Cách trung tâm thành phố Ninh Bình khoảng 10km, phía Nam cố đô Hoa Lư, khu du lịch sinh thái Tràng An nằm trong quần thể du lịch Tràng An – Bái Đính, có diện tích 2.168 ha. Nơi đây có một hệ thống quần thể hang động và hệ thực vật vô cùng phong phú. Thậm chí có nhiều loại vô cùng quí hiếm đã được nằm trong sách đỏ của Việt Nam. Từ khi đưa vào khai thác năm 2001, Tràng An đã trở thành một địa điểm du lịch về nguồn thu hút mọi du khách gần xa.
Bắt đầu chuyến du lịch Ninh Bình bằng khu sinh thái Tràng An. Từ bến đò Tràng An, chuyến đi sẽ kéo dài từ 3 đến 4 tiếng đồng hồ qua khoảng 15 hang động. Trên đường đi, đò sẽ dừng lại một vài điểm để du khách có thể ghé thăm một số đình chùa cổ xưa. Khu du lịch Tràng An đã được qui hoạch và quản lý khá tốt, không có cảnh chen lấn giành đò thường thấy như ở nhiều nơi khác, cũng không có cảnh lái đò đòi “tiền típ” này nọ. Họ rất niềm nở và nhiệt tình chỉ dẫn du khách về những nơi đò đi qua. Sự thật thà chất phát và nhiệt tình của người lái đò sẽ làm cho chuyến du hành của bạn thêm phần thú vị, khi nghe họ giới thiệu về những di tích, hay nghe những mẩu chuyện về Tràng An trước khi chưa đi vào hoạt động du lịch. Do hành trình kéo dài, bạn nên chuẩn bị sẵn nước suối, nón hoặc dù để tránh bị mất nước và say nắng.
Sau khi đã đủ người (6 người/thuyền), đò sẽ rời bến Tràng An, bắt đầu chuyến hành trình sinh thái về nguồn, đưa bạn về với những giá trị nguyên thủy của thiên nhiên và lịch sử. Các hang động trong quần thể này được nối với nhau khoảng ba mươi thung, mỗi thung là một bức tranh sơn thủy hữu tình tuyệt đẹp, tựa như những bức thủy mặc được thiên nhiên họa lại rồi đem treo vào vùng đất linh kiệt này. Mặt hồ trong veo không gợn sóng, điểm xuyết trên mặt hồ là vài hoa sen đang nở rộ, in đáy nước là những dãy núi đá vôi sừng sững kéo dài. Thỉnh thoảng những chú chim chao liệng trên không rồi bất ngờ sa xuống mặt hồ bắt cá. Đâu đó trên những cánh rừng, bạn có thể nghe thấy tiếng vượn hú, tiếng lá cây xào xạc. Nếu tinh mắt, bạn còn có thể thấy cả những chú dê núi đang nhởn nhơ gặm cỏ trên những ngọn núi trước mặt.
Lái đò từ từ đưa bạn vào những hang động cực đẹp. Hang ở đây rộng, dài và sâu hơn so với Tam Cốc. Trong hang là vô số thạch nhũ trổ xuống với nhiều hình dạng kì bí. Có những hang thạch nhũ phát sáng lấp lánh, tạo nên một cảnh tượng huyền diệu lung linh đến không ngờ. Mỗi hang ở đây có một tên khác nhau, gắn liền với một truyền thuyết hoặc lịch sử nào đó. Chẳng hạn cái tên hang Nấu Rượu ra đời vì trước đây các nhà khoa học tìm thấy rất nhiều dấu tích của các vật dụng nấu rượu nằm trong hang này. Ngoài ra còn có các hang Sáng, hang Tối, hang Địa Linh, hang Ba Giọt…
Những đền miếu ghé thăm trong chuyến đi hầu hết đều được xây dựng trong suốt thời kì đóng đô của ba triều Đinh – Lê – Lý như đền Trần (thờ Trần Hưng Đạo), phủ Khống (thờ bảy vị quan triều Đinh) - nơi có cây thị đã ngàn năm tuổi, phủ Đột... Những đền này nằm hầu hết ở thế “tựa sơn đạp thủy” - lưng tựa vào vách núi, phía trước hướng ra mặt hồ tạo nên cảnh quan hài hòa sông núi liền kề vô cùng thi vị.
Trong suốt 3 tiếng của hành trình, bạn hãy để tâm hồn thật thư thả. Hãy hòa cùng nhịp thở của thiên nhiên trong lành nơi đây. Sau đó lắng mình trong dòng chảy của lịch sử, cùng tìm hiểu về các giá trị văn hóa tinh thần to lớn mà những thế hệ trước đã để lại cho con cháu nước Việt ngàn đời sau.
Rời Tràng An, cách đó 10km là quần thể chùa Bái Đính nổi tiếng, nơi được coi là xác lập nhiều kỉ lục nhất Việt Nam như: tượng Phật bằng đồng dát vàng lớn nhất Châu Á, tượng phật Di Lặc bằng đồng lớn nhất Đông Nam Á, chuông đồng lớn nhất Việt Nam, khu chùa rộng nhất Việt Nam, khu chùa có hành lang La Hán dài nhất Châu Á, chùa có giếng ngọc lớn nhất Việt Nam và chùa có nhiều cây bồ đề nhất Việt Nam. Với số kỷ lục như trên, chùa Bái Đính là một trong những danh thắng nổi tiếng thu hút được rất nhiều sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước.
Quần thể Bái Đính không chỉ là một khu du lịch tâm linh mà còn mang trong mình một sứ mệnh lịch sử gắn liền với thời kỳ đầu dựng đô ở Hoa Lư của nước ta. Do đó hành hương về Bái Đính luôn là một điểm nhấn của mỗi du khách khi trở về vùng đất kinh kỳ này. Bái Đính hiện nay có thể chia làm hai khu: Bái Đính cũ và Bái Đính mới. Bái Đính cũ là một cổ tự đã được xây dựng gần 1000 năm về trước, nằm cách chùa mới khoảng 800m, trên đỉnh của một vùng rừng núi yên tĩnh. Vua Lê Thánh Tông năm xưa khi lên vãn cảnh chùa đã tạc một bài thơ tứ tuyệt:
Đính Sơn danh tiếng thật cao xa
Che chở kinh thành tự thuở xưa
Nhân kiệt, địa linh nên vượng khí
Núi thiêng cảnh đẹp vững sơn hà
Để kết thúc trọn vẹn chuyến du lịch Ninh Bình, nếu còn thời gian, bạn hãy ghé qua di tích thành cổ Hoa Lư, nơi còn sót lại những tàn tích của một kinh đô hoa lệ khi xưa. Sau đó hãy ghé qua quần thể nhà thờ đá Phát Diệm, một công trình kiến trúc nguy nga và đồ sộ, được coi là một nhà thờ công giáo đẹp nhất Việt Nam, được xây dựng bằng đá và gỗ, khởi công từ năm 1875-1898. Gần nhà thờ có cây cầu ngói cổ rất đẹp, tạo cảm hứng sáng tác cho nhiều bạn trẻ đam mê nhiếp ảnh.
Thông tin du lịch Ninh Bình:
- Từ Hà Nội ra bến xe Giáp Bát đón xe đi Ninh Bình. Vé: 70.000/lượt
- Khách sạn Nam Hoa KDL Tam Cốc được đánh giá tốt: 250.000/đêm/phòng 2 người
- Thuê xe máy tại khách sạn: 150.000/ngày (bao xăng)
- Ăn uống: nhà hàng Đức Dê: số 29, phố Đoàn Kết, phường Ninh Phong, Ninh Bình
- Đặc sản: thịt dê, cơm cháy
- Vé vào Tam Cốc: 70.000/người
- Vé vào Tràng An : 100.000/người
