Trời Sài Gòn bước vào mùa mưa khiến những nghĩa địa vốn đã u ám lại thêm nhếch nhác, ô nhiễm. Gà, chó, mèo được nuôi bên các nấm mồ, rác sinh hoạt vứt bừa bãi càng làm cho xóm nghĩa địa thêm nặng mùi. Bao nhiêu năm nay, cuộc sống của những cư dân các xóm nghĩa địa vẫn vậy, họ ăn uống, nghỉ ngơi, trẻ em thì vui chơi, nằm ngủ bên những nấm mồ.
Sài Gòn có nhiều xóm nghĩa địa như thế, nhưng nhiều nhất là ở Q.8, Gò Vấp. Tại đây, nhà lẫn vào các nấm mồ bị hư hỏng, hoang phế, ánh nắng mặt trời không lọt vào được, cây cối trở nên còi cọc.
Tại xóm Gò Mả (KP4, P.15, Q.8), rất khó phân biệt được đâu là nhà, đâu là mộ, nhiều ngôi mộ nằm bên hông, thậm chí trước cửa nhà. Những ngôi nhà kiên cố của người có hộ khẩu, các chòi tạm bợ của người vô gia cư xen lẫn với “ngôi nhà” nhỏ của người âm. Ngay cả quán ăn, cà phê cũng được bày bán trong nghĩa địa.
Xóm Gò Mả tập trung dân cư tứ xứ. Gần chục căn nhà tạm bợ được che chắn bởi các tấm tôn cũ. Người ở đây lâu nhất đã gần 40 năm. “Trước đây, khi chưa góp tiền làm nền xi măng, xóm lầy lội và nhếch nhác gấp nhiều lần bây giờ. Nghe nói sắp tới nhà nước cho bốc những ngôi mộ này, nhưng cũng không biết họ có bốc luôn nhà không số của chúng tôi hay không?", một người dân xóm Gò Mả cho biết.
Nhiều đứa trẻ xóm Gò Mả được sinh ra và lớn lên ở đây, quen với cảnh “sống chung với người cõi âm”. Không được học hành, hàng ngày phải làm đủ nghề từ nhặt ve chai, bán vé số, làm thuê để phụ giúp gia đình.
Chị Cao Thu Hà, cư dân xóm nghĩa địa, cho biết gia đình chị chuyển từ Q.4 qua đây năm 1995, cuộc sống khó khăn, không có nhà nên dùng tôn dựng tạm căn chòi nhỏ. Nhà của chị nằm sâu trong xóm, không chỉ sát các ngôi mộ mà còn nằm bên bãi rác nên rất ô nhiễm. Chồng và con trai chị làm đủ nghề để mưu sinh, điều kiện sống không được đảm bảo nên năm nay tuy đã 20 tuổi nhưng con trai chị còi cọc như đứa trẻ 11 tuổi.
Cách xóm Gò Mả không xa là xóm nghĩa địa có vài chục ngôi mộ cũng thuộc P.15, Q.8. Nhiều ngôi mộ được xây kiên cố, nhưng cũng không ít ụ đất không một cây cỏ mọc được bởi thiếu ánh sáng. Chúng tôi tới xóm sau cơn mưa buổi sáng, nằm bên con rạch nhỏ nước đen sì, cỏ dại mọc um tùm, cây cối che các ngôi mộ càng thêm lạnh, cảm giác rợn người.
Xóm này không có những căn nhà tạm bợ của dân ngụ cư, nhưng cũng nhếch nhác do các gia đình phơi áo quần, bỏ cơm thừa, nuôi gà xung quanh. Người dân ở đây cho biết họ đã quá quen với những ngôi mộ, nhiều đêm trong nhà nóng bức họ còn ra... mộ để ngủ. Còn tại các xóm nghĩa địa ở Q.Gò Vấp, nhiều gia đình rửa thức ăn, chén bát ngay bên các ngôi mộ.
