5 ngày một tuần, bà Tamiko Honda đón ánh bình minh bằng cách thức dậy lúc 4 giờ sáng và bắt xe buýt đến cửa hàng McDonald's ở khu phố thương mại Shimotori sầm uất tại thành phố Kumamoto, phía Tây Nam Kyushu, Nhật Bản.

Ở đó, bà bắt đầu ngày làm việc lúc 7h30' sáng, nghỉ thứ Tư và Chủ Nhật. Đây đã là thói quen của bà trong suốt 23 năm qua, kể từ năm 2000. Và đến nay, khi đã ngoài 90 tuổi, bà Honda vẫn không có dấu hiệu sẽ bỏ cuộc.

Với đôi tay vẫn còn dẻo dai và khỏe, bà Tamiko Honda thoăn thoắt lau sạch bàn, ghế và các bề mặt khác bên trong cửa hàng.

Theo hãng tin Kumanichi của Nhật Bản, bà Honda là người lớn tuổi nhất trong số 190.000 nữ nhân viên làm việc tại hơn 3000 cửa hàng McDonald's ở nước này. Người phụ nữ lớn tuổi được mọi người yêu mến gọi bằng cái tên thân mật là "bà genki".

Bất chấp thân hình nhỏ nhắn và tuổi cao, người phụ nữ này vẫn luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ trong các ca làm việc kéo dài 3 tiếng mỗi ngày, bao gồm việc dọn dẹp cửa hàng McDonald's và khu vực trò chơi điện tử phía trước cửa hàng.

Theo tờ tin tức Kumanichi, mặc dù gia đình khuyên bà Honda nên nghỉ hưu để tận hưởng tuổi già nhưng bà vẫn cho rằng làm việc là cách để giữ gìn sức khỏe dẻo dai.

Bí quyết của bà Honda chính là “sống tích cực”. Điều này nghe có vẻ đơn giản nhưng phải thừa nhận rằng hầu hết mọi người đều rất khó làm được.

Người phụ nữ 90 tuổi nói thêm rằng bà luôn có động lực làm việc, trò chuyện với mọi người và tập thể dục.

Chỉ cần nói với bản thân rằng: “Hôm nay tôi đã cố gắng hết sức rồi” và “Tôi rất biết ơn vì được làm việc” là đủ để khiến bà mong chờ đến ngày mai.

Vào thời gian nghỉ giải lao, bà thường trò chuyện với các đồng nghiệp trẻ hơn và mời mọi người thưởng thức món hẹ Nhật ngâm "rakkyozuke" do chính tay bà làm.

Quản lý cửa hàng McDonald's nơi bà Honda làm việc, Hiromi Ushijima (51 tuổi) nói với sự biết ơn: "Bà Honda là sự hiện diện không thể thiếu trong cửa hàng bởi bà ấy luôn làm việc chăm chỉ với nụ cười tươi trên môi. Tôi cảm thấy nhẹ nhõm mỗi khi bà Honda nói 'Chào buổi sáng' với tôi. Bà vừa tiếp thêm năng lượng vừa an ủi những người xung quanh".

Theo đại diện McDonald's ở Tokyo, nhân viên lớn tuổi nhất trong khoảng 3.000 cửa hàng ở Nhật Bản là một người đàn ông 95 tuổi ở tỉnh Toyama. Bà Honda là người phụ nữ lớn tuổi nhất hiện đang làm việc cho công ty và bà đã làm việc ở đó lâu hơn cả cụ ông 95 tuổi.

Honda sinh ra ở thành phố Uki, tỉnh Kumamoto. Sau khi làm điều dưỡng tại một bệnh viện ở thành phố Kumamoto trong nhiều năm, bà nghỉ hưu ở tuổi bắt buộc là 61. Bà tiếp tục làm công việc dọn dẹp cho một trường đại học trong thành phố cho đến khi 67 tuổi, độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc của cơ quan này. Để thỏa mãn niềm đam mê "được làm việc", bà bắt đầu hành trình tìm việc làm.

Khi con gái duy nhất của bà Honda mang đến cho bà mẩu tin tuyển dụng của McDonald's với nội dung "chào đón mọi lứa tuổi", bà nhanh chóng chớp lấy cơ hội và nộp đơn ngay trong ngày.

“Tôi vẫn muốn làm việc lâu hơn”, bà Honda nói với những khách hàng lớn tuổi. Vào thời gian nghỉ giải lao, bà thường trò chuyện với các đồng nghiệp trẻ hơn và mời mọi người thưởng thức món hẹ Nhật ngâm "rakkyozuke" do chính tay bà làm.

Bà Honda nhớ lại thời thơ ấu của mình khi phải sống trong chiến tranh. “Ngày đó, bữa ăn của chúng tôi chủ yếu có khoai lang và khoai môn. Đồ ăn lúc nào cũng khan hiếm. Bây giờ chúng ta đang sống trong thời đại tiện lợi, với đủ loại thực phẩm có sẵn, chỉ cần đặt bằng một nút bấm. Bởi vì tôi đã trải qua thời kỳ khó khăn nên tôi cảm nhận sâu sắc giá trị của mọi thứ", bà Honda chia sẻ.

Do tuổi già, thính giác của bà Honda đã giảm sút và thị lực kém đi vì đục thủy tinh thể nhưng bà vẫn vui vẻ nói: “Bây giờ công việc là sở thích của tôi”.

Con gái của bà Honda đã qua đời vì căn bệnh ung thư cách đây 12 năm, ở tuổi 58. Trước mỗi ca làm việc, bà Honda luôn xem ảnh con gái và nói: “Mẹ đi làm đây”.

Nhiều người bạn của bà Honda đã qua đời, hoặc còn sống thì phải đương đầu với bệnh tật nhưng bà vẫn giữ được sức khỏe tốt. "Tôi chưa bao giờ bỏ lỡ ca làm việc vì ốm đau, bệnh tật. Đến làm việc và trò chuyện với những người trẻ khiến tôi luôn sôi nổi. Ngay cả Covid-19 cũng không đánh bại được tôi", bà cười khúc khích nói.

Cháu của bà Honda hỏi: “Bà làm việc như thế chưa đủ sao?” và khuyên bà nên nghỉ ngơi nhưng bà từ chối ý định nghỉ hưu và nói rằng mình vẫn khỏe mạnh nhờ công việc.

"Để không tạo ra gánh nặng cho những người xung quanh, tôi muốn sống và làm việc hết mình miễn là cơ thể tôi cho phép", bà khẳng định.

Thực trạng dân số già ở Nhật Bản

Theo Sách Trắng năm 2023 về dân số già của Nhật Bản do Văn phòng Nội các công bố, số người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên trong lực lượng lao động là 9,27 triệu người, chiếm 13,4% tổng số lao động từ 15 tuổi trở lên, dựa trên số liệu thống kê năm 2022.

Điều này cho thấy tỷ lệ tăng gấp đôi so với tỷ lệ 6,7% của năm 1995, khi tỷ lệ dân số được coi là trong “những năm lao động hiệu quả” từ 15 đến 65 tuổi đang ở mức cao nhất.

Theo những thay đổi về luật lao động của Nhật Bản, có hiệu lực từ tháng 4 năm 2021, các công ty được yêu cầu đưa ra các biện pháp nhằm giúp người già tiếp tục làm việc, chẳng hạn như bãi bỏ hoặc tăng độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc lên 70 hoặc cho phép nhân viên đã nghỉ hưu tiếp tục làm việc, làm việc trên cơ sở hợp đồng cho đến 70.

McDonald's Nhật Bản cũng tuyên bố dự định không còn xem xét các yếu tố như tuổi tác hay giới tính trong quyết định tuyển dụng và không áp đặt tuổi nghỉ hưu bắt buộc đối với các nhân viên.

Tuy nhiên, theo Sách Trắng, chỉ 3,9% công ty ở Nhật Bản đã bỏ hẳn độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc, trong khi chỉ có 2,1% tăng tuổi nghỉ hưu lên 70.

Một cuộc khảo sát của Văn phòng Nội các Nhật Bản vào tháng 1 năm 2020 cho thấy 36,7% người cao tuổi đang làm việc có ý định tiếp tục làm việc càng lâu càng tốt.

Về động lực, 45,4% cho biết họ cần thu nhập, 23,5% cho biết đó là vì sức khỏe, 21,9% thấy công việc thú vị và 4,4% mong muốn có thêm bạn bè qua công việc.

Nhìn vào số lượng người tìm thấy sự ý nghĩa thông qua công việc hoặc làm việc vì lý do sức khỏe, các công ty cần tạo điều kiện để cho người cao tuổi môi trường làm việc tốt.

Nguồn: Mainichi, Kumanichi