"18 tuổi mẹ vẫn được đưa đi như hồi các con còn học mầm non"; "4h sáng con vẫn chưa ngủ, mong đến sáng để sang với mẹ, chỉ để nói về lựa chọn và động viên để mẹ tin vào quyết định của mình. Con đã nhận học bổng 100% cho 6 năm Y khoa của Vinuni và một con đường có đích đầy thách thức để con phấn đấu! Bấm nút từ chối nhận thư mời học từ trường Y khoa Sheffield thật khó nhưng phải làm thôi"...

Những dòng chia sẻ của chị Phan Thúy Nga (Hà Nội) về hành trình trưởng thành của hai con trai rất giản dị nhưng lúc nào cũng đầy dịu dàng và nhiều năng lượng tích cực. Nhiều người ngưỡng mộ thành tích cũng như sự tự lập, hiểu chuyện của các con chị.

Tuy nhiên, như câu nói: Đằng sau mỗi đứa trẻ xuất sắc có một bậc cha mẹ xuất sắc, những quả ngọt mà con chị thu về hôm nay không thể tách rời sự giáo dục của gia đình, trong đó có sự đồng hành của người mẹ.

Bí quyết của chị Nga thật ra vô cùng đơn giản, chỉ tóm gọn trong 4 chữ: Làm bạn với con. Nhưng làm bạn thế nào cho hiệu quả, để con thấy đủ gần gũi, thấu hiểu nhưng vẫn có ranh giới và quy tắc rõ ràng. Đó chính là điều mà bà mẹ này làm được đến hiện tại.

1. Không tiếc dành thời gian cho con

Nuôi dạy con là một hành trình dài. Từ khi con còn thơ bé đến bây giờ con đã 18 tuổi, dù thành tích của con không quá nổi bật so với nhiều bạn khác, nhưng cũng đủ để chị Nga thấy rằng con đường của mình đã đúng hướng. Bà mẹ hai con cũng thừa nhận, chị may mắn khi hai bạn nhỏ đã có những tố chất cơ bản nhất, để từ đó, chị chỉ cần thêm vào một chút công sức nhằm giúp con có thêm động lực tiến về phía trước.

Điều chị tự hào không phải là thành tích, mà quan trọng hơn là các con trưởng thành tử tế, biết yêu thương, hiểu chuyện và tự lập.

"Bí quyết của mình thực ra không có gì nhiều. Đó chính là sự đồng hành, thời gian mẹ dành cho con, quan hệ giữa mẹ và con gắn kết như những người bạn. Những đứa trẻ bây giờ rất thông minh, điều kiện kinh tế nhiều gia đình cũng ở mức tốt. Vấn đề còn lại chỉ là nuôi dạy con ra sao. Với mình đó là phải bắt đầu từ khi con còn rất nhỏ.

Mình luôn cố gắng sắp xếp để làm sao cho có thời gian cho con nhiều nhất, thậm chí dù phải hạ thấp tiêu chuẩn về vấn đề kinh tế. Sau giờ con đi học về, bố mẹ đi làm về nhà, đó là khoảng thời gian thư giãn và hoàn toàn dành cho gia đình. Bố mẹ con cái có thể cùng chơi đố vui, trao đổi những kiến thức, câu hỏi để kích thích khả năng học hỏi, tư duy của con. Đó là lúc tương tác với nhau để con luôn suy nghĩ chứ không phải mỗi người chìm đắm trong thế giới của riêng mình", chị Nga nói.

Trước khi ngủ cũng là thời điểm vàng mà chị Nga tận dụng để kết nối tình cảm với con. Người mẹ sẽ ôm ấp, đọc truyện cho con nghe khi con còn nhỏ. Lúc con lớn hơn, mẹ con sẽ cùng chia sẻ những chuyện trường lớp, những khó khăn khúc mắc và cả những câu chuyện khó nói của tuổi mới lớn.

"Mình đọc cho con rất nhiều cuốn sách kinh điển từ khi con 3 tuổi. Bản thân mình không có chất giọng hay, không đọc truyền cảm nhưng cái quan trọng đó là cảm xúc, tình cảm mà người mẹ dành cho con qua những giờ đọc truyện quý giá đó. Mình nhớ năm lớp 6, con trai lớn từng nói với mình: Mẹ ơi, nếu con đi du học con sẽ rất nhờ những câu chuyện của mẹ", chị Nga chia sẻ.

Trong việc dạy con, bà mẹ này ít khi lớn tiếng. Mọi vấn đề đều có thể ngồi lại, lắng nghe nhau. Chị tự nhận mình là "tỷ phú thời gian", sẵn sàng chở con đi trăm km để đến truyền cảm hứng học tập cho các em lớp nhỏ hơn. Ông bà nội, ngoại của con cũng luôn đồng hành theo con mọi cuộc thi, mọi sự kiện.

Sự gần gũi được vun đắp qua nhiều năm chính là lý do các con chị Nga luôn sẵn sàng tâm sự với mẹ không ngần ngại. Từ chuyện quyết định về chọn trường, cho đến mọi vấn đề cá nhân,... các em đều biết rằng mỗi chia sẻ của mình luôn được lắng nghe và thấu hiểu.

Trước mỗi vấn đề quan trọng, bao giờ chị Nga và các con cũng "họp" thật lâu. Chẳng hạn, khi cần chọn ra con đường đi cho con út, ngành gì, trường gì, hành trang gì cần chuẩn bị... hay khi con cần lời khuyên lúc con nhận ra bản thân có những rung động đầu đời. Phương châm của chị Nga là không cấm đoán, chỉ phân tích cho con hiểu những mặt lợi, mặt hại, những gì con nên và không nên để con hiểu và lựa chọn. Cả hai đều tôn trọng suy nghĩ, ý kiến của nhau và phản biện trên tinh thần xây dựng, thẳng thắn.

"Có những cuộc trò chuyện giữa hai mẹ con kéo dài liên tục nhiều giờ, nhiều ngày cho đến khi tìm ra đáp án. Có lần, mình biết chuyện con có bạn gái. Sau đó, con ngỏ lời muốn nói chuyện với mẹ. Con đặt vấn đề thẳng thắn, liệu có phải mẹ theo dõi con không, sao mẹ biết chuyện con có bạn gái. Con cũng cho rằng, nếu sự thật như vậy thì con sẽ thấy không thoải mái vì con cảm thấy cuộc sống của con không có sự riêng tư.

Mình phải nói rõ cho con hiểu rằng đó chỉ là linh cảm của người mẹ, và mẹ cũng thấy rất xấu hổ để con nghĩ rằng mẹ phải theo dõi để biết về vấn đề riêng tư của con. Sau rất nhiều cuộc trò chuyện, mãi 2 tuần sau, con mới có quyết định của riêng mình", chị Nga nói.

Bà mẹ này cho biết, việc đồng hành và dành thời gian cho con là yếu tố quan trọng để hiểu con và có những hướng dẫn đúng đắn, kịp thời. Đôi khi, chị còn tỏ ra "yếu đuối" hơn con, nhõng nhẽo và trẻ con hơn con. Nhưng đến khi con cần chỗ dựa thì vẫn sẵn sàng thể hiện vai trò của mình nhưng không thể hiện sự áp đặt, mẹ nói con nghe.

2. Không ngại nói lời yêu thương với con

Chị Nga cho rằng, nhiều phụ huynh ngại nói yêu con, thương con, nhất là khi các con đã lớn. Nhưng bản thân chị luôn tận dụng mọi cơ hội để bày tỏ tình cảm với con, qua lời nói và những cái ôm. Đương nhiên, nói trong hoàn cảnh nào và tâm trạng thế nào chứ không phải nói sáo rỗng, qua loa. Nếu vậy, mình sẽ không thấy ngại và con cũng cảm nhận được sự chân thành.

Việc cha mẹ thể hiện tình cảm với con, khuyến khích con thể hiện tình cảm với gia đình sẽ giúp các con vun đắp thêm tình yêu thương, "mềm" tính hơn, thiện hơn.

Để dạy con thông cảm và yêu thương, chị Nga cho rằng, chính bản thân chị và chồng luôn ý thức làm gương. Cha mẹ không thể dặn con ngoan ngoãn, hiếu thảo với mình, còn bản thân thì đối xử lạnh nhạt với ông bà. Trong cuộc sống hàng ngày, chị Nga luôn ý thức khơi dậy tình yêu thương của con cái đối với người thân. Các con chị Nga vì thế cũng hình thành tính trách nhiệm và yêu quý nhau, sẵn sàng giúp đỡ và tâm sự, chia sẻ. Hai anh em cũng rất dễ dàng nói ra lời yêu thương nhau không hề ngại ngần.

3. Không áp lực thành tích, sẵn sàng học cùng con từ tiếng Anh đến âm nhạc

Trong việc dạy con, chị Nga rất ít khi lớn tiếng. Ngay cả lúc dạy con học, chị cũng rất ít khi thấy áp lực bởi chị không kỳ vọng con vượt quá năng lực của con tại lứa tuổi đó. Bà mẹ này cũng không ham hố cho con tham gia đủ loại kì thi để lấy thành tích, chỉ thỉnh thoảng cho con đi kiểm tra năng lực ngoại ngữ để biết trình độ con đang ở đâu.

Tuy nhiên, chị Nga rất chú trọng việc tham gia vào các hoạt động của lớp con cùng các phụ huynh khác. Theo chị, điều này vừa thể hiện được sự quan tâm đến việc học của con, vừa có thể hiểu các con hơn.

Để "làm gương" cho con về tinh thần học tập, không ít lần bà mẹ này sẵn sàng đăng ký học cùng con. Khi con tham gia các lớp luyện thi IELTS, chị Nga cũng trở thành bạn học của con, hay lúc con học piano, chị cũng "tranh thủ" học thêm.

Chị cho rằng, chính sự đồng hành đó đã giúp mình hiểu những khó khăn của con, động viên, khen ngợi, ngưỡng mộ sự cố gắng của con để con có thêm động lực theo đuổi đam mê của mình. Trong những lựa chọn của con, chị không áp lực thành tích, đòi hỏi con đạt giải này giải kia. Thay vào đó, chị chỉ ra những lợi ích của môn học để từ đó đặt mục tiêu theo đuổi đến cùng.

Khi con lớn hơn, muốn tham gia các cuộc thi, bà mẹ này cũng âm thầm, mò mẫm thông tin để có thể trao đổi với con khi con cần xin ý kiến. Với việc học, chị cũng khuyến khích con viết ra cụ thể học cái gì vào giờ nào và học nội dung gì trong giờ đấy, chứ không đâm đầu vào sách vở học kiểu mù quáng.

Ngoài việc học, chị Nga luôn khuyến khích con tham gia các hoạt động thể thao. Theo chị, âm nhạc, thể thao giúp các con có tinh thần thoải mái, từ đó dễ tiếp thu kiến thức hơn, giải tỏa được căng thẳng nếu có.

Em Ngọc Minh, con trai lớn của chị Nga cũng cho biết, nếu nhìn vào em qua những dự án nghiên cứu, thành tích học tập, học bổng, mọi người sẽ nghĩ em là người chỉ biết học thôi. Nhưng em còn dành thời gian cho rất nhiều hoạt động khác như chơi piano, trống, âm nhạc, thể thao (bóng rổ, bóng đá, gym) và các hoạt động giao lưu với bạn bè,… Việc tập luyện thể thao sẽ cho các em một cơ thể ở trạng thái khỏe mạnh và nhiều năng lượng hơn, tạo tính kỷ luật, giúp tuân thủ thời khóa biểu đã đặt ra.

Ngoài ra, chị cũng không cấm con chơi game. Quan trọng là làm sao để con hiểu đâu là điểm dừng, không bị cuốn vào game đến mức bị nghiện.

4. Không chỉ trích mà luôn bên cạnh con kể cả khi con "vấp ngã"

Đạt nhiều thành tích đáng ngưỡng mộ, nhưng không phải lúc nào các con chị Nga cũng luôn đạt mục tiêu như kỳ vọng. Những lúc con thất bại, điều chị làm đó là bên cạnh con, giúp con vượt qua cảm giác thất vọng, để con hiểu rằng: Hãy yên tâm, dù thành công hay trượt ngã, sau lưng con vẫn luôn có gia đình.

Còn nhớ mới đây, con trai thứ hai của chị trượt kỳ thi vòng cuối cùng là vòng phỏng vấn của một kỳ thi. Con yêu và đam mê, mục tiêu rất rõ ràng và 1 mình con tự học, tự làm dự án. Các nhân sự tại cuộc thi và cố vấn Tiến sĩ Sinh Hóa khen con xứng đáng vì con giỏi, có tiềm năng phát triển. Bước vào vòng 3 phỏng vấn ngắn tìm hiểu mục tiêu, sự phù hợp... Nhưng ngày nhận kết quả trượt, mẹ và con không khỏi hụt hẫng.

Lúc em buồn, anh trai Ngọc Minh đáng lẽ phải vào ký túc xá nhưng cuối cùng chọn ở nhà với mẹ và em. Chị Nga và con trai lớn đã cùng nhau vẽ lại một bảng kế hoạch mục tiêu tổng thể khác, thay vào đó là 1 chương trình ngoại khóa sẽ liên quan đến Y khoa, đến bệnh viện vì sẽ giúp con tiệm cận với nghề con chọn.

Chị cho biết, bản thân mình không loay hoay, lan man trong các cuộc thi nếu không thuộc lĩnh vực có thể gom góp kinh nghiệm xoay quanh các môn Toán, IQ và Khoa học. Nếu có thi và có trượt thì cũng để biết con tự bơi trong bể kiến thức ở mức nào.

Chị luôn cùng 2 con bám sát mục tiêu nghề nghiệp của con để tìm ra cho con 1 con đường đi phù hợp nhất. Điều quan trọng là động viên con hãy tin tưởng vào chính mình, đừng nản và đừng thất vọng mà từ bỏ nỗ lực chinh phục những mục tiêu cao hơn cả mục tiêu vừa thất bại!