Báo cáo chỉ số giá sinh hoạt theo không gian (SCOLI) năm 2023 của Tổng cục Thống kê mới công bố cho thấy 5 địa phương có mức giá cao nhất cả nước trong năm qua là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Hải Phòng và Bình Dương.

Trong khi đó, năm 2022, Hà Nội, Quảng Ninh, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Bà Rịa - Vũng Tàu là 5 địa phương có mức giá cao nhất. Như vậy, TP Hồ Chí Minh đã vượt Quảng Ninh về chi phí sống đắt đỏ trong năm 2023.

Chỉ số sinh hoạt theo không gian (SCOLI) là thước đo phản ánh xu hướng, mức độ biến động giá sinh hoạt của 63 tỉnh thành, 6 vùng kinh tế xã hội theo chu kỳ hàng năm. Xét theo tỉnh thành, Thủ đô Hà Nội được lấy làm gốc để so sánh và được tính 100%.

Theo công bố, chỉ số SCOLI của TP Hồ Chí Minh bằng 98,44% so với Hà Nội do một số nhóm hàng có mức giá bình quân thấp hơn, như may mặc, mũ nón, giày dép xấp xỉ 82%; văn hóa, giải trí, du lịch bằng 91,8%; hàng ăn và dịch vụ ăn uống bằng 94,1%; thiết bị và đồ dùng gia đình bằng 94,9%.

Tổng cục Thống kê lý giải ngoài nguồn cung hàng hóa dồi dào, TP Hồ Chí Minh đẩy mạnh tổ chức kết nối cung cầu bán lẻ hàng hóa nên giá tiêu dùng hàng thiết yếu có xu hướng thấp hơn Hà Nội. Song thành phố có một số nhóm hàng giá bình quân cao hơn Thủ đô, như giáo dục bằng 116,8%; đồ uống và thuốc lá bằng 114,5%; hàng hóa và dịch vụ khác bằng 120,5%.

Quảng Ninh xếp thứ ba với chỉ số bằng 97,9% so với Hà Nội. Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính, Quảng Ninh có 6 nhóm giá bình quân thấp hơn, gồm: Nhóm văn hóa, giải trí, du lịch; bưu chính viễn thông; thiết bị và đồ dùng gia đình; giao thông; may mặc, mũ nón, giày dép; hàng ăn và dịch vụ ăn uống. Năm nhóm hàng cao hơn Thủ đô gồm: Thuốc, dịch vụ y tế; nhà ở, điện nước, chất đốt, vật liệu xây dựng; đồ uống, thuốc lá; giáo dục và hàng hóa và dịch vụ khác.

Chi phí sinh hoạt đắt thứ ba cả nước do Quảng Ninh là trung tâm du lịch, kinh tế biển, cửa ngõ vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước. Kinh tế phát triển sôi động khiến giá một số nhóm hàng dịch vụ cao hơn so với địa phương khác.

Hải Phòng giữ vị trí thứ tư với chỉ số hơn 96% so với Hà Nội. Thành phố cảng có hệ thống tổ chức thương mại đa dạng với sự tham gia tích cực của tất cả thành phần kinh tế. Một số nhóm hàng có mức giá bình quân thấp hơn Thủ đô, như giáo dục; văn hóa, giải trí và du lịch; may mặc, mũ nón, giày dép; hàng ăn, dịch vụ ăn uống; thuốc, dịch vụ y tế và một số nhóm lại có mức giá cao hơn, như bưu chính viễn thông; thiết bị và đồ dùng gia đình.

Bình Dương xếp thứ năm với chỉ số bằng 94,2% so với Thủ đô, tăng mức đắt đỏ 3 bậc so với năm 2022. Hầu hết nhóm hàng của Bình Dương thấp hơn Hà Nội, song nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng cao hơn do tập trung nhiều khu công nghiệp, đông lao động làm việc.

Địa phương nào có chi phí sống rẻ nhất nước?

Ở chiều ngược lại, 5 địa phương có mức giá thấp nhất cả nước là Bến Tre, Nam Định, Quảng Trị, Sóc Trăng và Gia Lai. Như vậy, so với năm 2022, Bến Tre đã vượt Quảng Trị để dẫn đầu về chi phí sống rẻ nhất cả nước và Gia Lai cũng mới góp tên trong top 5.

Theo Tổng cục Thống kê, Bến Tre là địa phương có chỉ số SCOLI năm 2023 thấp nhất cả nước khi chỉ bằng 85,93% so với Hà Nội. Giá bình quân các nhóm hàng của Bến Tre so với Hà Nội trong khoảng 72-101%.

"Nhìn chung, giá lương thực, thực phẩm; may mặc, mũ nón, giày dép; thiết bị và đồ dùng gia đình; dịch vụ giáo dục và y tế, chi phí du lịch thấp là các yếu tố chính khiến giá bình quân của Bến Tre thấp nhất cả nước", cơ quan thống kê lý giải.

Địa phương có chỉ số giá SCOLI thấp thứ 2 cả nước năm vừa qua là Nam Định với chỉ số SCOLI năm 2023 bằng 86,35%. So với Hà Nội, giá bình quân các nhóm hàng của Nam Định ở mức 73-103%. Tiếp theo là các tỉnh Quảng Trị, Sóc Trăng, Gia Lai, Long An, Nghệ An, Hậu Giang, Trà Vinh...

Cơ quan thống kê đánh giá các tỉnh có mức giá thấp nhất cả nước phần lớn do các mặt hàng trong nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống; may mặc, mũ nón và giày dép; nhà ở thuê; thiết bị và đồ dùng gia đình; giao thông; bưu chính, viễn thông; dịch vụ giáo dục; dịch vụ vui chơi, giải trí có mức giá thấp.

Về địa phương có mức giá biến động nhiều nhất trong năm 2023, theo Tổng cục Thống kê, so với năm 2022, năm 2023 có 32 địa phương giảm mức độ đắt đỏ, 28 địa phương tăng mức độ đắt đỏ và 3 địa phương không biến động.

Được công bố lần đầu năm 2015, SCOLI có ý nghĩa trong hoạch định chính sách phát triển kinh tế xã hội, đánh giá kết quả xóa đói giảm nghèo, trợ cấp tiền lương, là cơ sở tính toán Chỉ số phát triển con người (HDI) và Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP). Doanh nghiệp có thể dùng chỉ số này để đánh giá tính cạnh tranh liên quan giá, thị phần, chi phí sản phẩm...