Cứ mỗi độ Tết đến xuân về, trên bàn thờ của hàng triệu gia đình Việt Nam ít khi nào thiếu vắng những mâm cỗ thịnh soạn, được chuẩn bị kỹ lưỡng theo đúng truyền thống từ bao đời nay, để mong cầu một năm mới đủ đầy, sung túc.

Mâm cỗ Việt Nam bao giờ cũng thịnh soạn, nhiều màu, với sắc xanh của bánh chưng chen lẫn màu xôi gấc đỏ tươi, miếng măng vàng, đĩa giò lụa hồng hồng... Và trong vô vàn những món ăn không những đẹp mắt mà còn hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu xa ấy, gà luộc là một trong những thứ không thể thiếu vắng.

Sở dĩ gà trống luôn hiện diện trên mâm cỗ ngày Tết của người Việt Nam bởi lẽ trong văn hóa, tín ngưỡng của dân tộc ta từ nhiều đời nay, gà là con vật biểu tượng cho Mặt Trời, thể hiện một sự bắt đầu mới mẻ với nhiều điều may mắn. Trong 12 con giáp, gà là hiện thân cho sự cương trực và mạnh mẽ. Còn trong văn học, gà được cho là loài vật sở hữu 5 đức tính lớn: Văn, Võ, Dũng, Nhân, Tín. Không những vậy, theo sách chiêm tinh, mỗi ngày trong 8 ngày đầu năm mới thuộc về một con giống và gà thuộc ngày mồng 1 Tết, vậy nên cỗ cúng không thể thiếu gà.

Vì những ý nghĩa được lưu truyền như thế mà mỗi gia đình người Việt trong dịp Tết, dù khó khăn đến mấy cũng cố tìm cho được những con gà ngon nhất, làm cỗ cúng ông bà, tổ tiên. Và trong số đó, gà Đông Tảo, gà chín cựa hay gà Hồ xuất hiện như những cái tên "sáng giá", được nhiều người Việt săn đón mùa cuối năm.

Gà 9 cựa

"Gà 9 cựa" hay còn gọi là gà nhiều cựa được xem là đặc sản quý của vùng núi Xuân Sơn (Phú Thọ). Đây là giống gà gắn liền với truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh, tương truyền trước kia sản vật này còn được người dân dùng để cung tiến vua.

So với các giống gà khác, gà 9 cựa Xuân Sơn không chỉ có hương vị thơm ngon đặc trưng mà còn mang nhiều ý nghĩa, tượng trưng cho sự may mắn, sung túc và tài lộc. Chính vì thế mà vài năm trở lại đây, giống gà này được nhiều người săn lùng làm quà biếu Tết trong dịp đầu năm mới.

Gà Đông Tảo

Sẽ thật thiếu sót khi không nhắc đến gà Đông Tảo trong danh sách các loại gà quý thường được đem dâng vui mỗi dịp hội hè, lễ Tết. Gà Đông Tảo là giống gà quý hiếm đặc hữu của xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Gà Đông Tảo có thân hình to lớn và đặc biệt nhất là cặp chân to, thô, nặng trịch, bao quanh chân là một lớp vảy da sần sùi, bàn chân dày cân đối nên bước đi rất vững chắc.

Gà trống Đông Tảo trưởng thành có thể nặng trên 4,5kg, gà mái nặng trên 3,5kg, thịt gà rất thơm ngon, khối lượng thịt ức nhiều, bắp đùi gà bó cơ cuồn cuộn, không có gân, không dai. Quý nhất ở gà Đông Tảo là cặp chân chắc nịch. Chân càng to gà càng thuần chủng, càng quý, giá càng coa. Vì có mùi vị thơm ngon đặc biệt, gà Đông Tảo là một trong những món thường được tiến cung vua khi xưa, nay cũng được săn đón nhiều để biếu.

Gà Hồ

Gà Hồ là một giống gà cổ truyền nổi tiếng của thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Tương truyền, loài gà này có lịch sử hơn 600 năm, từng được chọn làm sản vật tiến vua của vùng đất Kinh Bắc. Mặc dù được coi là thủ phủ của giống gà này, tuy nhiên, ở Bắc Ninh, số lượng người nuôi không nhiều.

Ngoài kích cỡ lớn, gà Hồ không có đặc điểm khác biệt so với giống thông thường. Mặc dù vậy, dòng giống, tiếng tăm và độ thơm ngon của thịt khiến sản phẩm được khách chuộng mua, nhiều người bỏ nhiều tiền để săn đặc sản này cho Tết Nguyên đán.