Chị Nguyễn Phương Anh (25 tuổi, Nguyễn Khánh Toàn, Cầu Giấy, Hà Nội) ám ảnh với cân nặng quá khổ, chị cho hay mình đã bỏ hẳn ăn cơm từ 2 tuần nay để giảm béo.
"Mình được nhiều người khuyên rằng nên từ bỏ ăn cơm, thay vào đó ăn nhiều thịt, nhiều rau để cải thiện cân nặng", dù đang nỗ lực để thực hiện việc giảm cân xong chị Phương Anh thú nhận việc bỏ cơm không hề dễ dàng, nhất là chị luôn cảm thấy mệt mỏi vào giữa giờ chiều.
Cùng suy nghĩ trên, cô Ngọc Hương (54 tuổi, Thanh Xuân, Hà Nội) cho rằng cơm là nguồn gây tăng cân và tăng đường huyết. Kể từ khi được chẩn đoán có dấu hiệu tiểu đường từ 1 năm trước, cô không dám ăn nhiều cơm, thậm chí thường xuyên không ăn vì sợ bệnh thêm trầm trọng.
Chính thức giải oan cho cơm
Theo PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm - trường ĐH Bách Khoa Hà Nội, có rất nhiều người đang hiểu sai về cơm, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe do thói quen ăn uống sai lầm.
"Không phải cứ ăn cơm là tăng cân, mà điều này đến từ việc cơ thể ít vận động nhưng khả năng tiêu hóa lại tốt. Ngược lại, có nhiều người được gọi là "người gầy, thầy cơm", vì dù ăn nhiều cơm bao nhiêu họ vẫn không thể béo lên được cơ mà?", PGS.TS.NGƯT Nguyễn Duy Thịnh cho biết.
Vị chuyên gia cũng phân tích, khẩu phần ăn hàng ngày của một người gồm 12-15% chất đạm, 25% chất béo còn lại là đường bột. Từ đó có thể hiểu chất đường bột là năng lượng chính trong mỗi bữa ăn.
Nhiều người có lẽ sẽ không rõ chất đường bột là gì, chất đường bột không chỉ từ cơm mà còn từ rất nhiều thực phẩm khác như trái cây, bánh, kẹo, đồ uống có ga... Đường bột không phải chất béo nhưng lại dễ hấp thụ, khi ăn quá nhiều sẽ chuyển hóa thành mỡ và gây ra thừa cân, béo phì. Nhiều người giảm cơm nhưng lại ăn vặt, đặc biệt là các loại hoa quả chứa nhiều đường như xoài, thanh long, na… chính vì vậy họ vẫn tăng cân.
Cùng quan điểm trên, thạc sĩ, bác sĩ Dzoãn Thị Tường Vi (nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện 198) cho biết: "Nhiều người cứ nhịn cơm rồi nạp vào cơ thể các loại đường cao năng lượng là sai lầm. Họ tăng cân rồi lại đổ cho cơm. Trước đây, cơm chiếm khẩu phần chính trong bữa ăn, nhưng hiện nay, người dân không ăn quá nhiều cơm, mà thực chất họ nạp rất nhiều đường bột từ các nguồn khác".
Bác sĩ Tường Vi khẳng định việc nhịn cơm để giảm cân là sai lầm bởi chất bột đường có vai trò cung cấp năng lượng cho cơ thể và oxy cho não. Nhịn ăn tinh bột sẽ gây buồn ngủ, ngủ gật, thiếu sức sống vì không có oxy cho não, nhất là vào buổi sáng.
Do đó, bắt buộc phải ăn tinh bột, có thể từ cơm, hoặc bún, phở, cháo, bánh mì, nhất là vào buổi sáng, sau một đêm dài nhịn đói.
Làm sao để ăn cơm mà vẫn giảm cân?
Như đã phân tích ở trên, nếu bỏ cơm mà vẫn ăn vặt thì sẽ gây béo chính vì vậy PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh khuyến cáo chị em phụ nữ muốn tránh tăng cân thì cần hạn chế tất cả các chất bột đường chứ không chỉ giảm mỗi cơm.
Chuyên gia cho biết hiện có nhiều người ăn rau thay thế cơm nhưng điều này là không đúng vì rau không cung cấp năng lượng mà chỉ cung cấp chất xơ, chất khoáng. Hay việc ăn thịt thay cho cơm cũng không tốt bởi việc ăn nhiều thịt sẽ gây khó tiêu, gây ra bệnh gút hoặc viêm khớp…
Bác sĩ Tường Vi khuyên những người muốn giảm cân, có thể thay cơm bằng ngô, khoai, sắn, bởi chúng có năng lượng thấp hơn gạo nhưng khi ăn vào sẽ chiếm phần lớn diện tích dạ dày tạo nên cảm giác no. Đồng thời, hãy uống nước (hoặc nước canh) trước khi ăn sẽ làm tăng chuyển hóa.
"Khi đang đói, uống nước sẽ hoà loãng dịch vị dạ dày, từ đó, giảm cảm giác thèm ăn. Bạn chỉ nên giảm ăn cơm, tinh bột, tuyệt đối không được bỏ hoàn toàn, bởi sẽ gây nên rối loạn chuyển hóa", bác sĩ Tường Vi khuyến cáo.
Bệnh nhân tiểu đường có thể ăn cơm gạo trắng bình thường với nguyên tắc giảm lượng cơm, tăng lượng rau, trái cây, bệnh vẫn nằm trong tầm kiểm soát.
