể lợn.