Stephen Hawking (1942-2018) được ca ngợi là nhà bác học người Anh vĩ đại nhất thế kỷ 20. Ông là nhà vật lý lý thuyết, vũ trụ học, tác giả viết sách khoa học, nguyên Giám đốc Nghiên cứu tại Trung tâm Vũ trụ học lý thuyết thuộc Đại học Cambridge. Cả cuộc đời Stephen đã đạt được vô số thành tựu, được tổng thống Mỹ trao huân chương, gặp gỡ Nữ hoàng Elizabeth II, trở thành thành viên Hội Hoàng gia Anh,...

Tài giỏi là vậy nhưng ít ai biết rẳng thuở nhỏ Stephen dù rất thông minh nhưng thành tích không hề nổi trội. Thậm chí điểm số học tập của ông cực kỳ bết bát, luôn đội sổ trong lớp.

Cậu bé có thành tích đứng thứ ba... từ dưới lên

Stephen là con cả trong một gia đình có 4 anh chị em. Bố mẹ của ông đều là những người có học thức cao, tốt nghiệp từ hai trường đại học hàng đầu thế giới là Đại học Oxford và Đại học Harvard. Có bố mẹ xuất chúng như vậy nên việc Stephen sở hữu trí thông minh vượt trội từ nhỏ là điều không khó lý giải.

Tuy vậy thành tích học tập hồi nhỏ của ông lại không hề tốt. Trong năm đầu học tại trường St. Albans, Stephen khi ấy 9 tuổi có điểm số xếp thứ ba... từ dưới lên. Sang năm sau, thành tích của ông có khá hơn nhưng cũng chẳng mấy khá khẩm. Tất cả mọi người đều biết Stephen không hề ngu dốt, kém cỏi. Nguyên nhân là bởi ông lười học!

Thực tế Stephen Hawking đã sớm bộc lộ trí tuệ thiên tài của mình. Bố của Stephen muốn con trai theo đuổi con đường y khoa nhưng ông lại chỉ hứng thú với khoa học và bầu trời. Vào những tối mùa hè, ông thường nằm quan sát bầu trời đầy sao với mẹ và các em. Ông cũng rất thích thú khám phá xem mọi vật xung quanh hoạt động ra sao và thường tháo rời mọi vật xung quanh ra rồi lắp lại để xem nguyên lý hoạt động của chúng. 

Ngoài ra, ông còn đam mê âm nhạc và chơi cờ. Stephen thông minh đến mức tự sáng chế ra những loại bàn cờ riêng, chế pháo hoa, thiết kế các mô hình phi cơ, tàu thuyền. Stephen thậm chí tự chế tạo một chiếc máy tính từ những bộ phận phế thải để giải những phương trình toán học sơ khai. Tất cả những điều này được thực hiện khi ông vẫn còn đang trong lứa tuổi teen.

Sau này, Stephen Hawking học Đại học Oxford ở tuổi 17, tốt nghiệp xong tiếp tục đến Đại học Cambridge để học tập, nghiên cứu. 

Tai họa ập đến ở tuổi 21 và sự vươn lên của thiên tài

Đại học Cambridge chính là nơi ông gặp gỡ mối tình đầu và sau này là vợ - bà Jane Wilde. Tuy nhiên khi mọi thứ đang viên mãn nhất thì tai họa ập đến đầu Stephen. Ở tuổi 21, ông được chẩn đoán mắc bệnh ALS (Amyotrophic Lateral Sclerosis) - hay còn được biết đến với tên gọi Hội chứng Lou Gehrig, là một căn bệnh không thể cứu chữa, ảnh hưởng tới các tế bào thần kinh và làm cho cơ thể dần dần bị liệt hoàn toàn. Bệnh nhân không bị ảnh hưởng tới trí tuệ, cũng không đau đớn thể xác nhưng việc bị liệt khiến họ trở nên suy sụp, ảnh hưởng nặng nề về tâm lý.

Dù mắc bệnh nhưng Stephen vẫn tiếp tục con đường nghiên cứu khoa học. Ông tiếp tục cống hiến trí tuệ của mình cho nhân loại, không ngừng học tập và nghiên cứu. Đến năm 1970, tình hình sức khỏe của Stephen gặp nhiều chuyển biến xấu. 

Năm 1985, Stephen Hawking bị viêm phổi. Sau ca phẫu thuật mở khí quản, ông hoàn toàn không thể nói được nữa và phải giao tiếp bằng cách nhướn lông mày để "đánh vần" khi người khác chỉ vào ký tự đúng ý ông trên bảng chữ cái.

Stephen Hawking sau đó giao tiếp với thế giới bên ngoài bằng một chiếc máy tính gắn với các cảm biến để nhận biết từng dao động trên má, rồi đi qua một thiết bị tạo giọng nói để phát ra âm. Với sự trợ giúp của thiết bị này, phải mất 10 phút ông mới nói được 1 câu đơn giản.

Dù không thể nói chuyện bình thường, phải ngồi trên xe lăn hơn nửa đời người nhưng Stephen vẫn liên tục tạo ra những thành tích, thành tựu khoa học đáng nể. Năm 1970, ông cùng nhà vật lý Roger Penrose áp dụng các công trình toán học về hố đen vào nghiên cứu vũ trụ và chỉ ra "một điểm kỳ dị không - thời gian" vào thời điểm vụ nổ Big Bang xảy ra.

Năm 1974, Hawking nêu giả thuyết về một loại bức xạ phát ra từ hố đen - được gọi là "bức xạ Hawking" - sẽ khiến "hố đen" dần "bốc hơi" và cuối cùng sẽ biến mất. Những năm 1980, ông làm rõ sự dao động của các nguyên tử và hạ nguyên tử, tức sự phân bố các vật chất siêu nhỏ, đã gây ra sự giãn nở của vũ trụ thời kỳ sơ khai sau vụ nổ Big Bang, làm gia tăng số lượng thiên hà và khiến vũ trụ ngày càng mở rộng.

Năm 1988, ông ra mắt cuốn "Lược sử thời gian", làm sáng tỏ những bí mật của không gian, thời gian và hố đen vũ trụ. Năm 2007, Stephen Hawking trở thành người liệt tứ chi đầu tiên trải nghiệm một chuyến bay không trọng lực.

Với tất cả những thành tựu xuất sắc đó, ông được chọn vào Hội Hoàng gia Anh - hội khoa học lâu đời và có uy tín lớn trên thế giới. Năm 37 tuổi, ông trở thành Giáo sư toán Lucasian tại Đại học Cambridge. Năm 2009, ông được Tổng thống Mỹ Barack Obama trao Huân chương Tự do Tổng thống. 

3 câu nói dạy con khiến người đời thán phục

Cuộc đời của Stephen Hawking chính là một câu chuyện truyền cảm hứng cho hàng triệu người trẻ trên khắp thế giới. Dù bị bệnh tật giày vò nhưng vị thiên tài này không hề bỏ cuộc và từng bước trở thành một vĩ nhân, khiến người đời ca tụng khi nhắc đến tên.

Được biết, Stephen kết hôn 2 lần và có 3 người con Lucy Hawking, Timothy Hawking, Robert Hawking. Dù không thể bồng bế, không thể chạy nhảy, bơi lội cùng các con như những người cha bình thường khác nhưng Stephen vẫn có những cách quan tâm, dạy dỗ con riêng biệt. Ông luôn cùng con chơi cờ, cùng đọc sách, cùng nghiên cứu. Stephen yêu thương, mong muốn các con trở thành những người tài giỏi nhưng không bao giờ áp đặt. Nhà bác học vĩ đại tôn trọng và để con tự quyết định hướng đi của đời mình.

Mặc dù không thể nói chuyện bình thường nhưng mỗi khi các con tò mò về một vấn đề nào đó thì Stephen luôn vui vẻ giải thích thông qua chiếc máy hỗ trợ. Ông kiên nhẫn trả lời con ngay cả khi những câu hỏi vô cùng ngớ ngẩn. Timothy Hawking, con út của Stephen kể lại: "Bố bảo tôi đừng ngại đưa ra ý tưởng hoặc giả thuyết cho dù nó có vẻ ngớ ngẩn như thế nào và điều quan trọng nhất là tự tin theo đuổi điều mình muốn tới cùng".

Năm 2010, khi trả lời phỏng vấn một chương trình truyền hình của Mỹ, Stephen đã nhắn nhủ đến các con 3 điều: "Một, hãy nhớ nhìn lên những vì sao và đừng nhìn xuống dưới chân mình. Hai, đừng bao giờ từ bỏ công việc. Công việc cho con mục đích và ý nghĩ, không làm việc cuộc sống sẽ trống rỗng. Ba, nếu con may mắn tìm được tình yêu, hãy nhớ tình yêu là thứ hiếm có và đừng vứt bỏ nó". Lời răn dạy các con của Stephen sau đó khiến nhiều người xúc động và thán phục.

Tuy nhiên có một điều mà ít người hay biết. Đó là Stephen Hawking có một người con nuôi ở Việt Nam tên Nguyễn Thị Thu Nhàn. Cô thường xuyên viết thư liên lạc với bố mẹ nuôi của mình. Vào năm 1997, Stephen đã bí mật sang Việt Nam thăm con gái cùng với người vợ của mình, bà Elaine Mason. Vào tháng 7/2000, Nhàn được qua Anh sống cùng bố nuôi trong khoảng thời gian 1 tháng. Stephen đã quyết định nghỉ phép để chào đón con gái nuôi.

Thu Nhàn được bố mẹ nuôi đăng ký cho học một khóa tiếng Anh tại Oxford. Stephen luôn nhắc nhở con gái học hành vào mỗi tối. Bên cạnh đó, ông cũng thường nhắc con đi ngủ từ 9h tối để đảm bảo sức khỏe.