Không thể phân biệt bằng khứu giác và vị giác

TS.BS Trương Thị Ngọc Lan, Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP.HCM, kiêm Phó Chủ tịch Hội Đông y TP.HCM cho biết, trên thực tế rất khó để phân biệt rượu nấu (ethanol) và rượu công nghiệp (methanol) bằng vị giác và khứu giác. Ngay cả khi chúng ta sử dụng liều cao thì cũng rất khó phân biệt, cùng với đó, các biểu hiện của ngộ độc methanol với ethanol cũng rất giống nhau khiến cho nhiều người lầm tưởng.

Dấu hiệu đầu tiên để chúng ta nhận biết đã uống phải rượu công nghiệp methanol đó là một vài người sẽ xảy ra tình trạng dị ứng sớm và xuất hiện một vài triệu chứng điển hình như: buồn nôn, nôn nhiều, đau bụng, tiêu chảy, đau đầu, huyết áp thấp, chóng mặt hoặc mất phương hướng, môi và móng tay tím tái.... Tuy nhiên, hầu hết các nạn nhân bị ngộ độc đều được phát hiện muộn do nhầm tưởng với say rượu thông thường.

Theo TS.BS Trương Thị Ngọc Lan, cũng chính vì không có dấu hiệu đặc biệt cho nên khá nguy hiểm. Tại vì, nếu như ngộ độc methanol có các dấu hiệu sớm và được phát hiện sớm, tiến hành xử lý, điều trị kịp thời thì khả năng bệnh trở nặng rất thấp. Nhưng ngược lại, nếu như nó từ từ và không được phát hiện kịp thời thì sẽ có thể để lại các hậu quả lâu dài, thậm chí là tử vong.

Cho tới khoảng 1 - 2 ngày sau khi uống, bệnh nhân sẽ có biểu hiện mờ mắt, lơ mơ, thở nhanh và thở sâu, co giật, hôn mê. Lúc này bệnh nhân mới phát hiện được các triệu chứng lạ. Khi tới viện, hầu hết các trường hợp này đã tổn thương não, mù mắt và tụt huyết áp, ở trong tình trạng nguy kịch.

Cách xử trí khi ngộ độc rượu

Với người ngộ độc ethanol: Nếu say rượu, đặt bệnh nhân nằm nghỉ nơi yên tĩnh, có thể cho uống 10-20 giọt Amoniac hay 1-5g Amonium acetat trong một cốc nước muối. Trường hợp bị ngộ độc rượu ethanol, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất nếu mất ý thức, lơ mơ, có biểu hiện ngừng thở hoặc hôn mê, co giật.

Với người ngộ độc methanol: Đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được hồi sức cấp cứu và điều trị kịp thời. Đáng ngại, nạn nhân thường có triệu chứng nôn ói, nhức đầu, lơ mơ dần rồi hôn mê, nhập viện sau khi uống rượu từ 1 đến 2 ngày. Lý do vì trong 12 giờ đầu, bệnh nhân chỉ ói mửa, nhức đầu, dễ nhầm với say rượu nên chủ quan.

Tuyệt đối không nên tự sơ cứu, xử lý tại nhà bằng các phương pháp truyền miệng như nặn chanh vào miệng, uống nước khổ qua.... Các biện pháp này không những không giúp ích gì cho bệnh nhân mà còn làm trễ đi khoảng thời gian tốt nhất để cấp cứu cho bệnh nhân.

5 trường hợp tuyệt đối không được uống rượu

Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết, việc liên tiếp có các trường hợp ngộ độc nặng sau cuộc nhậu gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc sử dụng rượu không đảm bảo an toàn. Ngộ độc rượu có thể cấp tính khi uống rượu quá nhiều trong thời gian ngắn, hoặc mạn tính khi uống trong thời gian dài.

Có 2 hai loại ngộ độc rượu chính thường gặp là ngộ độc rượu Etylic (Ethanol) và ngộ độc rượu Metylic (methanol).

Để phòng chống ngộ độc rượu, cơ quan chức năng yêu cầu tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm rượu phải có giấy phép và tuân thủ các quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh rượu.

Không sản xuất, kinh doanh rượu không đảm bảo an toàn như: rượu pha chế từ cồn công nghiệp chứa methanol, rượu pha chế từ nguyên liệu không bảo đảm chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ và nhãn mác.

Đối với người dân, Phòng Quản lý ngộ độc, Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP.HCM khuyến cáo, phụ nữ mang thai nếu uống nhiều rượu có thể gây sinh non, ảnh hưởng đến thể chất, tinh thần, trí tuệ của đứa trẻ, thậm chí gây ngộ độc cho thai nhi.

Ngoài ra, có 5 trường hợp không được phép uống rượu:

Thứ nhất, không uống cồn công nghiệp và rượu có hàm lượng methanol >0,1% vì có thể gây mù mắt và tử vong. Thứ hai, không uống rượu nồng độ từ 30 độ trở lên vượt quá 30ml/người/ngày. Thứ ba, không uống rượu ngâm với lá, rễ cây, phủ tạng động vật không rõ độc tính hay rượu ngâm theo kinh nghiệm cá nhân. Thứ tư, không uống rượu khi không biết là rượu gì, nguồn gốc và tiêu chuẩn chất lượng thế nào. Không uống khi đang đói, mệt hoặc đang uống thuốc điều trị. Thứ năm, trẻ em dưới 16 tuổi không được uống rượu bia.

Các bác sĩ khuyến cáo, để phòng tránh ngộ độc cồn công nghiệp methanol, người dân hãy lựa chọn những sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ đảm bảo, rõ ràng. Đảm bảo từ khâu sản xuất, phân phối, việc mua bán có mã hàng, có hóa đơn, đảm bảo có thể truy xuất người sản xuất.

Để đảm bảo sức khỏe, một người bình thường không nên uống quá 1 đơn vị rượu/ngày, tương đương 30ml rượu mạnh (40-43 độ), 100ml rượu vang (13,5 độ), 330ml bia hơi (5 độ), 2/3 chai 500ml hoặc lon bia 330ml (5 độ).