Hình minh họa.
Việt Nam đã ghi nhận các ca nhiễm biến thể J.N.1 tại TP. Hồ Chí Minh, trước các thông tin về số ca tử vong và ca mắc mới gia tăng tại một số quốc gia, PV Thời báo VTV vừa có cuộc trao đổi nhanh với GS.BS Nguyễn Thu Anh - Giám đốc Nghiên cứu Viện Đại học Sydney Việt Nam về biến thể này.
Phóng viên: Thưa bà, hiện biến thể phụ JN.1 đã xuất hiện tại TP. Hồ Chí Minh, xin bà cho biết biến thể phụ này nguy hiểm như thế nào?
GS.BS Nguyễn Thu Anh - Giám đốc Nghiên cứu Viện Đại học Sydney Việt Nam: JN.1 đang lây lan nhanh chóng ở nhiều nước trên thế giới. JN.1 với hơn 30 đột biến trên protein gai là biến thể có nhiều đột biến so với các biến thể trước đây và dễ lây truyền hơn. Đến nay, chưa có bằng chứng nào cho thấy biến thể này gây bệnh nặng hơn.
Mặc dù vậy, chúng ta vẫn có thể mắc COVID-19. Người mắc bệnh nhẹ có thể bị ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày. Một số người có thể bị mắc bệnh nặng hơn như người cao tuổi, mắc bệnh nền. Với các bệnh nhân nặng đang điều trị tại bệnh viện, COVID-19 có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.
Có 1 bài báo nói JN.1 gây bệnh nặng hơn ở phổi. Tuy nhiên, đây là kết quả của 1 nghiên cứu, thử nghiệm biến thể nhân tạo để đánh giá tác động tới phổi. Hiện đã có nghiên cứu khác, chặt chẽ hơn, cho thấy JN.1 không gây bệnh nặng hơn.
GS.BS Nguyễn Thu Anh - Giám đốc Nghiên cứu Viện Đại học Sydney Việt Nam.
Phóng viên: Theo bà dịch COVID-19 có khả năng diễn biến phức tạp trở lại với sự xuất hiện của các biến thể phụ hay không?
GS.BS Nguyễn Thu Anh - Giám đốc Nghiên cứu Viện Đại học Sydney Việt Nam: COVID-19 đã, đang và sẽ tiếp tục biến đổi, tạo ra các biến thể mới. Theo đó, COVID-19 sẽ tiếp tục lây lan, tạo ra các đợt dịch mới. Với khả năng lây lan nhanh như hiện nay, chúng ta sẽ tiếp tục thấy các đợt sóng dịch "trập trùng". Tại đỉnh dịch, tất nhiên, số ca bệnh nặng sẽ cao.
Phóng viên: Sắp tới Tết Nguyên đán, lưu lượng người dân di chuyển nhiều, khả năng lây nhiễm cao hơn, bà có khuyến cáo gì với người dân để phòng tránh bệnh?
GS.BS Nguyễn Thu Anh - Giám đốc Nghiên cứu Viện Đại học Sydney Việt Nam: Để phòng bệnh, người có nguy cơ cao nên tiêm nhắc lại vaccine COVID-19. Theo khảo sát của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ cho thấy vaccine phòng COVID-19 hiện có, kỹ thuật xét nghiệm chẩn đoán và thuốc điều trị COVID-19 vẫn còn hiệu quả đối với JN.1.
Trường hợp người có triệu chứng hô hấp nên đeo khẩu trang, tránh gặp người khác. Tăng thông thoáng khí hoặc đeo khẩu trang ở các phòng, khu vực kín.
Phóng viên: Xin cảm ơn bà!
JN.1 là một biến thể phụ từ biến thể BA.2.86 của Omicron, là nguyên nhân gây gia tăng số ca mắc và tử vong tại một số nước, trong đó có Thái Lan.
Theo bản tin cập nhật hàng tháng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 19/1/2024, trong giai đoạn 28 ngày từ ngày 11/12/2023 đến ngày 7/1/2024, số ca mắc COVID-19 mới trên toàn cầu đã tăng 4% so với khoảng thời gian 28 ngày trước đó, với hơn 1,1 triệu ca mắc mới. Số ca nhập viện mới do COVID-19 và số ca nhập viện vào khoa hồi sức (ICU) trong giai đoạn này đều ghi nhận tang, lần lượt là 40% và 13% với hơn 173.000 và 1900 ca nhập viện. WHO cảnh báo biến thể phụ JN.1 lưu hành nhiều nhất và hiện được 71 quốc gia báo cáo, chiếm khoảng 66% số trình tự được giải mã.
Khu vực Đông Nam Á báo cáo hơn 26.000 ca nhiễm mới, tăng 379% so với khoảng thời gian 28 ngày trước đó. Năm (45%) trong số 11 quốc gia có dữ liệu báo cáo cho thấy số ca mắc mới tăng từ 20% trở lên, với số ca mắc mới cao nhất được báo cáo từ Ấn Độ (15.079 ca mới; 1,1 ca mới trên 100.000; +843%), Indonesia (8610 ca mới; 3,1 số ca mới trên 100.000; +399%) và Thái Lan (2327 ca mới; 3,3 ca mới trên 100.000; +17%).
Bên cạnh đó, số ca tử vong mới trong 28 ngày trong khu vực đã tăng 564% so với khoảng thời gian 28 ngày trước đó, với 186 ca tử vong mới được báo cáo. Cao nhất được báo cáo từ Ấn Độ (86 ca tử vong mới; <1 ca tử vong mới trên 100.000; +682%), Indonesia (72 ca tử vong mới; <1 ca tử vong mới trên 100.000; +1340%) và Thái Lan (21 trường hợp tử vong mới; <1 trường hợp tử vong mới trên 100.000; +91%). Bộ Y tế Thái Lan cho biết nhiều trường hợp thở máy và tử vong do COVID-19 được ghi nhận là chưa tiêm phòng hoặc tiêm phòng chưa đủ vaccine theo hướng dẫn.
Theo (WHO), JN.1 có những đặc điểm kháng nguyên mới cho phép virus dễ dàng tấn công vào hệ miễn dịch, dễ lây truyền hơn, do đó đã nhanh chóng chiếm ưu thế trong các biến thể SARS-CoV-2 gây bệnh toàn cầu. Tuy nhiên chưa có bằng chứng cho thấy biến thể này gây bệnh nặng hơn các biến thể phụ khác của Omicron.
Nhìn chung, tất cả các biến chủng hiện nay đều gây ra các triệu chứng bệnh COVID-19 tương tự nhau và mức độ nặng của bệnh phụ thuộc vào tình trạng của hệ miễn dịch và trạng thái sức khỏe của từng người (có các bệnh nền hay không). Khảo sát của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ cũng cho thấy vaccine phòng COVID-19 hiện có, kỹ thuật xét nghiệm chẩn đoán và thuốc điều trị COVID-19 vẫn còn hiệu quả đối với JN.1.
