Nhiều năm qua, bất kì ai chơi đào ở Hà Nội đều biết đến cái tên của nghệ nhân Lê Hàm - người trồng và cho thuê đào Thất thốn- giống đào "độc nhất vô nhị" nổi tiếng một vùng.

56 tuổi đời, nghệ nhân Lê Hàm đã có trên 40 năm gắn bó những gốc đào Thất thốn. Ông cho biết đào Thất thốn là giống cổ, xưa kia là thứ dâng lên vua chúa và được lưu giữ giống đến thời nay. 

"Với đặc điểm, cách xếp từng cánh hoa cũng như màu sắc không loại đào nào có được đã khiến loại đào này hiếm và kén người chơi, giá trị thì cao vút. Gốc đào gắn bó với tôi lâu nhất dễ đến vài chục năm rồi.

Mặc dù nhiều người ngỏ ý mua, trả giá cao đến hàng trăm triệu đồng nhưng tôi không bao giờ bán", nghệ nhân Lê Hàm cho biết.

Là một trong những người đầu tiên sở hữu giống đào quý này, nghệ nhân Lê Hàm cho biết đào Thất thốn có đặc điểm sinh trưởng khác biệt với đào Nhật Tân cũng như nhiều giống đào khác, nên việc chăm sóc vô cũng phải tỉ mỉ và vất vả. 

"Nếu đúng theo nhịp sinh trưởng thì loại đào Thất thốn chỉ ra hoa dịp Rằm tháng Giêng, nhưng thời điểm qua Tết ít người chơi nên những người làm đào như chúng tôi phải tự mình sáng tạo làm sao cho đào phải nở đúng dịp Tết.

Trước kia việc điều tiết để gốc đào đơm hoa, nảy lộc đúng dịp Tết vô cùng khó khăn bởi đặc tính sinh trưởng của giống đào Thất thốn này. Cách đây 6 - 7 năm, tôi đã nghĩ ra phải điều tiết bằng nhiệt độ luôn ở mức 17 - 20 độ C. 

Thế là tôi quây nhà tôn, lắp điều hòa 2 chiều cho các gốc đào. Nếu thời tiết quá lạnh, mình sẽ bật điều hòa nâng nhiệt độ lên, còn trời quá nóng sẽ hạ nhiệt độ xuống, miễn sao phù hợp với nhịp sinh trưởng của giống đào này", nghệ nhân Lê Hàm chia sẻ.

Quá khó khăn, vất vả và phải mất gần 10 năm trời nuôi dưỡng mới cho "ra lò" một gốc đào Thất thốn chính hiệu để chơi Tết nên nguyên tắc của nghệ nhân Lê Hàm là không bao giờ bán mà chỉ cho thuê. Giá thuê mỗi gốc đào từ 10 triệu đồng đến vài chục triệu đồng.

"Để chăm sóc đào Thất thốn cũng là điều vô cùng khó khăn. Nếu không biết cách chăm, cây sẽ không bao giờ ra hoa, hoặc có ra thì cũng không đạt tiêu chuẩn. Đặc biệt, đây cũng là giống đào dễ chết khi gặp thời tiết bất thường, vì vậy nếu mình cho thuê thì người dân chỉ chơi dịp Tết xong là mình thu gốc về. 

Nhưng nếu bán đứt, mình sẽ mất tất. Để nuôi dưỡng một cây đào đủ tiêu chuẩn để cho thuê, tôi phải mất gần 10 năm trời chăm ở vườn ươm", nghệ nhân Lê Hàm cho biết.

Bất kì ngành nghề nào cũng có rủi ro, mất mát và không may năm nay nghệ nhân Lê Hàm lại gặp phải điều rủi ro đó. Do thời tiết thay đổi mà năm nay hơn 40 gốc đào dự định phục vụ dịp Tết ở vườn nhà ông bị chết, bao tâm huyết của ông trong nhiều năm tháng bỗng chốc phải nhổ bỏ, người nghệ nhân không khỏi chạnh lòng.

"Chưa năm nào đào thành phẩm bị chết nhiều như năm nay, tính ra có trên 40 gốc đào thành phẩm chết do thời tiết khắc nghiệt, không khí bị ô nhiễm".

Trong số những gốc đào bị chết do thời tiết trong năm nay, có những gốc đã gắn bó với mình nhiều năm khiến mình vô cùng tiếc nuối. Nhưng "người tính không bằng trời tính", hiện giờ tôi lại đang cho ươm lại.

Nếu bình thường, những gốc đào trồng 1 - 2 năm là có thể bán được, nhưng với giống đào Thất thốn thì 1-2 năm chỉ nhỏ bằng đầu ngón chân cái, 4-5 năm bằng bắp tay, nhưng từng đó thời gian vẫn chưa đạt tiêu chuẩn phục vụ người chơi.

Chăm sóc đào giống tại vườn ươm cũng khổ cực trăm bề, từ việc điều tiết nước, phân bón, cắt tỉa rồi tùy vào từng tuổi của gốc mà có chế độ chăm sóc khác nhau.

Trồng đào Thất thốn vất vả lắm, càng gần Tết càng phải lo bởi chỉ cần sơ ý một chút cũng khiến đào chết, hoặc không nở đúng dịp, hoặc hoa nở không trọn vẹn như ý muốn. Nhìn gốc đào xù xì thế nhưng bù lại hoa của nó thì khỏi chê, những người khó tính đến mấy cũng phải gật đầu nhìn ngắm", vừa ngắm những gốc đào nghệ nhân Lê Hàm chia sẻ.

Hiện tại, niềm an ủi lớn nhất đối với người nông dân chân chất đó là hơn 100 gốc đào Thất thốn nằm kín trong 5 nhà tôn được bật điều hòa xuyên ngày đêm với hi vọng kịp nở hoa dịp Tết để phục vụ thú chơi của người dân Thủ đô.