Ở truồng để... thoát xác

Chị Lê Thị Mùi (1964) được biết đến với bộ ảnh của một nhiếp ảnh gia nước ngoài có tên “Mùi & Phả” ghi lại cuộc sống của hai mẹ con trần truồng ở bãi giữa sông Hồng năm 2007. Chị là gái phố cổ giữa Thủ đô thế nhưng cuộc sống không như mơ ước, người chồng chị nghiện ma túy rồi tử vong, để lại cho căn bệnh thế kỷ HIV cũng như bệnh ho hen và đứa con tên Phả. 

Từ khi chồng mất, cuộc sống của 2 mẹ con dường như rẽ sang hướng khác, chị trở nên điên dại, bất cần đời và mặc kệ những thứ xô bồ trong cuộc sống để làm những gì mình thích. Dù mang trong người căn bệnh thế kỷ cũng như nhiều bệnh tật khác thế nhưng thứ quý giá nhất là đứa con tên Phả của mình. Thời đó, dù đói ăn, đói mặc nhưng chưa bao giờ rời xa đứa con mình một bước, từng cử chỉ, từng hành động của người mẹ điên cũng đủ hiểu tình yêu thương chị dành cho đứa con của mình như thế nào.

dị nhân bãi giữa sông hồng
Dị nhân Nguyễn Tuấn Nghĩa kể về cuộc sống "thoát xác" của gia đình tại bãi giữa sông Hồng.

Người đàn bà điên hàng ngày lang thang xin ăn, nhặt rác khắp chốn đô thành và tình cờ gặp “phi công” Nguyễn Tuấn Nghĩa. Nghĩa dù trẻ hơn người đàn bà điên 10 tuổi thế nhưng dường như với họ cuộc gặp gỡ định mệnh năm 2009 đã thành sợi dây gắn kết với họ nên duyên vợ chồng. 

Chẳng biết duyên phận hay ý trời để 2 người gặp nhau rồi chung sống với nhau như vợ chồng nhưng có 1 điều rằng từ khi 2 người về ở với nhau tâm tính, suy nghĩ cũng như lối sống lại hợp nhau đến khó tưởng. Bằng chứng là họ sống như thời nguyên thủy, sống chẳng giống ai. Thích ăn thì ăn, ngủ thì ngủ, áo quần không mặc cũng chẳng sao, cứ tồng ngà tồng ngồng và tự do sống theo bản ngã.

dị nhân bãi giữa sông hồng
Chị Mùi và con gái Đức Hạnh ngồi trên võng hóng mát.

Anh Nghĩa cũng là trai phố với thân hình vạm vỡ, trắng trẻo, điển trai nhưng trí nhớ không bình thường. Ngồi trò chuyện với chúng tôi, anh Nghĩa không ngần ngại kể lại: “Năm 10 tuổi trong một lần đu tàu điện đã bị ngã và ảnh hưởng đến trí não. Từ đó nhiều người nói tôi hâm hấp, khùng điên và tâm tính thay đổi, thế nhưng bản thân tôi thấy mình là người minh mẫn, hiểu biết và am hiểu về đạo Phật”.

Gần 1 năm nay, gia đình anh Nghĩa chị Mùi đã rời bỏ căn chung cư cũ tại Văn Quán (Hà Đông) để xuống bãi giữa sông Hồng – nơi anh chị xem đây là địa điểm duy nhất tách biệt với cuộc sống xô bồ, phức tạp và vô cùng khó chịu bởi nhà cao tầng, còi xe, khói bụi.

dị nhân bãi giữa sông hồng
Con gái anh chị lên 7 tuổi nhưng khá lém lỉnh, vui tươi và thích trêu trọc người khác.

“Trước đây, cứ chiều tối là cả gia đình đạp xe từ Văn Quán ra bãi giữa sông Hồng này để tắm và đùa nghịch, thế nhưng từ Văn Quán đến cầu Chương Dương quá xa nên gần 1 năm nay gia đình chuyển về đây sống và nhận thấy rằng đây mới chính là cuộc sống thực tại”, “dị nhân” cười khềnh khệch.

Khu vực gia đình “dị nhân” sống làm đến 4 cái lều, lối đi được che chắn 4 bề là chuối và chỉ có con đường độc đạo tựa như đi vào rừng thẳm để vào “nhà”. 

Con gái lên 7 vẫn phải... ở trần

Phả là đứa con riêng của chị Mùi hiện tại đã về ở với ông bà, riêng đứa con chung của chị và anh Nghĩa là Nguyễn Đức Hạnh (7 tuổi) vẫn ríu rít bên 2 vợ chồng. 

Gặp chúng tôi, đứa trẻ tỏ ra hoạt bát, lém lỉnh và cười rất nhiều, trên đầu đội một chiếc mũ được gấp từ chiếc khăn mặt cũ kỹ che đi cái đầu trọc lóc. Khi được chúng tôi hỏi, đứa trẻ tỏ ra thích thú và nói rằng lý do đội chiếc khăn lên đầu để khỏi nắng!

dị nhân bãi giữa sông hồng
Đức Hạnh làm "xấu mặt" trong túp lều mà cha làm riêng cho.

Trước khi chuyển ra bãi giữa, bé Đức Hạnh khá trắng trẻo thế nhưng quanh năm không được mặc áo quần nên đen nhẻm, thậm chí đen nhánh một cách khó tin. Nhưng dù đen, nhưng nụ cười em luôn tươi rói một cách hồn nhiên, ngây thơ.

Cuộc sống của bé Đức Hạnh dường như hiện tại chỉ gói gọn ở bãi giữa sông Hồng, vui chơi, đùa nghịch cùng những đứa trẻ nơi này. Khi chúng tôi thắc mắc là sao anh chị không cho cháu mặc quần áo thì “dị nhân” Nghĩa gạt phắt tay đi rằng: “Ấy con chim sinh nở ra chúng được tự do bay nhảy, được húy sáo, được chuyền cành… chả sướng gấp vạn lần là nuôi nhốt chúng ở trong lồng đó hay sao. Con gái tôi nó quen với lối sống thế này rồi nên cứ để nó tự do chứ cứ ép buộc nó theo phép tắc do con người đưa ra là sai hoàn toàn”.

dị nhân bãi giữa sông hồng
Cô bé đang thích thú khoe một món đồ chơi do một nhóm tình nguyện nào đó tặng.

4 túp lều của gia đình “dị nhân” nằm khuất trong những bụi chuối, cạnh bãi đất trống mà những người đàn ông vạm vỡ khu này thường làm sân bóng, sân chơi quần vợt. Thời điểm chúng tôi có mặt là 15 giờ chiều và có đến 20 người đàn ông đang vui chơi, trò chuyện nhưng tất cả đều… trần như nhộng!

Bé gái Đức Hạnh rồi cũng sẽ lớn, sẽ trưởng thành như một cô gái, một thiếu nữ nhưng có lẽ những hình ảnh mà hiện tại cháu chứng kiến hàng ngày chắc chắn sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tâm sinh lý của cháu sau này. 

Trò chuyện về điều này, “dị nhân” Nghĩa lại cho rằng: “Không có gì phải ngại cả bởi đó là tự nhiên, con người hòa với thiên nhiên nên hết sức bình thường”.

Khi chúng tôi nhắc đến chuyện học hành, tương lai, “dị nhân” lại một lần nữa phân trần rằng do hoàn cảnh nên cũng chẳng có giấy khai sinh cho cháu, chẳng có hộ khẩu gì cả mà cứ thế lớn lên trong tình yêu thương, đùm bọc của cha mẹ theo cách rất riêng, rất “dị”. “Có học nhiều cũng thế, con người chúng ta sống rồi cũng chết đi, học nhiều cũng chỉ làm nô lệ cho cuộc sống công nghiệp, cuộc sống lồng chim thế nên cứ sống như thế này mới thích, mới đúng với bản chất”.

Bé Hạnh thì thỏ thẻ với chúng tôi: "Con muốn đi học!". Nhưng giấy khai sinh không có, gia đình không có điều kiện cho đi học, và quan trọng nhất là tư tưởng của người cha cho rằng "học nhiều không để làm gì" nên đến tuổi đi học bé vẫn ở nhà chơi với mèo và chưa biết chữ như các bạn cùng trang lứa.

dị nhân bãi giữa sông hồng
Chúng tôi tự hỏi rằng, chỉ vài năm nữa thôi, cô bé Đức Hạnh sẽ trở thành thiếu nữ và rồi cuộc sống sẽ đi về đâu?

Trước khi chia tay gia đình “dị nhân”, bé Đức Hạnh còn khoe với chúng tôi những chú mèo đáng yêu, những món đồ chơi do các nhóm tình nguyện tặng, rồi cứ hẹn rằng thi thoảng xuống chơi với cháu khiến chúng tôi chạnh lòng. Vì sự ngây thơ, hồn nhiên cũng như vẻ đáng yêu của bé gái lên 7 mà chưa hề biết rằng tương lai mai này của em sẽ đi về đâu, sinh sống ra sao và liệu rằng em có chọn lối sống mà cha mẹ em đã chọn hay không…

Cháu Đức Hạnh phải được hòa nhập với cộng đồng

Trao đổi xung quanh vấn đề này, chuyên gia giáo dục – tâm lý Nguyễn Bá Hùng (Trường Quốc tế liên cấp IQ school) cho biết: “Về cơ bản cháu bé sống như thế không tiếp xúc với xã hội bên ngoài nên chỉ số thông minh không hình thành mà chỉ sống theo tự nhiên. Trong câu chuyện này cũng như người dân tộc bị lạc vào rừng thì khả năng sinh tồn của họ lớn hơn rất nhiều so với người dân bình thường. Điều này cũng giống như việc cháu bé sống ở bãi giữa sông Hồng sẽ thích nghi và có sức chịu đựng với thời tiết, nắng mưa, cuộc sống tốt hơn mình rất nhiều.

Tuy nhiên, đối với chỉ số thông minh xã hội, hòa nhập xã hội thì cháu bé gần như không có bởi quanh năm chỉ sống ở bãi giữa, hoặc theo cha mẹ đi nhặt rác, không tiếp xúc với văn minh, cuộc sống cũng như đến trường học tập”.

Ông Hùng cũng cho biết, bản thân bố mẹ cháu Đức Hạnh có vấn đề về thần kinh nên không có khả năng nhận thức, nuôi dạy con gái theo văn minh của xã hội.

“Theo tôi, hiện tại phải để cháu Đức Hạnh trở thành phát triển bình thường như những đứa trẻ khác, đặc biệt vài năm nữa cháu sẽ trở thành thiếu nữ thì bắt buộc phải hòa nhập với cộng đồng, xã hội. Càng để lâu thì khả năng hòa nhập càng khó. Ngoài ra, cháu phải được đi học, đến trường, vui chơi… Cháu bé không thể phát triển bình thường mà sống biệt lập như thế này được”, ông Hùng cho biết thêm.

"Về vấn đề tâm lý học thì bản thân con người chúng ta là một loài linh trưởng sống có cộng đồng, khi đã là cộng đồng thì không thể tách rời được. Ở đây cháu Đức Hạnh cũng không thể sinh trưởng, phát triển bình thường, rồi tương lai, cuộc sống bé cứ sống như thế này mãi thì tội cháu quá".

Về việc tâm sinh lý của trẻ thì ông Hùng cho rằng, việc cháu Nguyễn Đức Hạnh hàng ngày phải nhìn hàng chục người đàn ông trần truồng tắm tiên, trần truồng chơi thể thao trước nhà sẽ ảnh hưởng vô cùng đến sự phát triển của tâm sinh lý. Người Việt mình cứ nghĩ rằng trẻ nhỏ sẽ quên đi những hình ảnh về thời thơ ấu nhưng tất cả những gì xảy ra sẽ được ghi nhận vào tiềm thức của trẻ em và sẽ ảnh hưởng đến trí phát triển cũng như sự phát triển tâm sinh lý, tiềm thức đối với lứa tuổi dậy thì.