Sau 6 tháng đầu bú mẹ hoàn toàn, việc cho con uống sữa nào trở thành nỗi băn khoăn của nhiều bà mẹ. Để giải đáp một số khúc mắc của các phụ huynh, chuyên gia - bác sĩ Anh Nguyễn, Ủy viên cấp cao của Hiệp hội Dinh dưỡng và Y học lối sống Vương quốc Anh (BANT) đã trả lời một số câu hỏi liên quan đến sữa công thức cho trẻ như sau.

CÂU HỎI 1: SỮA NON TỪ MẸ NGAY SAU KHI SINH CÓ VAI TRÒ THẾ NÀO?

Bác sĩ trả lời: Các mẹ à, mới sinh các mẹ đều có sữa hết, đó là sữa non (nhỏ giọt, chỉ đủ ướt nhẹ áo phông ngoài quanh núm vú, thường có màu vàng, không có trắng đục như sữa bình thường. Tại sao nó quý giá? Vì nó là rỉ sữa mang nhiều chất dinh dưỡng cô đặc và rất nhiều kháng thể và tế bào miễn dịch trưởng thành (giúp hoàn thiện hệ miễn dịch và sự đề kháng cho các bé đến 6 tháng tuổi, thậm chí dài hơn). Thứ 2, nó chỉ tồn tại trong vòng 4-5 ngày (bé bạn sẽ không có cơ hội lần thứ 2 nếu bỏ lỡ nó), sau đó nó sẽ được thay thế bởi dòng sữa chảy dài hơn, đục hơn và nhiều hơn, và đến 2 tuần sau sinh, sữa của mẹ sẽ thật sự là sữa trưởng thành. Không có sữa công thức nào có thể thay thế được dòng sữa này. 

Theo hướng dẫn lâm sàng, chúng tôi khuyên các bà mẹ: đừng vội hoang mang là mình không đủ sữa cho bé sau sinh. Các mẹ cứ cho bé mút núm vú (cứ 1 tiếng/lần, rỉ sữa rất cô đặc chỉ khoảng 1 muỗng cafe là đủ năng lượng cho 1 lần bú của bé). Một điều nữa, dạ dày của bé rất nhỏ (trong 3 ngày đầu tiên, bé chỉ cần bú 30ml/ngày là đủ năng lượng và dinh dưỡng cho bé). Bé sẽ đòi bú gần như mỗi giờ, bạn cứ bình tĩnh cho bé tương tác da kề da với bé (bé và mẹ đều ở trần, bé sẽ mút núm vú, nếu ngậm khớp đúng bé sẽ lấy được sữa này.

CÂU HỎI 2: NẾU BÉ BÚ MẸ HOÀN TOÀN CÓ CẦN BỔ SUNG THÊM SỮA TƯƠI KHI BÉ SANG 1 TUỔI KHÔNG?

Bác sĩ trả lời: Không cần, tiếp tục cho bé bú mẹ hoàn toàn vì sữa mẹ cũng cung cấp nguồn canxi cân bằng cho bé.

CÂU HỎI 3: BƯỚC SANG 1 TUỔI, GIỮA SỮA TƯƠI VÀ SỮA CÔNG THỨC NÊN DÙNG SỮA NÀO?

Bác sĩ trả lời: Nên chuyển sang sữa tươi thanh trùng nguyên kem vì lúc này lượng chất béo và năng lượng từ sữa tươi cao hơn để giúp sự tăng trưởng cho bé.

CÂU HỎI 4: LÀM SAO BIẾT LÀ SỮA TƯƠI THANH TRÙNG?

Bác sĩ trả lời: Đọc thành phần thì sẽ ghi là từ sữa tươi hoàn toàn, không ghi là sữa bột. Sữa tươi thanh trùng cũng không có chất bảo quản, không điều vị, do đó thời gian bảo quản ngắn (thường dưới 30 ngày tùy nhà sản xuất). Trên bao hộp có ghi dòng chữ "SỮA TƯƠI THANH TRÙNG".

Nên chọn các sản phẩm từ các thương hiệu uy tín và tôi khuyên nên chọn sản phẩm sữa nội địa vì nguồn sữa có thể lấy từ trang trại tại chỗ. Một điều nhận biết khác là sữa tươi thanh trùng phải được bảo quản lạnh. Khi mở nắp thì dùng trong 48 giờ đối với trẻ dưới 2 tuổi. Do đó, nên chọn loại có dung tích vừa phải (250-500ml) sẽ hợp lý hơn về kinh tế và bảo quản.

CÂU HỎI 5: BÉ QUA 1 TUỔI KHÔNG CHỊU UỐNG SỮA TƯƠI VÀ SỮA CÔNG THỨC THÌ LÀM THẾ NÀO CUNG CẤP ĐỦ DƯỠNG CHẤT CHO CON?

Bác sĩ trả lời: Trong trường hợp bé không chịu uống sữa thì không nên ép bé uống sữa, mà làm như sau: Phân bố chế độ ăn cần bằng. Bé độ tuổi 1-3 tuổi nhu cầu cần tối thiểu 350mg canxi/ngày, do đó bổ sung thức ăn chứa canxi (ngoài sữa) là cần thiết. Tham khảo các thực phẩm có sự phân bố canxi sau đây mà lựa chọn vào bữa ăn cho bé để đảm bảo cung cấp không dưới 350mg canxi/ngày:

- 80 gram sữa chua nguyên kem chứa 160mg canxi.

- 15 gram phô mai cứng hoặc 30 gram phô mai mềm chứa 111mg canxi.

- 80gram cải xoong cung cấp 136mg canxi.

- 50 gram Cá hồi/thu/tôm/cua chứa 170mg canxi.

- 1 quả trứng (50gram) thì chứa 25mg canxi.

- Cơm (100gram) chứa 60mg Canxi.

Ví dụ: sáng: 80gram cơm nát, 40gram cải xoong nấu với 1 con tôm (25gram). Xế chiều: 15gram phô mai mềm. Chiều: 30 gram cá hồi chiên với sốt cà chua cùng 80gram cơm. Như vậy, bé có 100mg canxi (từ cơm) + 55 gram canxi phô mai) + 68mg (từ cải xoong)+ 187mg canxi (từ cá và tôm) = 410mg canxi/ngày.

CÂU HỎI 6: DÙNG SỮA HẠT THAY THẾ SỮA TƯƠI THANH TRÙNG CHO BÉ ĐƯỢC KHÔNG?

Bác sĩ trả lời: Sữa hạt không phải là sữa mà thực chất là nước ép các hạt. Theo cơ quan Food Standards của Úc, tất cả các sữa có nguồn gốc từ thực vật có hàm lượng chất đạm và năng lượng thấp hơn sữa bò, đặc biệt hàm lượng chất béo. Chỉ nên dùng như một vài dịp trong tuần, nên được hiểu như dạng "nước ép" hơn là sữa.

CÂU HỎI 7: NÊN CHỌN LOẠI CÓ ĐƯỜNG HAY KHÔNG ĐƯỜNG?

Bác sĩ trả lời: Dưới 2 tuổi, tôi khuyên nên chọn loại không đường nếu được. Nếu bé đã lỡ bị làm quen với các loại bánh kẹo, nước uống có đường thì nên chọn cho bé sữa loại ít đường. Hoặc chọn loại không đường cho ăn và trộn chung với một số loại trái cây có vị ngọt trung bình.

CÂU HỎI 8: SAU 2 TUỔI, MỘT SỐ SỮA CÓ HƯƠNG VANI VÀ SOCOLA. NÊN CHỌN HƯƠNG VANI HAY SOCOLA CHO BÉ?

Bác sĩ trả lời: Trước 2 tuổi, nên là hương vani, sẽ gần giống với sữa mẹ hoặc sữa công thức. Sau 2 tuổi, có thể cho bé làm quen hương đa dạng như socola, hương trái cây. Tuy nhiên 20-24 tháng tuổi, một số bé không chịu uống sữa, có thể đổi hương cho bé thử, một số bé có thể sẽ chấp nhận uống sữa nếu có hương vị khác.