Nguyên nhân của sự thay đổi đó xuất phát từ những mô hình trồng rau nuôi cá đang được các gia đình ở Hà Nội rất ưa chuộng. Nó được xem là một mô hình VAC thu gọn nhưng được cải tiến để phù hợp với nhu cầu và cuộc sống hiện đại của các nhà phố.
Người Hà Nội tự trồng rau để cung cấp thực phẩm sạch
Sau nhiều con số giật mình về tình trạng thực phẩm bẩn từ ngoài chợ đến trên bàn ăn, người Việt Nam nói chung và người thủ đô nói riêng đã tự mình tìm đến nhiều cách thức tự cung cấp thực phẩm cho gia đình mình nhằm bảo vệ sức khỏe. Mà cơ bản trên bàn ăn của gia đình nào cũng cần rau và cá. Có thể vì lẽ thế mà trồng rau trên sân thượng là điều đang diễn ra tích cực trong thời gian gần đây với cư dân thủ đô.
Dạo quanh một vòng, có thể thấy có rất nhiều cách trồng rau tại nhà khác nhau mà nhiều gia đình đang áp dụng như: Trồng trong thùng xốp, trồng trong khay nhựa ở ban công, trồng trong hệ tự động kết hợp trồng rau và nuôi cá sạch… Những hình thức này đã và đang thay đổi diện mạo của những sân thượng của thủ đô từ màu xám đen thành màu xanh mướt mắt.
Vì sự tiện lợi và dễ sử dụng, mỗi một phương pháp trồng đều có những ưu điểm riêng phù hợp với từng điều kiện kinh tế của các hộ gia đình và đem lại sự thay đổi về không gian, môi trường sống tích cực khác nhau.
Trong số đó, người Hà Nội đã truyền tai nhau một phương pháp vừa có cá để ăn, vừa dùng chất thải của cá để nuôi cây, là một hệ thống tự động, tiết kiệm nước và hạn chế sâu bệnh. Phương pháp này có tên gọi là Aquaponics.
Làm thế nào để “cá nuôi cây”
Chúng tôi ghé thăm nhà chị Lê Thị Vượng ( phường Vĩnh Tuy, Hà Nội) để hiểu rõ hơn về mô hình này. Sân thượng nhà chị khá thoáng, được bố trí lắp đặt hệ thống gồm một bể cá to gắn với bồn rau lớn và 4 khay rau cũng giàn leo với đủ các loại rau quả như: rau dền, rau muống, giàn mướp…, bể cá nhà chị Vượng nuôi kết hợp cá rô phi và cá chép.
Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết hệ thống này được cung cấp bởi thương hiệu Janus Aquaponics, là một hệ thống tuần hoàn khép kín rất hoàn hảo.
Chị Vượng chia sẻ: “Nhà mình có con nhỏ nên mình rất quan tâm tới vấn đề thực phẩm sạch. Bạn biết đấy, bữa nay đi chợ mua thứ gì cũng sợ, biết bao chất cấm, chất hóa học mắt thường mình đâu biết được. Tự trồng rau nuôi cá ở nhà như nhà mình lại là cách hay, vô cùng an tâm bạn ạ!”
Ưu điểm của hệ thống này như chị Vượng chia sẻ là người dùng không cần phải đi kiếm đất và làm đất như cách trồng rau truyền thống, cá nuôi cũng không cần phải thay nước hay làm sạch bể cá vì hệ thống đã tự làm sạch nước.
Chị Vượng kể thêm: “Trước kia mình thử trồng rau trong các thùng xốp, nhìn có vẻ đơn giản nhưng lại mất rất nhiều công làm đất, chăm bón cho cây, chưa kể việc đi kiếm đất và vận chuyển đất lên tầng thượng cũng rất vất vả. Mình vừa đi làm vừa phải chăm con và nội trợ, nên hầu như có rất ít thời gian để chăm sóc vườn rau. Từ khi chuyển qua trồng rau bằng hệ thống aquaponics, mỗi ngày mình dành khoảng 15 phút để cho cá ăn còn mọi thứ hoàn toàn tự động.”
Phủ xanh ban công, mái nhà thủ đô
Cũng giống như gia đình chị Vượng, anh Long ( phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cũng áp dụng hệ thống Janus Aquaponics để trồng rau nuôi cá tại nhà của mình. Với diện tích còn trống trên sân thượng, anh Long lắp hệ thống gồm 1 bể cá, phía trên là 1 bồn rau lớn và 6 khay rau nhỏ cùng giàn leo với diện tích lắp đặt khoảng 5 mét vuông. Anh chia sẻ từ khi trồng rau nuôi cá bằng hệ thống này, gia đình anh rất yên tâm và hầu như anh không phải mua thêm rau ở chợ. Trong quá trình nuôi trồng, rau và cá hoàn toàn không tiếp xúc với các hóa chất độc hại nên sản phẩm thu được hoàn toàn tươi sạch, hữu cơ và tự nhiên.
Do tính hiện đại, thiết kế thích hợp với nhà phố và năng suất thu hoạch cá và rau cao nên hệ thống được nhanh chóng lan truyền và được nhiều người biết đến, đặc biệt là các bà mẹ trẻ. Vốn quan tâm tới vấn đề thực phẩm sạch cho gia đình nhưng lại khá bận rộn với công việc, nên các bà mẹ lựa chọn hệ thống này cho gia đình là một giải pháp “tiện cả đôi đường”.
Các chị chia sẻ với chi phí đầu tư ban đầu từ vài triệu đến vài chục triệu, có thể đắt so với mớ rau mớ cá hôm nay chúng ta mua ở ngoài chợ, tuy nhiên giá trị sử dụng kéo dài lên tới hàng chục năm, sẽ là một bài toán tiết kiệm rất nhiều cho các bà nội trợ.
Mà quan trọng hơn, đó là cách mà những người phụ nữ hiện đại dùng để có được sức khỏe an toàn, bữa cơm ngon đúng vị ngọt của rau, vị tươi của cá trong thời đại thực phẩm bẩn. Với những chuyển biến tích cực của các bà nội trợ thông thái này, những ban công, những mái nhà của Hà Nội cũng ngày càng được phủ thêm màu xanh.
Chúng tôi cũng đã từng biết đến các mô hình vườn - ao - chuồng khác ở các gia đình trong thành phố, nhiều nhà nuôi cả gà, lơn, trồng rau, nuôi cá y hệt như ở nông thôn. Nhưng đó vẫn là cách nuôi trồng truyền thống, mất rất nhiều thời gian, chiếm diện tích khá lớn và không gian gia đình tận dụng lại không được sạch sẽ vì đất đai vương vãi, nguồn phân không được xử lý tốt và còn rất dễ phát tán các mầm bệnh. Còn đối với hệ thống trồng rau nuôi cá tự động này thì thực sự rất mới lạ, một cách làm nông bền vững có thể áp dụng được cho nhiều nhà phố hiện nay.
