Có người gặp một lần rồi không gặp nữa không sao. Gia vị cũng thế, chua - cay - mặn - ngọt vừa phải, ăn ngon lành rồi quên như những thứ thông thường.

Tất nhiên cả văn chương, hay hay đèm đẹp đọc rồi quên cũng dễ.

Nhưng có những thứ gia vị ăn một lần là nhớ. Thường ở dạng cực đoan, như là cực kỳ cay, cực kỳ đắng, hoặc cực kỳ thơm… Kể ra thì nhiều lắm. Chẳng hạn như lá é, lần đầu tôi biết lá é là ở thành phố Tuy Hòa. Phú Yên có nhiều  lá é lắm, khắp Tây Nguyên và miền Trung cũng có nhiều. Những nơi ấy, lá é có quanh năm, chợ nào cũng có và chẳng đáng mấy tiền.

Lá é người ta hay nấu gà. Ở Đà Lạt, lẩu gà lá é nghe nói rất phổ biến. Mà bây giờ ở Hà Nội cũng bắt đầu phổ biến. Trên Shopee cũng thấy có lá é bán theo ki-lô-gam. Mấy mươi nghìn mua về nhặt ra chỉ còn vài bó nhỏ. Nếu không phải một loài rau gây nhung nhớ, chắc không bỏ chừng ấy tiền ra mua một nắm con con. Tuy nhiên, vẫn không nhiều người biết lá é là gì. Ai biết thì thích, thế thôi. Mỗi vùng miền đều có những loại rau gia vị riêng. Nhờ nó mà ẩm thực trở nên có bản sắc, hoặc đặc biệt theo cách nào đấy.

Lá é là lá của cây é, về cơ bản, thì là một loại rau húng. Nhìn nó nhang nhác cây húng quế rất quen thuộc cả ba miền, nhưng mùi hương thì khác. Tạm gọi húng quế là húng tím, còn lá é là húng trắng cho dễ nhớ. Hoa của nó màu trắng, hương của nó nồng hơn. Đông y bảo lá é có vị cay, tính ấm, có thể dùng làm thuốc. Nhưng nói đến lá é, thì cứ nói đến đóng góp của nó vào hương vị món ăn đã đủ phong phú dài dòng rồi. Người miền Trung chỉ cần một lọ muối é là ăn cơm trắng nóng, chấm gà, chấm cá, bao ngon, không cần gì nhiều. Cứ quanh năm ăn thế cũng được. Lá é là thứ ăn quen sẽ nghiện.

Ngoài món lẩu gà lá é (thịt gà và é có vẻ là đôi bạn thân, gà luộc chấm muối é cũng rất ngon), thì món cơm chiên muối é cũng cực kỳ nổi tiếng.

Bạn thử làm xem, nếu có lá é, nấu một nồi cơm gạo tẻ, lá é xắt nhỏ hoặc xay nhỏ, thêm một loại rau tạo màu xanh như lá rau ngót, lá dứa hoặc cải bó xôi trộn vào cơm cho lên một màu xanh thật đẹp. Làm nóng chảo, phi thơm tỏi, đảo cơm lên cho tơi với mắm muối vừa miệng, đã là rất ngon rồi. Muốn ngon nữa thì thêm topping, cá mặn chiên giòn hay gà xé…

Sẽ là ngon tê lưỡi, nghĩa đen!

Khẩu vị của chúng ta đôi khi cũng cần có những trải nghiệm mới mẻ. Tại sao không?