Tử vong do mắc thủy đậu biến chứng
Chia sẻ về ca nam thanh niên 32 tuổi tử vong do mắc thủy đậu, PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Qua khai thác bệnh sử thì đó là một thanh niên khỏe mạnh. Chỉ sau 4 ngày kể từ khi xuất hiện triệu chứng, bệnh nhân đã tử vong.
Theo thông tin từ gia đình bệnh nhân cung cấp, bệnh nhân mắc thủy đậu do trước đó con trai của bệnh nhân bị thủy đậu và vừa được điều trị khỏi vài ngày. Ban đầu, bệnh nhân xuất hiện những nốt phỏng trên trán, rồi lan xuống ngực. Bệnh nhân có đến phòng khám tư khám và cho thuốc điều trị nhưng không rõ mắc bệnh gì. Hai ngày sau, bệnh nhân xuất hiện tình trạng mệt, khó thở và được nhập bệnh viện tỉnh điều trị.
Sau hai ngày điều trị, bệnh diễn tiến nặng hơn nên bệnh nhân đã được chuyển đến Trung tâm Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai vào ngày 23/4/2023. Đến 18h cùng ngày, bệnh nhân được chuyển sang Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai với chẩn đoán thủy đậu có biến chứng viêm phổi nặng, suy gan cấp, giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu.
PGS.TS Đỗ Duy Cường cho biết: "Các triệu chứng tiến triển rất nhanh, bệnh nhân sốt cao liên tục, suy hô hấp, suy đa phủ tạng, nhịp tim nhanh, viêm cơ tim, rối loạn ý thức. Dù đã được cấp cứu bởi các phương tiện hồi sức tích cực nhưng bệnh nhân đã tử vong vào khoảng 4 giờ sáng ngày 24/4/2023 (sau chưa đầy 12 giờ kể từ khi vào viện)".
PGS.TS Đỗ Duy Cường nhận định: Thủy đậu ở người khỏe mạnh thường gây tổn thương các nốt phỏng trên da và sau 1-2 tuần sẽ khỏi không để lại di chứng. Các ca có biến chứng nặng gây viêm phổi, viêm não, suy đa phủ tạng thường xảy ra trên những cơ địa suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh nền dùng các thuốc ức chế miễn dịch. Ngoài nam bệnh nhân tử vong trên, gần đây Trung tâm Bệnh nhiệt đới còn tiếp nhận nhiều bệnh nhân thủy đậu khác nhập viện. Trong đó có hai trường hợp nữ bệnh nhân khá nặng vẫn đang điều trị tại bệnh viện: một trường hợp là phụ nữ mang thai, một trường hợp khác là nữ bệnh nhân trẻ có tiền sử dùng thuốc corticoid.
Nhận diện triệu chứng bệnh thủy đậu
Về mặt bệnh học, PGS.TS Đỗ Duy Cường cho biết: Thuỷ đậu là bệnh truyền nhiễm do virus Varicella zoster (VZV) gây ra, bệnh chủ yếu lây qua đường hô hấp. Do đó, đa số trường hợp người khỏe mạnh nhiễm thủy đậu là do tiếp xúc với người bệnh thông qua không khí như hít phải những giọt nước bọt bắn ra ngoài khi bệnh nhân ho, hắt hơi, hay tiếp xúc chất dịch từ mụn nước.
Bệnh thường gặp ở trẻ em hoặc ở người trưởng thành nếu chưa được tiêm phòng vaccine. Người lớn nếu không có miễn dịch khi tiếp xúc với người bệnh cũng dễ bị lây và có xu hướng nặng hơn trẻ em. Nhiều nghiên cứu cho thấy, có khoảng 90% người chưa có miễn dịch thủy đậu sẽ mắc bệnh nếu tiếp xúc với người bệnh.
Bệnh thủy đậu có thể lây nhiễm trong khoảng thời gian từ 1 - 2 ngày trước khi xuất hiện mụn nước, cho đến lúc các mụn nước khô lại và bong tróc vảy. Ngoài ra, bệnh thủy đậu còn có thể lây truyền từ mẹ sang con. Phụ nữ mang thai bị thủy đậu có thể lây truyền cho thai nhi qua nhau thai hoặc lây sau khi sinh nở.
Bệnh thủy đậu thường xảy ra rải rác quanh năm, nhưng xuất hiện nhiều vào dịp đông xuân. Thời gian ủ bệnh thường từ 2 đến 3 tuần. Sau ủ bệnh, bệnh bắt đầu giai đoạn khởi phát với những biểu hiện của thủy đậu thường gặp như: Sốt, đau đầu, mệt mỏi, phát ban. Ở giai đoạn toàn phát, triệu chứng thường là sốt cao, đau đầu, chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, đau cơ. Điển hình là xuất hiện những mụn nước với đường kính 1 - 3 mm xuất hiện toàn than, tập trung nhiều ở mặt, thân mình rồi lan ra toàn thân, thậm chí xuất hiện cả trong niêm mạc miệng, gây ngứa rát, khó chịu cho người bệnh.
Nếu không có biến chứng, giai đoạn hồi phục bệnh thủy đậu thường sau 7 - 10 ngày. Khi đó, các vết mụn nước sẽ khô dần, bong vảy, da thâm và khỏi lâu sẽ trở lại bình thường không để lại sẹo. Trong giai đoạn này, việc vệ sinh cơ thể cần đặc biệt chú trọng, tránh để nhiễm trùng nốt phỏng dẫn đến sẹo.
Trong những trường hợp nặng, mụn nước sẽ to hơn. Khi nhiễm trùng, mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ. Ở trường hợp thủy đậu biến chứng có thể gây viêm phổi, viêm não, viêm gan,... Đặc biệt, phụ nữ mang thai bị thuỷ đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ có nguy cơ sảy thai, hoặc khi sinh ra trẻ có thể mắc một số dị tật bẩm sinh…
PGS.TS Đỗ Duy Cường nhấn mạnh: Các bệnh nhân có miễn dịch yếu, đang dùng thuốc corticoid, thuốc điều trị ung thư, đang xạ trị khi mắc thủy đậu sẽ dễ chuyển nặng và biến chứng. Ngoài ra, với những trường hợp khỏe mạnh cũng không nên chủ quan. Khi mắc bệnh cần đến cơ sở y tế để bác sĩ có chuyên môn chẩn đoán, điều trị kịp thời.
Điều trị và cách phòng ngừa
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, hiện nay bệnh đã có thuốc điều trị đặc hiệu chống virus thuỷ đậu là Acyclorvir nhưng cần phải điều trị sớm trong những ngày đầu thì mới có hiệu quả. Bên cạnh đó dùng thuốc chữa triệu chứng như hạ sốt, bôi các dung dịch sát khuẩn làm se các nốt phỏng tránh bội nhiễm (xanh methylen), vệ sinh thân thể tránh các biến chứng bội nhiễm, không cần phải kiêng cữ nhiều (như kiêng gió, kiêng nước...). Điều quan trọng là người bệnh cần phải theo dõi và phát hiện kịp thời các biến chứng, giữ gìn vệ sinh và tránh tự ý sử dụng các thuốc có thể gây bệnh nặng hơn như Corticoid.
Cách phòng ngừa bệnh thuỷ đậu hiệu quả hiện nay là tiêm phòng vaccine. Trẻ có thể bắt đầu tiêm phòng từ 12 tháng tuổi hay bất kỳ ở lứa tuổi nào sau đó khi có điều kiện. Đối với phụ nữ khi có kế hoạch sinh con, nên tiêm phòng thủy đậu trước khi có thai ít nhất là 3 tháng.
"Hiện vaccine phòng bệnh rất sẵn, trẻ nhỏ, người lớn hoàn toàn có thể tiêm phòng theo hướng dẫn. Tuy nhiên, có thể vì chủ quan hoặc vì giá cả vaccine đắt đỏ (khoảng 700.000 đồng/liều) nên nhiều người trì hoãn không tiêm, điều này là rất nguy hiểm", PGS.TS Đỗ Duy Cường cảnh báo.
Khi người bệnh mắc thuỷ đậu cần được nghỉ học hoặc nghỉ làm việc từ 7 đến 10 ngày, từ khi bắt đầu phát hiện bệnh để tránh lây lan cho những người xung quanh.
