Món ăn có cái tên lạ tai - xôi khâu nhục là một trong những đặc sản nổi tiếng ở tỉnh Lạng Sơn, đồng thời cũng là món ăn khoái khẩu của hội đam mê ẩm thực khu vực người Hoa tại TP.HCM. Về tên gọi của khâu nhục được giải thích như sau: “khâu” có nghĩa là hấp chín đến mềm rục, “nhục” là thịt.
Khâu nhục là món ăn có nguồn gốc từ Trung Quốc đã theo chân dân tộc người Tày, người Nùng du nhập vào Việt Nam. Nếu như ngày nay, món khâu nhục thường xuất hiện phổ biến trong những mâm cỗ, đám tiệc của người dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn thì tại TP. HCM, khâu nhục những năm gần được giới trẻ sành ăn biết đến là món ăn đường phố đặc sắc khi kết hợp với xôi nếp trắng.
Vậy, có gì đặc sắc ở xôi khâu nhục để làm nên dấu ấn giữa "rừng" món ngon phong phú của nước ta?
Món xôi gây ấn tượng bởi phần nhân là miếng thịt to được đặt lên trên cùng, choán cả phần nếp trắng bày bên dưới. Thoạt nhìn, khâu nhục dễ bị lầm tưởng với thịt kho tàu nhưng hương vị cùng cách chế biến lại hoàn toàn khác hẳn.
Để cho ra được những phần thịt khâu nhục thơm ngon, thấm gia vị đòi hỏi nhiều công đoạn cầu kỳ. Thịt dùng để làm khâu nhục phải là ba chỉ, vừa có nạc nhưng cũng có lớp mỡ. Sau khi sơ chế làm sạch, thịt được luộc sơ qua rồi dùng nĩa đâm nhiều lần vào lớp da ba rọi cho đến khi đạt, tiếp tục đem chiên sơ qua cho vàng đều.
Sau khi được thái thành từng lát vừa ăn, những miếng thịt sẽ được tẩm ướp với loạt gia vị hành tỏi, gừng băm nhuyễn, húng lìu, tiêu, đường, dầu hào, ngũ vị hương, rượu trắng…, đặc biệt không thể thiếu là tàu soi (một loại rau của người dân Tày, Nùng), rồi lại đem vào nồi hấp cách thủy đến khi mềm nhừ. Một số nơi còn cho thêm khoai môn vào hấp cùng để tăng thêm hương vị.
Thành phẩm sau nhiều giờ chưng hấp sẽ cho ra những miếng thịt khâu nhục chín mềm vừa đủ để không bị nát và dậy mùi thơm đặc trưng của các loại gia vị . Phần da khâu nhục phải nở phồng và có màu nâu đỏ cánh gián đẹp mắt.
Khi thưởng thức, từng miếng thịt thơm lừng thấm gia vị mềm ngậy, beo béo như tan trong khoang miệng, ăn kèm với nếp trắng nóng dẻo hấp dẫn và lôi cuốn đến lạ, tuy khá bóng mỡ nhưng lại không cảm thấy ngán.
Xôi khâu nhục là lựa chọn đầy thú vị cho những ngày đổi gió khẩu vị và những tâm hồn đam mê ăn uống đang tìm kiếm hương vị ẩm thực mới mẻ.