Hiện nay, có không ít trẻ sống trong gia đình nhiều thế hệ. Do bố mẹ bận rộn với công việc nên việc chăm sóc và nuôi dạy con cái thường do ông bà đảm nhiệm. Tuy nhiên, với sự khác biệt vốn có, không ít những mâu thuẫn, xung đột đã xảy ra, đặc biệt trong phương pháp giáo dục con.

Mới đây, chị Đình (sống tại Hà Nội) chia sẻ câu chuyện của bản thân khi gửi con ở nhà ông bà khoảng 2 năm. Do công việc, vợ chồng chị phải sang nước ngoài một thời gian nên không còn cách nào khác phải gửi đứa trẻ nhờ bố mẹ chồng trông nom. Thế nhưng khi anh chị trở về nước thì cảm thấy rất bức xúc với cách nuôi dạy của ông bà. 

Trẻ ở với ông bà thường được chiều chuộng hơn

Chị thấy con đã thay đổi tính cách hoàn toàn. Từ một đứa trẻ không thích ăn đồ ngọt, cậu bé luôn lục lọi, tìm kiếm kẹo, bánh trong nhà, nếu không thấy sẽ gào lên ăn vạ rất khủng khiếp. Bé tỏ ra không thích đồ ăn mẹ nấu, thay vào đó là đòi mẹ mua đồ ăn nhanh hoặc những món đắt tiền trên mạng. Dĩ nhiên, nếu không được đáp ứng, bé lại sử dụng chiêu khóc.

Không chỉ thế, cậu bé nghiện tivi, iPad đến mức muốn xem gần như cả ngày, bố mẹ nhắc nhở thì cậu bé gào lên, ném đồ đạc, thậm chí khi bị mắng còn phản kháng và đánh lại. Lúc này, bố mẹ nói chuyện với ông bà thì mới biết do thương cháu nên ông bà nuông chiều bất chấp, cháu thích gì cũng làm theo. Chỉ cần cháu khóc chút, ông bà sẽ gật đầu ngay. Lâu dần, tính cách không biết tôn trọng người lớn nảy sinh, cậu bé chỉ biết thỏa mãn cái tôi của bản thân mình.

Cậu bé không được vận động, ăn nhiều đồ dầu mỡ, chiên rán nên người dư mỡ, dễ đau ốm. Khả năng giao tiếp cũng bị hạn chế vì làm bạn với thiết bị điện tử, cách nói chuyện thì trống không, không biết vâng, dạ, thưa gửi. Điều này khiến bố mẹ vô cùng đau lòng, không ngờ chỉ sau một khoảng thời gian mà con đã thay đổi nhanh như thế. 

Đứa trẻ được đón về ở với bố mẹ

Cuối cùng, hai vợ chồng quyết định sẽ đón con trai về nhà và tự tay mình chăm sóc. Không quá nuông chiều con như ông bà nhưng cũng không quá hà khắc trong cách dạy dỗ, anh chị khéo léo dành cho con tình yêu thương mà suốt hơn 1 năm qua bé đã không có cơ hội được hưởng. Thời gian trôi qua, con trai chị thay đổi rõ ràng, cậu bé tự lập nhưng cũng luôn vui vẻ, hạnh phúc và mỉm cười mỗi ngày. Ông bố, bà mẹ trẻ nhận ra, bố mẹ mới chính là điều tuyệt nhất mà các con cần trong cuộc sống, chứ không phải là tiền bạc hay đồ chơi.

Trong quá trình nuôi dạy con cái, cha mẹ luôn đảm nhận trách nhiệm cao nhất, tuy nhiên một số gia đình do nhiều nguyên nhân mà nhiệm vụ chăm sóc con có thể được giao cho bà nội, ngoại hoặc bảo mẫu, giúp việc. 

Dưới đây là sự khác biệt của đứa trẻ ở với ông bà và ở với bố mẹ, đặc biệt tính cách, tâm lý của trẻ sẽ thay đổi rõ ràng. Không thể phủ nhận khi gửi con cho ông bà, cha mẹ có thể tiết kiệm nhiều chi phí, có được cảm giác an tâm hơn so với cho con đi nhà trẻ sớm hoặc thuê giúp việc, tập trung cho công việc tốt hơn khi đã có ông bà chăm sóc cháu, hai vợ chồng có nhiều thời gian cho nhau nhiều hơn...

Tuy nhiên, họ cũng phải đối mặt với việc ông bà thường can thiệp vào cách dạy con của bố mẹ. Một số ông bà cổ hủ, khăng khăng áp dụng các kinh nghiệm lỗi thời, mẹo chăm sóc trẻ bằng các bài thuốc dân gian không rõ nguồn gốc hoặc những phương pháp dạy trẻ thiếu khoa học.

Điều này dễ làm sứt mẻ tình cảm giữa hai thế hệ. Ông bà chăm cháu không tốt, không đúng cách bố mẹ muốn, điều này dễ nảy sinh mâu thuẫn, cãi vã khiến ông bà tự ái, bố mẹ buồn phiền.

Ưu điểm/ nhược điểm của đứa trẻ ở với ông bà từ nhỏ

- Lợi ích của việc trẻ ở với ông bà

+ Trẻ có cảm giác được chở che nhiều hơn (do ông bà chiều hơn bố mẹ).

+ Trẻ học được thói quen, tính cách tốt từ ông bà (nếu ông bà mẫu mực, có nhiều thói quen tốt).

- Nhược điểm của đứa trẻ ở với ông bà từ nhỏ

+ Trẻ bối rối vì không biết theo ai. Bố mẹ dạy một đằng, ông bà dạy một kiểu.

+ Ông bà thường có xu hướng chiều chuộng cháu quá mức. Điều này khiến trẻ nảy sinh những tính cách và thói quen xấu.

Những điều cha mẹ nên làm?

- Không phó mặc con cái hoàn toàn vào ông bà

Ông bà chỉ đóng vai trò phụ giúp, chăm lo ăn uống, giúp đỡ phần nào trong việc chăm sóc trẻ. Bố mẹ vẫn là người có trách nhiệm hàng đầu đối với con. Trẻ luôn là tờ giấy trắng ''hấp thụ'' những tác động tiêu cực lẫn tích cực từ lời nói, hành vi, năng lượng của người chăm sóc hàng ngày.

Đến 10 tuổi, hầu như tính cách và những thói quen cơ bản của trẻ đã hình thành. Nếu bố mẹ phó mặc việc chăm sóc lẫn dạy dỗ trẻ cho ông bà, về lâu dài sẽ có khả năng trẻ không xem bố mẹ là tấm gương cũng không nghe lời bố mẹ nữa. Từ việc mất kết nối với bố mẹ, trẻ bắt đầu tỏ ra ương bướng, có hành vi sai trái hoặc thói quen xấu rất khó để sửa.

Ngoài ra, việc đẩy trách nhiệm cho ông bà hoàn toàn còn vô tình gieo vào tâm trí trẻ suy nghĩ vô trách nhiệm. Trẻ sẽ nghĩ bố mẹ là người sinh ra mình nhưng không quan tâm chăm sóc mình, sau này mình cũng sẽ như thế. Vậy là một cái vòng lặp lại tiếp tục diễn ra!

- Trò chuyện với ông bà về quan điểm nuôi dạy con và kiên định giữ vững lập trường

Tốt nhất là nên có một cuộc họp gia đình để bố mẹ chia sẻ quan điểm nuôi dạy con của ông bà. Nếu không, bạn có thể tìm cách để trò chuyện với ông hoặc bà, với người nào có tâm thế cởi mở hơn trong nuôi dạy trẻ.

Bố mẹ cũng nên nói rõ về những vấn đề liên quan đến chăm sóc con với ông bà. Ví dụ như không xem tivi trong lúc ăn cơm, không ăn bánh kẹo, bim bim trước bữa chính... Khi trẻ làm sai thì phải hướng dẫn chứ không quát mắng hay đòn roi, càng không bao che, dung túng để trẻ tiếp tục làm sai. Trò chuyện cởi mở trước về tất cả vấn đề sẽ giúp hạn chế xung đột (nếu có).

Thay vì chê trách ông bà không làm tốt việc chăm sóc cháu, bố/ mẹ có thể sử dụng chiêu ''lạt mềm buộc chặt'' như mua quà cho ông bà dù không phải dịp lễ Tết, nói lời cảm ơn ông bà đã vất vả chăm cháu. Hoặc cuối tuần đưa trẻ ra ngoài chơi để ông bà có thời gian nghỉ ngơi, nuôi dưỡng sở thích cá nhân của mình.

- Tạo dựng lòng tin

+ Có thu nhập tốt và đảm bảo điều kiện chăm sóc trẻ cơ bản nhất.

+ Đọc sách, học các khóa nuôi dạy trẻ và cho ông bà biết bản thân có đầu tư thời gian, công sức để làm cha mẹ tốt. Hoặc nếu được có thể cho ông/ bà tham gia cùng các lớp học này.

+ Đặt ra ranh giới và giữ vững ranh giới về việc nuôi dạy trẻ. Ví dụ như là chỉ nhờ ông bà cho ăn lúc bố mẹ bận hoặc trông trẻ trong khi bố mẹ đi làm. Khi bố mẹ ở nhà thì ông bà nghỉ ngơi hoặc làm việc của mình. Việc dạy trẻ là nhiệm vụ của bố mẹ, đề nghị ông bà không can thiệp vào.

+ Nhiều thế hệ ông bà có quan điểm rất cởi mở, tiếp thu cái mới và tôn trọng lối sống cũng như quan điểm dạy cháu của con. Nếu ông bà thuộc tuýp như vậy, nhiệm vụ của bố mẹ là nhẹ nhàng bày tỏ ranh giới, các quy định chăm sóc và dạy trẻ trong gia đình và đề nghị ông bà tuân thủ là được.