Chỉ từ đau bụng, sốt, ho, trẻ chuyển biến nhanh sang tím tái và có nguy cơ ngừng tim
Ngày 3/8, bệnh nhi N.H. (nữ, 4 tuổi) đau bụng, sốt, nôn nhiều, được bố mẹ đưa đi khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Khi thăm khám, bác sĩ nhận thấy bệnh nhi rất mệt mỏi, môi tái nên đã chỉ định lắp monitor theo dõi và siêu âm tim thì nhận thấy chức năng tim bất thường.
Ngay lập tức, bệnh nhi được chuyển vào Khoa Cấp cứu và Chống độc để thực hiện các hỗ trợ ban đầu (hô hấp, tuần hoàn…), rồi nhanh chóng chuyển lên Khoa Điều trị tích cực Nội khoa.
Tại đây, bệnh nhi tiếp tục được hỗ trợ chủ động về hô hấp, sử dụng các thuốc vận mạch và được các bác sĩ thực hiện siêu âm tim, điện tim tại giường. Kết quả cho thấy chức năng tim của bệnh nhi giảm nặng, rối loạn nhịp tim, chỉ số men tim cao. Bệnh nhi được xác định viêm cơ tim cấp có sốc tim.
Dưới sự chỉ đạo của TS. BS Cao Việt Tùng - Phó Giám đốc bệnh viện, các bác sĩ Khoa Điều trị tích cực Nội khoa đã hội chẩn và quyết định đặt máy ECMO (tim phổi nhân tạo) để hỗ trợ trái tim đang co bóp yếu ớt và loạn nhịp nặng của bệnh nhi.
ThS. BS Trần Bá Dũng - Khoa Điều trị tích cực Nội khoa cho biết: Sau 5 ngày điều trị ECMO, kết hợp các thuốc chống loạn nhịp, thuốc vận mạch, thuốc trợ tim, tình trạng của bệnh nhi dần được cải thiện. Hiện tại, bệnh nhi đã được cai ECMO và máy thở, còn thở oxy, các chức năng sống ổn định. Tuy nhiên, bệnh nhi vẫn cần được theo dõi tình trạng phục hồi tim, đồng thời, cần tuân thủ tái khám thường xuyên sau khi ra viện.
Trường hợp thứ 2 là bệnh nhi T.H. (13 tuổi) vào viện ngày 28/7. Trước đó 10 ngày, bệnh nhi xuất hiện các biểu hiện giống các bệnh lý thông thường như: đau họng, ho khan, đau bụng, buồn nôn. Bố mẹ chủ quan tự mua thuốc điều trị tại nhà, nhưng bệnh nhi ngày càng mệt hơn.
Khi bố mẹ đưa bệnh nhi vào Bệnh viện Nhi Trung ương thăm khám, bệnh nhi đã có biểu hiện thở gấp, nhịp tim nhanh, huyết áp thấp. Bệnh nhi được chuyển vào Khoa Cấp cứu và Chống độc trong tình trạng sốc tim/suy tim cấp, rối loạn nhịp tim.
Ngay lập tức, bệnh nhi được sốc điện chuyển nhịp tim, dùng các thuốc trợ tim, thuốc chống loạn nhịp, đặt ống nội khí quản và chuyển lên Khoa Điều trị tích cực Nội khoa.
Sau khi hội chẩn liên chuyên khoa, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhi bị sốc tim, viêm cơ tim cấp, rối loạn nhịp tim. Bệnh nhi được thở máy, tiếp tục dùng các thuốc hỗ trợ và đặt ECMO trong 5 ngày.
Hiện tại, bệnh nhi tự thở, không có di chứng thần kinh, tiên lượng hồi phục tốt, tuy nhiên vẫn cần theo dõi lâu dài về tim mạch.
Triệu chứng viêm cơ tim ở trẻ em không đặc hiệu, cần theo dõi, phát hiện nhiều triệu chứng kết hợp để có thể chẩn đoán bệnh sớm
Viêm cơ tim là tình trạng viêm đi kèm theo hoại tử các tế bào cơ tim. Có nhiều nguyên gây ra viêm cơ tim ở trẻ em như nhiễm trùng (virus, vi khuẩn, nấm…), nhiễm độc, một số bệnh lý tự miễn (như Lupus, Kawasaki,…) hay do quá mẫn với một số loại thuốc… Tỷ lệ viêm cơ tim ở trẻ em rơi vào khoảng 1 - 2/100.000 trẻ (theo AHA - Hoa Kỳ).
Theo PGS.TS Tạ Anh Tuấn - Trưởng Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, trung bình hàng năm có khoảng 15 trẻ viêm cơ tim cấp có sốc tim vào Khoa Điều trị tích cực Nội khoa cấp cứu và điều trị.
ThS.BS Lương Minh Cảnh - Trung tâm Tim mạch chia sẻ: Các triệu chứng của viêm cơ tim cấp thường không điển hình, khoảng một nửa số trẻ bị viêm cơ tim cấp có thể có biểu hiện của đợt nhiễm virus một vài tuần trước khi khởi bệnh. Sau đó, trẻ có thể xuất hiện các triệu chứng giống các bệnh lý thông thường khác như: Mệt mỏi, đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt, ho… Tuy nhiên, nếu trẻ có kèm theo các triệu chứng khác như: Thở nhanh, đau ngực, khó thở, nhịp tim nhanh, môi và da tái,…cha/mẹ nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
Cũng chính vì triệu chứng viêm cơ tim ở trẻ em đa dạng, không đặc hiệu, nên việc chẩn đoán sớm bệnh cũng gây ra nhiều thách thức cho bác sĩ lâm sàng. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ thường đặc biệt lưu ý đến các dấu hiệu lâm sàng như: Thở nhanh, nhịp tim nhanh, tiếng tim bất thường như tiếng ngựa phi, tiếng thổi trong tim, gan to, phù… để phát hiện những trường hợp nghi ngờ viêm cơ tim. Sau đó, bệnh nhi sẽ được thực hiện các thăm dò cận lâm sàng như: chụp X-quang ngực, điện tim, siêu âm tim, xét nghiệm men tim, chụp MRI tim… để có chẩn đoán xác định.
Trước đây, tỷ lệ tử vong khi trẻ bị viêm cơ tim cấp là rất cao, nhưng hiện nay, với sự phối hợp của liên chuyên khoa trong chẩn đoán, cấp cứu, điều trị và chăm sóc bệnh nhi, đặc biệt, với việc áp dụng hệ thống máy tim phổi nhân tạo (ECMO) để điều trị cho những trường hợp viêm cơ tim cấp nặng, nhiều trẻ đã được cứu sống ngoạn mục.
Theo nghiên cứu của Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, tỷ lệ cứu sống ở bệnh nhi viêm cơ tim được hỗ trợ ECMO khoảng 60% - tương đương với các nước phát triển.
Đa số trẻ bị viêm cơ tim cấp có thể hồi phục hoàn toàn sau khi khỏi bệnh. Tuy nhiên, trẻ nên hạn chế vận động nặng, không tham gia các môn thể thao đối kháng trong khoảng 3 - 6 tháng sau khi khỏi bệnh và cho đến khi hết tình trạng viêm cơ tim trên xét nghiệm. Trẻ cũng cần được theo dõi, tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
