Sen sắp hết mùa, đừng vội bỏ qua những bộ phận này từ cây sen

Cứ vào độ tháng 6, tháng 7, khi những khu đầm sen rộ mùa, chúng ta lại được chiêm ngưỡng vẻ đẹp lung linh, tinh khôi của những đóa sen hồng, sen trắng, được đắm chìm trong hương thơm dịu dàng, xua tan cái nóng oi ả ngày hè. Khi những cánh hoa rụng xuống, đài sen theo ngày lớn lên, uống nắng uống sương mà trở nên căng mẩy thành những hạt sen. Bạn có thể tận dụng hạt sen để chữa bệnh, làm những món ăn, bài thuốc cực kỳ hữu ích. Nhưng sen không chỉ có hạt mới làm được thuốc trong Đông y.

Sen không chỉ có hạt mới làm được thuốc trong Đông y.

Theo cựu đại tá, lương y đa khoa Bùi Hồng Minh (Phó Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, Hà Nội), trong Đông y, lá sen hay còn gọi là liên diệp hay hà diệp có có vị đắng, chát, tính bình, mùi thơm nhẹ, tính mát bình, có tác dụng thanh thử, thăng dương, chỉ huyết, được sử dụng để làm thuốc an thần, chữa mất ngủ, chữa sốt, miệng khô khát. Loại lá này có tính thanh nhiệt, bình can. Trong lá sen có chứa alkaloid và flavonoid có tác dụng chống oxy hóa lipid màng tế bào gan, do đó còn được sử dụng để chữa chảy máu, đại tiện, tiểu tiện ra máu, chảy máu chân răng, chống xơ vữa mạch, rối loạn nhịp tim, xuất huyết dưới da, sốt xuất huyết, an thần và giảm mỡ máu.

Trong Đông y, hạt sen có vị ngọt, tính bình có tác dụng bổ tỳ dưỡng tâm, sáp trường, cổ tinh. Tâm sen có vị rất đắng, có tác dụng an thần nhẹ. Gương sen có tác dụng tiêu ứ, cầm máu. Tua nhị sen có vị chát, tính ấm có tác dụng sáp tinh, ích thận, thanh tâm, chỉ huyết. Lá sen có vị đắng, tính mát giúp hạ huyết áp, an thần, thanh thử, lợi thấp, tán ứ, chỉ huyết. Ngó sen giúp cầm máu, tráng dương, an thần…

Trong Đông y, hạt sen có vị ngọt, tính bình có tác dụng bổ tỳ dưỡng tâm, sáp trường, cổ tinh.

Y học hiện đại cũng công nhận những công dụng chữa bệnh từ những bộ phận của sen. Hạt sen chứa nhiều tinh bột (60%), đường raffinose, 1% chất đạm, 2% chất béo và có một số chất khác như canxi, phốt pho, sắt, lotusine, demethyl coclaurine, liensinine, isoliensinine. Lá sen có tỷ lệ alcaloid toàn phần là 0,21-0,51%, có tới 15 alcaloid, trong đó chất chính là nuciferin 0,15%; roemerin coclaurin, dl-armepavin, O-nornuciferin liriodnin, anonain, pronuciferin, các axit hữu cơ, tan, vitamin C. Ngó sen chứa 70% tinh bột, 8% asparagin, arginin, trigonellin, tyrosinglucose, vitamin C, A, B, PP, tinh bột và một ít tanin…

Tận dụng những món ăn, bài thuốc chữa bệnh từ sen

Có thể nói, sen có rấ nhiều công dụng chữa bệnh theo nghiên cứu của Đông y lẫn Tây y. Từng bộ phận của cây sen đều có thể được tận dụng để chế biến thành những món ăn, bài thuốc chữa bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ sen được lương y Bùi Hồng Minh đưa ra:

Từng bộ phận của cây sen đều có thể được tận dụng để chế biến thành những món ăn, bài thuốc chữa bệnh.

- Người bị bệnh mất ngủ, tăng huyết áp: Tâm sen 2-4g mỗi ngày đem sắc nước uống trước khi đi ngủ. Hoặc bạn có thể sử dụng bài thuốc: tâm sen, lá vông, bình vôi, bá tử nhân đem sắc nước uống cũng có tác dụng chữa bệnh rất tốt.

- Đại tiện ra máu, nôn ra máu: Ngó sen 6-12g mỗi ngày đem sắc lấy nước uống sẽ giúp chữa chứng đại tiện ra máu, nôn ra máu hiệu quả.

- Chảy máu cam: Gương sen và rễ tranh, mỗi loại 30g đem sắc uống.

- Ngạt mũi kinh niên: Cánh hoa sen khô 100g đem thái nhỏ, phối hợp với bạch chỉ 10g. Cả hai vị thuốc đem giã nhỏ và quấn giấy hút giống như hút thuốc lá liên tục trong 10 ngày sẽ nhận thấy những chuyển biến tích cực.

- Đau do co rút tử cung sau sinh: Cọng sen khô 8-12 cái đun sôi nhỏ lửa, uống khi còn ấm.

- Mỡ máu cao: Lá sen 30g, gạo ngon 50g. Đem ninh lá sen với nước thật nhừ, sau đó đem bỏ bã, rồi cho gạo vào ninh nhừ thành cháo và ăn thay cơm.

Không chỉ được làm thuốc, sen còn được chế biến thành những món ăn ngon giúp bồi bổ cơ thể.

- Chữa tiêu chảy, đi ngoài phân sống: Hạt sen 100g, củ mài 50g, quả hồng xiêm non 15g, đường phèn 20g. Hồng xiêm non giã nhỏ, thêm 250ml nước đun kỹ, sau đó chắt lấy nước, bỏ bã. Hạt sen, củ mài sấy khô tán thành bột cho vào nước quả hồng xiêm, quấy đều trên bếp lửa nhỏ thành cháo. Cháo chín cho đường phèn vào đun tiếp cho đường tan hết. Cho bệnh nhân ăn lúc đói, ăn 3 ngày liền, mỗi ngày 3 lần.

- Chữa thiếu máu: Hạt sen 50g, cá quả 300g, gạo nếp 50g, gạo tẻ 100g. Cá quả hấp, gỡ thịt đem ướp gia vị tùy thích, xương cá đem giã nhỏ, lọc lấy nước. Hạt sen, gạo nếp, gạo tẻ đem nấu nhừ với nước cá quả. Khi nào cháo ăn được thì đổ thịt vào quấy đều, thêm gia vị vừa ăn, ăn khi còn nóng.

Ngoài ra, bạn có thể sử dụng hạt sen để nấu cháo, nấu chè ăn sẽ giúp bồi bổ cơ thể, chữa suy nhược cơ thể. Hoặc sử dụng lá sen để giảm cân, bằng cách kết hợp thể dục đúng cách hoặc làm trà uống hàng ngày giúp thanh nhiệt cơ thể...