Báo cáo thị trường lao động quý I/2023, Bộ LĐ-TB-XH cho biết, thị trường lao động có sự phục hồi khi xu hướng tuyển dụng, tìm kiếm việc làm đều có sự khởi sắc nhất định. Thông qua phân tích dữ liệu đăng tuyển dụng của các doanh nghiệp và người lao động tìm kiếm việc làm từ internet trong quý này, đã có 16.730 lượt doanh nghiệp đăng tuyển dụng 75.285 lao động, 72.458 lao động tìm việc.

Bộ LĐ-TB-XH dự báo, sẽ có khoảng 51,25 triệu người có việc làm trong quý II, tăng thêm 150.000 người so với quý I (51,1 triệu người có việc làm). Các ngành sản xuất sản phẩm điện tử máy tính và sản phẩm quang học dự kiến tăng thêm 28.200 việc làm, sản xuất chế biến thực phẩm tăng thêm 18.600; sản xuất đồ uống tăng thêm 4.700 người.

5 nghề được người lao động tìm việc nhiều nhất là lao động giản đơn trong lĩnh vực công nghiệp; nhân viên bán hàng và kinh doanh; kế toán và tài chính; quản lý sản xuất; quản lý nhân sự và quản lý dự án.

5 nghề có nhu cầu tuyển dụng nhiều nhất là phát triển phần mềm, quản trị mạng, an ninh mạng, chuyên viên dữ liệu và truyền thông; kế toán và tài chính; kinh doanh, bán hàng quản lý sản phẩm; tư vấn sức khỏe và các công việc liên quan đến chăm sóc sức khỏe; kỹ sư cơ khí, điện tử, tự động hóa.

Tuy nhiên, cũng theo báo cáo của Bộ LĐ-TB-XH, thị trường lao động vẫn còn nhiều thách thức trong quý 2. Bên cạnh một số ngành tăng tuyển dụng thì sẽ có những nhóm tiếp tục sụt giảm việc làm. Dự báo các ngành may mặc sẽ tiếp tục giảm 38.100 việc làm; sản xuất giường tủ bàn ghế giảm 38.000; in, sao chép bản ghi các loại giảm 37.800 người…

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, có gần 294.000 lao động phải nghỉ, giãn việc do các doanh nghiệp thiếu đơn hàng trong 3 tháng đầu năm. Cả nước có gần 118.000 động bị mất việc tại các doanh nghiệp trong quý IV/2022. Sang quý I/2023, con số này không giảm đi mà tăng lên, với số lượng gần 149.000 người.

Lao động mất việc chủ yếu tập trung ở một số tỉnh có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất như Đồng Nai, khoảng gần 32.600 người; Bình Dương gần 21.700 người, Bắc Ninh 14.000 người, Bắc Giang là 7.700 người,… Đông Nam Bộ trở thành vùng bị ảnh hưởng nặng nhất do tình trạng giảm sút đơn hàng của nhiều doanh nghiệp lớn. 3 tháng đầu năm, tỷ lệ thiếu việc làm khu vực này tăng lên 1,75% so với 1,52% của quý trước, đi ngược với xu hướng giảm chung của cả nước.

Theo bà Hồ Thị Kim Ngân, Phó Trưởng Ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, tình trạng cắt giảm lao động diễn ra thời gian qua nguyên nhân chính do các doanh nghiệp bị thiếu đơn hàng. Tuy nhiên, khi cắt giảm lao động, doanh nghiệp sẽ thay thế lao động có tay nghề thấp, những lao động có trình độ cao sẽ được ưu tiên giữ lại bởi họ có thể đảm nhiệm cùng lúc nhiều công việc khác nhau.

Bà Hồ Thị Kim Ngân cho rằng, để ứng phó với những biến động của thị trường lao động, người lao động cần nâng cao tay nghề, đáp ứng yêu cầu công việc. Bên cạnh đó, cũng cần thấy rằng chính các doanh nghiệp cũng có trách nhiệm trong việc đào tạo người lao động bao gồm cả ngắn hạn và dài hạn. Về phía các cơ quan quản lý nhà nước, các trung tâm đào tạo cũng cần tăng cường phối hợp với doanh nghiệp trong việc đào tạo, nâng cao tay nghề cho người lao động.

Với những chương trình về phát triển thị trường lao động đã và đang thực hiện thời gian qua, ông Lê Quang Trung, nguyên Phó Cục trưởng Phụ trách Cục Việc làm (Bộ LD-TB-XH) dự báo bức tranh thị trường lao động thời gian tới sẽ có những tín hiệu tích cực hơn. Tuy nhiên vẫn cần lường trước, dự báo những biến động của thị trường tác động đến việc làm, đây không phải vấn đề có thể khắc phục “một sớm một chiều”. Để phục hồi thị trường lao động, ông Lê Quang Trung cho rằng, cần tập trung phát triển nguồn nhân lực cũng như cần nắm chắc thị trường lao động đang có nhu cầu ở những ngành nghề nào, số lượng bao nhiêu, từ đó đẩy mạnh kết nối giữa doanh nghiệp và người lao động.

"Ngành lao động đang thực hiện kết nối việc làm truyền thống từ sàn giao dịch trực tiếp, online. Tuy nhiên, cũng cần tính toán lâu dài, định hướng nghề nghiệp ngay từ bậc THCS, THPT. Ở đây, Việt Nam thực hiện theo phương châm 3 cùng, cùng tuyển sinh, đào tạo, giải quyết việc làm sau đào tạo", ông Trung nhấn mạnh.

Nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm cũng đề nghị ngành lao động cùng tổ chức công đoàn cần nắm chắc sự biến động của thị trường, phân loại số lao động này. Lao động nào đáp ứng điều kiện cần cung ứng ngay cho doanh nghiệp thiếu lao động. Còn số lao động thiếu kỹ năng, tay nghề, cần hỗ trợ họ tham gia đào tạo, bổ túc, nâng cao trình độ để đáp ứng yêu cầu hiện nay của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp lúc khó khăn. Chỉ khi doanh nghiệp tồn tại, mới giữ chân người lao động. Giữ được chân người lao động sẽ đỡ chi phí tuyển dụng sau khi sản xuất phục hồi./.