Với khán giả thuộc thập niên 80-90, hài Tết của Xuân Hinh đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu. Những vai diễn Tiến Tùng - túng tiền trong vở ''Tùng lò gạch'' hay Mộng Ti trong ''Xuân Hinh hỏi vợ'' do danh hài đảm nhận... đã in dấu sâu đậm trong trí nhớ của nhiều người.

Ông được mọi người yêu quý và đặt cho những danh xưng như ''Vua hề chèo'', ''Vua băng đĩa'' hay ''Vua hài đất Bắc''. Tuy nhiên bản thân Xuân Hinh lại muốn được gọi với cái tên thân thuộc hơn ''Kẻ chọc cười dân dã''. Quả thực, các vai diễn của ông đều dí dỏm và gần gũi với đời. Có lẽ chất dân dã này bắt nguồn từ chính những năm tháng tuổi thơ nghèo khó.

Phải đi bán chó để lấy tiền ăn học và nuôi em 

Sinh ra ở cái nôi quan họ Bắc Ninh, Xuân Hinh là con trưởng trong gia đình 7 anh em. Trong một tập của chương trình ''Kí ức vui vẻ'' lên sóng hồi 2021, nam danh hài chia sẻ vì nhà nghèo nên từ thời niên thiếu, ông đã phải đi buôn chó lấy tiền ăn học và nuôi các em.

Có đêm mang chó đi bán chợ xa, lỡ xe nên phải ngủ ở bến. Nửa đêm, lũ chó trong rọ sủa nhiều quá bị người ta mắng, phải thả ra cho chúng khỏi kêu, sáng hôm sau lần mò đi tìm từng con bắt lại.

Niềm đam mê ca hát của Xuân Hinh được bộc lộ từ nhỏ. Năm 1977, ông trúng tuyển vào Đoàn Dân ca quan họ Bắc Ninh khi đang học phổ thông. Sau 6 năm, ông liều mình đăng ký dự thi và không ngờ lại trúng tuyển vào Trường Sân khấu điện ảnh Hà Nội.

Chia sẻ trên sóng truyền hình, Xuân Hinh cho biết cuộc sống khốn khó của những năm tháng đại học đưa ông đến nghề buôn. Ông kể rằng mình buôn tất cả mọi mặt hàng trên đời từ thượng vàng tới hạ cám: "Từ trường Sân khấu Điện ảnh, tôi ra đầu cầu bắt xe lên thị trấn Bảo Yên cách gần 300 cây số. Đi từ chiều thứ 7 thì 7 giờ tối tôi có mặt trên đó mua quần áo, rồi đi xe đạp 12-14 cây số vào trong rừng đổi quần áo cho người dân tộc lấy vàng cốm mà họ lấy được từ dưới suối. Đêm, tôi lại đạp xe với chiếc đèn pin, đường rừng hun hút, một bên là vực thẳm…

Tôi còn mua những bao trám đưa về chùa Dâu quê tôi vào lúc 2 giờ sáng. Thời đó, tôi gầy gò lắm. Tôi lại kéo từng bao trám vào nhà dân xin ngủ nhờ, không xin ngủ được, tôi ứa nước mắt ngồi chờ đến sáng…". Thậm chí có thời điểm, ông đã từng đi buôn đồng nát để trang trải cuộc sống.

Để có được những thành công như ngày hôm nay, nam danh hài đã phải trải qua nhiều cay đắng, nuốt nước mắt cho tới khi trở thành nghệ sĩ hài nổi tiếng.

Hơn 40 năm mang tiếng cười đến muôn người

Năm 1988, lần đầu tiên Xuân Hinh được tham gia một vở hề chèo Cu Sứt nổi tiếng tại Festival Cười, được công chúng chào đón và khen ngợi. Cũng từ đây, con đường bước tới sân khấu của nghệ sĩ hài dần mở rộng, bằng chính tính cách dí dỏm và khả năng diễn xuất hơn người.

Nhiều khán giả cho rằng, nếu thay một diễn viên hài khác mà không phải là Xuân Hinh trong các tác phẩm như Người ngựa, ngựa người, Lý Toét xử kiện, Xuân Hinh đi hỏi vợ, Môn đăng hộ đối, Chuyện tình Lan và Điệp, Chồng rượu vợ đề, Rể nội rể ngoại,… thì những vở diễn này sẽ không bao giờ thành công vang dội và khắc ghi sâu trong lòng người xem cho tới ngày hôm nay.

Nét diễn duyên dáng, phong thái tự tin rất ‘chèo’ và tinh tế khiến cho khán giả phải ngỡ ngàng. Vì khi diễn, Xuân Hinh sẽ không còn là ‘Xuân Hinh’ như ngày thường mà ông sẽ ‘nhập’ vào và trở thành chính nhân vật của mình trong vở kịch.

Với hơn 40 năm đóng góp cho nghệ thuật, Xuân Hinh có công sưu tầm, nghiên cứu, lưu giữ và thể nghiệm nhiều môn nghệ thuật dân tộc: hát chầu văn lưu giữ 36 giá đồng, hơn 200 làn điệu chèo cổ, 300 bài ca quan họ, làn điệu hát xẩm...

Là diễn viên hài nổi tiếng, Xuân Hinh không ngại gian khổ. Chỉ cần khán giả vỗ tay một tiếng, ông không ngại diễn một đời. Đối với ông được đứng trên sân khấu chính là lúc cháy hết mình với nghệ thuật, được thoả mãn niềm đam mê và mang cái đẹp đến cho đời.

Ngoài tài năng và danh tiếng, nghệ sĩ Xuân Hinh còn được ngưỡng mộ với cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, viên mãn. Vợ chồng ông đã gắn bó bên nhau gần 30 năm, chưa từng xảy ra điều tiếng.

Bà xã Xuân Hinh vốn là tiểu thư trong một gia đình giàu có ở Hà Nội. Bà không hoạt động trong làng giải trí nhưng lại có mối quan hệ thân thiết với nhiều đồng nghiệp của chồng.

Xuân Hinh cho biết ông chưa một lần dám lớn tiếng với vợ. "Không dại gì mà làm phật ý vợ. Tôi nhịn bà ấy như nhịn cơm sống, chưa bao giờ dám làm điều gì khiến cho bà ấy buồn. Vì thế lúc nào bà ấy cũng vui", ông nói.

Thậm chí có lần Xuân Hinh còn hài hước tiết lộ rằng khi đưa tiền cho vợ, ông phải đưa bằng 2 tay: "Tôi làm được đồng nào là nuôi vợ, nuôi con. Có bao nhiêu bà ấy cầm hết. Lơ mơ là bà ấy đuổi ra khỏi nhà. Thế nên, tôi đem tiền về còn phải đưa bằng hai tay".

Ở độ tuổi ngoài 60, Xuân Hinh tận hưởng những ngày tháng vui vẻ, an nhàn bên gia đình. Nam nghệ sĩ tâm sự không khí trong nhà ông lúc nào cũng vui như Tết vì luôn tràn ngập tiếng cười và chẳng bao giờ lớn tiếng cãi nhau.