Thành phố cổ Hegra, còn được gọi là al-Hijr hay Mada'in Saleh, là một trong những di chỉ khảo cổ học nổi tiếng của Saudi Arabia và là di sản đầu tiên của nước này được UNESCO công nhận.

Được xây dựng từ thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên đến thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên, Hegra có nhiều ngôi mộ được chạm khắc trên đá sa thạch nổi bật giữa khung cảnh sa mạc rộng lớn ở phía tây bắc Saudi Arabia. Ở bối cảnh hiện tại, nếu như thành phố Petra (Jordan) là 1 trong 7 kỳ quan của thế giới hiện đại và đón hơn một triệu du khách mỗi năm từ trước đại dịch thì hầu hết du khách quốc tế chỉ mới chú ý đến Hegra (Saudi Arabia) từ năm 2019 – thời điểm Saudi Arabia lần đầu tiên bắt đầu cấp thị thực du lịch đến đây.

Và mặc dù thành phố Hegra chưa được biết đến nhiều nhưng nhờ thị trấn gần đó là AlUla – được xem là trung tâm nghệ thuật, văn hóa và du lịch của Saudi Arabia – đã giúp Hegra kết nối tốt với các chuyến bay thường xuyên từ Jeddah, Riyadh và Dubai để đưa du khách đến thành phố này.

Giờ đây, chính phủ Saudi Arabia đang tăng cường đầu tư vào khảo cổ học, trong đó có Hegra và các địa điểm khác của người Nabatean bản địa. Mặc dù người Nabatean không để lại nhiều tài liệu lịch sử, nhưng bộ tộc này mang đến những dấu ấn văn hóa độc đáo trong khu vực, chẳng hạn như bảng chữ cái Nabatean đã đặt nền móng cho tiếng Ả Rập hiện đại.

Tinh thần hiếu khách

Khi đến trung tâm du lịch của Hegra, du khách sẽ được chào đón bằng quả chà là và những tách cà phê Ả rập, được pha rất nhẹ và trộn với đậu khấu. Cà phê được rót từ chiếc bình bạc truyền thống có vòi cong. Sau đó, du khách sẽ có cơ hội trải nghiệm chiếc Land Rover cổ điển cùng với hướng dẫn viên và lên đường khám phá. Giống như nhiều điểm đến tràn ngập ánh nắng trên thế giới, du khách thường đến thị trấn AlUla hay những khu vực xung quanh vào sáng sớm hoặc buổi tối. Và đây cũng là thời điểm phù hợp cho du khách để ghé thăm Hegra, nơi không có cây cối hay công trình kiến trúc nào để giảm đi ánh nắng gay gắt giữa trưa. Người Nabatean cổ là một dân tộc du mục nên thường không dành nhiều thời gian cho cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, du khách sẽ thực sự ngạc nhiên khi khám phá nơi an nghỉ cuối cùng của họ. Tổng cộng, có khoảng 115 ngôi mộ được biết đến và đánh số.

Nổi tiếng nhất trong số này là lâu đài Qasr al-Farid (tiếng Ả Rập có nghĩa là "lâu đài cô đơn") gây ấn tượng trên một bãi cát rộng. Khác với những lâu đài khác, Qasr al-Farid được sử dụng như một ngôi mộ. Khu vực xung quanh khung cửa có thể hiển thị tên của những người được chôn cất ở đó. Hình ảnh phượng hoàng, đại bàng, rắn bao hàm sự quen thuộc với các nền văn hóa xa xôi như Hy Lạp và Ai Cập.

Nhiều du khách kết hợp chuyến du lịch Hegra với các chuyến thăm các di tích lịch sử nhỏ hơn gần đó là Dadan và Jabal Ikmah. Trong thung lũng Jabal Ikmah - người dân Saudi Arabia thường gọi là thư viện ngoài trời, có thể nhìn thấy một loạt bản khắc bằng tiếng Aramaic, Dadanitic, Thamudic, Minaic và Nabataean. Những hình ảnh mang đến cái nhìn thoáng qua về lịch sử giàu có của khu vực. Các bản dịch được hiển thị bằng tiếng Ả Rập, tiếng Anh và đôi khi là tiếng Pháp, vì các mục sư người Pháp là những du khách đầu tiên đến khu vực này.

Trong khi đó, Dadan từng là thành phố thương mại quan trọng thời tiền Hồi giáo, nơi những người bán gia vị xen lẫn với những người hành hương tôn giáo. Điểm đáng chú ý nhất là "Lăng mộ sư tử", nhóm các lăng mộ được trang trí chạm khắc giống như sư tử. Cách đơn giản để đăng ký tham gia du lịch là truy cập trang web của cơ quan du lịch chính thức do chính phủ điều hành trong khu vực – trang Experience AlUla. Du khách có thể đặt một chuyến tham quan kéo dài 2 giờ, nhưng cũng có những lựa chọn kéo dài cả ngày và buổi chiều.

Ngày nay, thành phố Petra, Jordan đang tập trung vào việc bảo tồn và ứng phó với tình trạng du lịch quá tải. Và chính điều này sẽ mang lại cho Hegra cơ hội phát triển và thu hút nhiều du khách đến đây hơn. Theo David Graf, Giáo sư về lịch sử Trung Đông tại Đại học Miami, nhiều nhà khảo cổ học từng dẫn đầu các cuộc khai quật ở Petra (Jordan) đang chuyển đến Saudi Arabia, điều đó có nghĩa là sẽ có những khám phá mới sẽ tiếp tục phát hiện trong những năm tới và chắc chắn sẽ có thêm nhiều người trên khắp thế giới muốn tìm hiểu thêm về người Nabatean và những đóng góp của họ trong lịch sử.