Tử Cấm Thành hay còn gọi là Cố Cung là nơi sinh sống của các vị hoàng đế Trung Quốc xưa. Được xây dựng từ năm 1406, sau 14 năm, tức 1420, công trình kiến trúc tráng lệ này được hoàn thành. Nơi đây trở thành trung tâm quyền lực tối cao của 2 triều đại Trung Quốc trong suốt hơn 5 thế kỷ.

Theo số liệu của Bảo tàng Cung điện, Tử Cấm Thành được bao quanh bởi những bức tường cao 10m và hào nước rộng 52m, dài 961m từ bắc đến nam và 753m từ đông sang tây, rộng hơn 720.000m2 - tức gấp khoảng hơn 100 lần sân bóng đá chuẩn.

Hồ sơ di sản của UNESCO cũng cho biết Tử Cấm Thành có gần 10.000 phòng chứa đồ đạc, tác phẩm nghệ thuật... cùng nhiều khu vườn cảnh. Có người đã ước tính bạn sẽ mất hơn 2 tuần mới có thể đi hết di tích này.

Sau nhiều năm “kín cổng cao tường”, từ năm 1925, nơi đây trở thành Bảo tàng Cung điện, mở cửa chào đón công chúng. Với diện tích khổng lồ, kỳ quan kiến trúc này là một trong những điểm đến đông khách nhất Trung Quốc. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% gian phòng, công trình ở đây mở cửa đón khách.

Không chỉ là địa điểm du lịch, Tử Cấm Thành còn gắn liền với nhiều bí mật khiến các nhà nghiên cứu bất ngờ. Nhiều người thường truyền tai nhau rằng Tử Cấm Thành được lát gạch vàng. Tuy nhiên, lời mô tả về loại gạch vàng này thực chất là ẩn dụ cho giá trị của mỗi viên gạch được sử dụng trong công trình này.

Trên thực tế, những nghệ nhân hay người hiểu biết về vật liệu thời ấy coi gạch lát sàn nhà trong Tử Cấm Thành có giá trị đắt hơn vàng. Bởi quá trình hoàn thành một viên gạch mất đến 720 ngày cùng nhiều công đoạn rất phức tạp, đòi hỏi tay nghề tinh vi của thợ thủ công.

Sử sách Trung Quốc ghi lại, lò gạch Lục Mộ ở Tô Châu chính là nơi sản xuất loại gạch đặc biệt này. Nguyên nhân là vì thổ nhưỡng ở vùng này đặc hơn so với các nơi khác.

Hơn nữa, loại gạch ở Tô Châu đặc ruột, không có lỗ, tiếng gõ phát ra âm thanh giống như khi gõ vào vàng hay đá quý nên được Minh Thành Tổ vô cùng yêu thích.

Do quá trình chế tạo gian khổ và khác biệt, chất lượng vượt trội so với gạch thông thường nên chỉ những gia đình quan lại và giàu có thời ấy mới được dùng gạch Tô Châu. Những nghệ nhân sản xuất thường ví von công sức chế tạo ra một viên gạch là “một lượng vàng, một viên gạch”.

Cụ thể, riêng việc xử lý đất để nung gạch đã có tới 7 công đoạn không thể thiếu bao gồm đào, vận chuyển, phơi khô, nện đất, nhào trộn, mài và sàng (rây) đất. Loại đất sét đặc biệt ở làng Lục Mộ, Tô Châu thậm chí cần thời gian phơi tới hơn một năm nhằm loại bỏ tạp chất và các bọt khí để đảm bảo chất đất đặc tối đa. Tiếp theo, khuôn đất sét đặc ấy phải phơi khô trong 7 tháng mới đủ tiêu chuẩn đưa vào lò nung.

Trong quá trình nung kéo dài 40 ngày, người làm chỉ có thể dùng rơm rạ và trấu để loại bỏ hơi ẩm trong đất. Đáng chú ý là gạch sau khi ra lò được ngâm vào dầu trấu để có bề mặt sáng bóng và nhẵn mịn. Đặc biệt, nếu một mẻ nung có 6 viên không đạt tiêu chuẩn, toàn bộ số gạch trong đó buộc phải chế tác lại.

Việc vận chuyển và bảo quản rất được coi trọng và thực hiện nghiêm ngặt, nhằm đảo bảo không để mất, tráo đổi gạch giả, gạch kém chất lượng.

Nhờ loại “gạch vàng” này, Tử Cấm Thành được sách sử mô tả “đông ấm, hạ mát”. Vì thế, người sống trong cung luôn cảm thấy dễ chịu, thư thái.

Thực tế, không phải khắp Tử Cấm Thành đều được lát loại gạch chất lượng này. Chỉ điện Thái Hòa, điện Trung Hòa, điện Bảo Hòa và ba tuyến đường phía đông, chính giữa và phía tây trong Tử Cấm Thành được lát "gạch vàng".

Trong một cuộc đấu giá cổ vật vào đầu những năm 2000, một cặp "gạch vàng" của Lục Mộ, Tô Châu đã được bán với giá 800.000 NDT (khoảng 2,6 tỷ đồng), tức là một viên gạch giá 1,3 tỷ đồng. Bí quyết chế tạo "gạch vàng" trong Tử Cấm Thành đã bị thất truyền và hiện nay vẫn chưa ai có thể tạo ra những sản phẩm tương tự như vậy.