Giảm cân quá nhiều, quá nhanh chỉ khiến bạn dễ rơi vào cái bẫy. Một cuộc điều tra vào năm 2014 đã tìm thấy 60% người ăn kiêng kiểu yo-yo sẽ tiếp tục tìm đến 20 chế độ ăn kiêng khác nhau trong suốt cuộc đời họ.

Đặc biệt, bạn sẽ giảm cân không phanh và tăng cân không thể hãm được khi thực hiện chế độ ăn kiêng yo-yo. Tình trạng tăng – giảm cân liên tục, nhanh chóng chỉ diễn ra từ vài tuần đến vài tháng chứ không cần phải đợi hết 1 năm. Điều này chính là nguyên nhân dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe khác, trong đó có mất cân bằng nội tiết tố và bệnh loãng xương.

Một nghiên cứu được trình bày vào tuần qua của các nhà khoa học tại Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cho thấy, chế độ ăn kiêng yo-yo sẽ gây hại tim. Nguy cơ mắc bệnh tim mạch sẽ tăng cao hơn nếu bạn thường xuyên thử ăn kiêng kiểu này và gặp thất bại rồi lại bắt đầu ăn kiêng.

“Điều này thực sự vô cùng đáng lo ngại vì cân nặng của bạn sẽ tăng nhiều hơn cả trước khi giảm cân vì áp dụng cách ăn uống này”, Rebecca McManamon, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Anh cho hay. Dưới đây là những lý do chuyên gia đưa ra giải thích vì sao chế độ ăn kiêng yo-yo vô cùng có hại cho sức khỏe.

Nghiên cứu cho thấy cơ thể sẽ phấn đấu duy trì trọng lượng về một điểm đặt cố định. “Cơ thể tự bảo vệ mình bằng cách chống lại sự sụt giảm cân sau một thời gian hạn chế calo vào cơ thể. Điều đó cũng có nghĩa là con người không đột nhiên tăng cân nếu ăn quá nhiều trong một thời gian ngắn”, Rebecca McManamon cho biết.

Tuy nhiên, trong thời gian cơ thể bị bỏ đói kéo dài, giảm cân không xảy ra và cơ thể sử dụng mức năng lượng thấp hơn. Thật không may, điều này sẽ thiết lập lại sự trao đổi chất trong cơ thể. Vì vậy, khi ăn uống bình thường sau giảm cân thành công, bạn sẽ tăng cân nhanh hơn.

Ăn chay không liên tục, trong đó phổ biến nhất là ăn chay theo tỷ lệ 5:2 (ăn chay trong 2 ngày và ăn uống bình thường trong 5 ngày còn lại) được coi là khoảng thời gian quá ngắn để kích hoạt cảm giác đói. 

Mất cơ bắp lại là vấn đề khác. Chúng ta cần có cơ bắp để đốt cháy calo dễ dàng hơn. “Khi lượng calo giảm xuống một mức nhất định, cơ thể sẽ bắt đầu tiêu hóa các tế bào cơ bắp cũng như chất béo để tạo ra năng lượng giúp chúng hoạt động. Khối lượng cơ bắp ít làm quá trình trao đổi chất diễn ra chậm chạp, đồng thời làm trầm trọng thêm vấn đề tăng cân, béo phì khi bạn ăn uống trở lại”, Kathryn Freeland, HLV cá nhân tại London cho biết.

Trong nghiên cứu mới nhất được trình bày tuần trước, các nhà nghiên cứu từ Bệnh viện Memorial tại Rhode Island đã phân tích dữ liệu từ 158.000 phụ nữ trên 50 tuổi. Hơn 11 năm qua, những phụ nữ có trọng lượng bình thường đã thừa nhận thực hiện chế độ ăn kiêng yo-yo nhiều hơn 4 lần có khả năng tử vong vì một cơn đau tim so với những người có cân nặng ổn định hay béo phì.

Tiến sĩ Somail Rasla, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết tăng cân dường như là một phần của chế độ ăn kiêng yo-yo. Ăn kiêng kiểu này sẽ khiến bạn tăng nhịp tim, huyết áp, cholesterol, lượng đường trong máu và sẽ không trở lại bình thường cả khi trọng lượng giảm lần nữa.

Nếu chu kỳ này tiếp tục lặp đi lặp lại, những vấn đề sức khỏe tim mạch cũng ngày càng xấu đi. Ăn kiêng kiểu yo-yo làm tăng viêm nhiễm trong máu – nguyên nhân gây nên vô vàn bệnh, trong đó có bệnh viêm khớp.

Ăn kiêng yo-yo đem lại hiệu ứng rõ ràng cho cơ thể, cân nặng sẽ liên tục mất đi và tăng trở lại nhanh chóng, do đó sẽ để vết rạn da, chảy xệ da, đem lại một làn da có độ chùng chình vĩnh viễn theo thời gian. 

“Điều này phụ thuộc vào việc trọng lượng bạn đã giảm hoặc tăng bao nhiêu, thường xuyên tăng- giảm cân thất thường hay không, độ tuổi và tính đàn hồi của làn da”, TS Nick Lowe, chuyên gia Da liễu tại London cho hay. Phụ nữ lớn tuổi sẽ có làn da kém đàn hồi, do đó sẽ bị chảy xệ nhiều hơn. Ăn uống hạn chế không đáp ứng đủ nhu cầu protein sẽ ảnh hưởng xấu đến việc sản xuất collagen, khiến da thiếu độ săn chắc.

Đói ăn kéo dài có thể phá vỡ sự phát hành của hormone từ tuyến yên, ảnh hưởng đến kinh nguyệt cũng như kích thích buồng trứng sản xuất trứng. “Nếu một người phụ nữ nhanh chóng mất đi cân nặng và chu kỳ kinh nguyệt gặp vấn đề hoặc khả năng sinh sản bị hạn chế, thậm chí vô sinh, thì nguyên nhân chắc chắn là do ăn uống kiểu yo-yo”, Gillian Lockwood, BS sản phụ khoa tại Midlands cho hay. 

Ăn kiêng kiểu yo-yo cũng gây ảnh hưởng đến mật độ xương. Khi ăn kiêng yo-yo, xương liên tục được chia nhỏ, hấp thu vào cơ thể vào được thay thế. Một nghiên cứu gần đây tại Mỹ cho thấy, phụ nữ có khả năng tái hấp thu xương khi trọng lượng giảm quá nhanh mà không được thay thế khi duy trì cân nặng ổn định. Ngay cả khi sau đó bạn ra sức ăn nhiều yến tiệc thì cũng không bù đắp nổi việc bị mất xương khi ăn kiêng kham khổ trước đó.

Trichologist Anabel Kingsley khẳng định: “Ăn kiêng yo-yo là nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng tóc mỏng, rụng tóc. Một trong những điều đầu tiên chúng tôi thường hỏi là chế độ ăn uống của người dân. Đó là nền tảng cho một mái tóc chắc khỏe, bóng mượt”.

Theo cô, vào một thời điểm, 90% tóc đang trong giai đoạn tăng trưởng và chỉ 10% trong giai đoạn bị rụng. Nếu hạn chế lượng calo nạp vào cơ thể, tóc sẽ được nhận ít chất dinh dưỡng hơn, do đó không duy trì đủ dưỡng chất để sống khỏe mạnh khiến chúng bị rụng, xấu. Tăng cân nhanh chóng cũng sẽ phá vỡ mức độ bình thường của hormone, gây hại cho các nang tóc, khiến tóc không phát triển khỏe đẹp bình thường.

“Ăn uống hạn chế khiến cơ thể không được nhận đủ khoáng chất và vitamin cần thiết như canxi, do đó, răng, nướu bạn sẽ không phát triển khỏe mạnh, bình thường”, Mervyn Druian, bác sĩ nha khoa tại Nha khoa Thẩm mỹ London cho biết.

Chưa hết, ăn kiêng yo-yo còn khiến bạn dễ bị mắc bệnh răng lợi, thậm chí còn bị rụng mất răng. Vào giai đoạn tăng cân, việc tăng cường chế độ ăn carbohydrate cao sẽ khiến bạn có nguy cơ sâu răng. “Vi khuẩn trong miệng phát triển mạnh trong điều kiện này và giải phóng axit với số lượng lớn hơn ", tiến sĩ Druian cho biết thêm.

Nhiều nghiên cứu cho thấy mối liên hệ mật thiết giữa chế độ ăn kiêng yo-yo và một số bệnh ung thư. Một giả thuyết cho thấy ăn kiêng kiểu này dẫn đến việc giảm số lượng và khả năng làm việc của các tế bào miễn dịch. Điều này dẫn đến khả năng chống lại các tế bào có nguy cơ hình thành khối u bị hạn chế.