Hà Chũn (Hachun Lyonnet) từ lâu đã là một hot mom được nhiều chị em Việt tin tưởng học tập trong lĩnh vực nuôi dạy và chăm sóc con cái. Hiện chị cùng chồng và 2 con đang sinh sống tại Thái Lan. Chị cũng được biết đến là người phụ nữ năng động, mạnh mẽ và cá tính. Trải qua nhiều nghề nghiệp khác nhau, từng làm về ngân hàng, phân tích tài chính… nên chị có được tư duy mạch lạc và khoa học mọi vấn đề trong cuộc sống. 

Chị là người mang phương pháp EASY của Tracy Hogg (Eat – Activity – Sleep – Your time hay Ăn – chơi – ngủ – mẹ thư giãn) về Việt Nam qua một ứng dụng dễ sử dụng và qua bộ sách: Nuôi con không phải cuộc chiến/ Ăn dặm không phải là cuộc chiến. Điều này đã giúp cho chính bản thân chị và nhiều bà mẹ Việt nuôi con nhỏ biết đến 2 chữ… thảnh thơi.

Từ ước muốn đẩy lùi “vấn nạn” ép ăn ở trẻ nhỏ

Là một bà mẹ Việt đã áp dụng thành công theo phương pháp EASY và cũng là người đưa phương pháp EASY về Việt Nam để các mẹ bỉm sữa được nhàn nhã, thảnh thơi. Vậy bắt đầu từ đâu chị biết đến phương pháp này và mục đích lớn nhất đưa EASY đến với các bà mẹ Việt là gì?

Mình còn nhớ khi còn son rỗi, có những mình lần mời các cặp cha mẹ có con nhỏ người Pháp đến nhà ăn tối - bữa tối kiểu tâm tình hàn thuyên tâm sự đến tận đêm muộn. Đến 7 giờ tối, người mẹ Pháp nói nhỏ, mượn mình không gian phòng tối và đặt em bé mới chỉ vài tuần tuổi vào cũi di động. Điều ngạc nhiên là vài phút sau mẹ đi ra khỏi phòng, em bé đã tự ngủ. 

Đó chính là cánh cửa tò mò đưa Alice tiến đến thế giới kì diệu của các em bé, nơi các con tự đưa mình vào giấc ngủ từ sơ sinh, nơi các con ngủ mỗi đêm 12 giờ. Với mình, đó là một bể những kiến thức và kinh nghiệm mà chưa một lần được chạm tới. Và cùng với sự chào đời của 2 đứa trẻ trong gia đình nhỏ của chính bản thân, mình tìm hiểu – tự trau dồi – rèn giũa người mẹ trong mình, để hướng tới những giấc ngủ hoàn thiện và những bữa ăn trong vui sướng.

Cả 2 vợ chồng mình đều có thời gian sống tại Việt Nam, và cả 2 cùng khiếp vía với cảnh các mẹ ép con ăn đến mức giãy giụa, khóc lóc hay úp mặt xuống đất để không phải ăn. Mình cũng đã chứng kiến những em bé lớn lên với bát cơm trước màn hình tivi, máy tính, ipad với những chương trình quảng cáo mà các cha mẹ phải chạy vạy mọi nơi để ghi hình phục vụ bữa ăn của con. Ở một thế giới khác, mình cũng đã chứng kiến những em bé tự ăn từ 6-7 tháng, yêu bình sữa hơn tất thảy những gì tồn tại trên thế giới? Bí quyết của họ là gì? Mình muốn biết.

Ở phương Tây, ép ăn là bạo hành trẻ nhỏ, nhưng 99% những người mẹ Việt đều nói với mình: "Không ép thì nó chết đói – suy dinh dưỡng - ốm – sụt cân"… Vậy làm thế nào để không ép ăn, không bạo hành mà con không đói/suy dinh dưỡng và không để cái cân làm chủ cả lý trí và trí khôn của người mẹ. Mình tìm hiểu, học hỏi và chìa khóa của niềm vui sướng trong ăn uống thật đặc biệt lại nằm ở... một giấc ngủ ngon.

Tất cả những điều đó đã là bước đệm lớn lao để mình kết hợp tự ngủ - tự ăn thành một giải pháp tổng thể và toàn diện cho một hướng nuôi con khoa học và tôn trọng nhu cầu của trẻ, để một em bé có quyền phát biểu nhu cầu của mình ngay từ khi chưa biết nói, và để giấc ngủ của con được tôn trọng và nhu cầu ăn – ngủ của bé được kết nối và giữ gìn.

Mục tiêu ban đầu của mình khi hợp tác viết sách đó là đẩy lùi nạn ép con ăn ở Việt Nam. Và 10 năm nay, mình không ngừng chiến đấu để bảo vệ nhu cầu phát biểu đó cho những em bé chưa biết nói nên lời!

Vậy phương pháp EASY có dễ thực hiện không và hiệu quả của nó ra sao. Chị có thể nói kĩ hơn về bản chất của phương pháp EASY cho những người chưa biết được hiểu rõ?

EASY không phải do mình nghĩ ra, EASY là từ Tracy Hogg. EASY là một trình tự sinh hoạt hợp lý cho bé sơ sinh để đảm bảo bé cảm nhận thấy đói và ăn hiệu quả, để đặt con ngủ khi con sẵn sàng - đủ mệt - và do đó việc tự ngủ được thực hiện một cách dễ dàng và tối đa hóa thời lượng nghỉ ngơi, cân bằng cuộc sống của cả gia đình. 

Với những người không biết EASY, thì nó như một ma trận với hàng nghìn thuật ngữ. Nhưng nếu sợ bắt đầu, bạn sẽ không bao giờ đi đến đích, phải không nào?

Khác với nhiều người nghĩ, EASY không dành cho mẹ lười, ngược lại là khác! Và khi mới bắt đầu, EASY không dễ thực hiện một chút nào. Nhưng mỗi ngày gỡ một thắt nút, ăn no và tự ngủ sẽ đến nhanh hơn cả sự tưởng tượng của các mẹ, thật đấy!

Cũng như mọi thành quả ngọt ngào khác trong cuộc sống, để đạt được nó không phải dễ dàng mà đòi hỏi bạn tìm hiểu – cố gắng nỗ lực bền bỉ. Nhưng tôi đảm bảo với các bạn, lần đầu tiên con biết tự ngủ sẽ đem đến cho bạn cảm xúc ngọt ngào nhất, cảm giác "con có thể" và mẹ vượt khó để thành công, chính là sự khẳng định mạnh mẽ nhất vào nội lực của mẹ và khả năng kì diệu của em bé sơ sinh.

Nếu bắt đầu lắng nghe và kết nối với con càng sớm thì hiệu quả của ăn ngủ khoa học luôn là đảm bảo, dù có theo EASY hay không. Bạn có tin không?

Làm mẹ 1 cách bình tĩnh, thong thả ai cũng muốn, nhưng thực tế của số đông các bà mẹ bỉm sữa Việt vẫn là những đêm mất ngủ, những quay cuồng với một đứa trẻ không giờ giấc, chị có thể kể chi tiết những điều sai lầm các bà mẹ Việt thường mắc khiến nuôi con luôn thành một cuộc chiến?

Điều phổ biến nhất mình nghe được từ mẹ Việt là “EM SỢ”. Và có nhiều nỗi sợ cực kì buồn cười!

Ví dụ trời hè nóng lè lưỡi nhưng vẫn sợ con lạnh, đắp chăn, mũ nón găng tay găng chân đồng bộ! Sợ mặc bỉm chân con sẽ vòng kiềng. Sợ bế vác ợ hơi sẽ làm con còng lưng. Sợ con hắt hơi. Sợ đói, sợ con suy dinh dưỡng, sợ con mình không bụ bằng con nhà hàng xóm. Sợ con khóc, sợ tự ngủ khóc sẽ làm ảnh hưởng đến tâm tính thần kinh, nên em bé không bao giờ có cơ hội phát biểu. Sợ tập nằm sấp sớm (khi con thức) có thể làm con gãy cổ! 

Có mẹ sợ phụ thuộc ti giả, phụ thuộc khăn quấn, nhưng con phụ thuộc vào bế ẵm và ngủ gật khi ti lại coi là chuyện bình thường. Rồi coi việc ngủ nông của trẻ là KHÔNG bình thường, ọ ẹ một chút sẽ có người sợ lao vào vỗ, ngắt quãng giấc ngủ. Ngược lại, nếu con không ngủ nửa ngày, nhưng không khóc, thiếu ngủ đến lúc vào giấc gắt ngủ và quấy trên tay mẹ hàng tiếng, điều đó vẫn chấp nhận được. 

Con gái của mẹ Hà Chũn. 

Điểm thứ 2 mình hay nghe là có những mẹ Việt là thiếu sự tin tưởng vào khoa học nhưng lại thực hành khám bệnh qua mạng, thực hành đại khái qua rỉ tai. Họ sẵn sàng đốt vía mà không cần quan sát đến hiện tượng thiếu ngủ nặng nề của bé hay nghe lời đồn thổi để tự mua thuốc trị bệnh cho con mà bỏ qua những lời khuyên của thầy thuốc. Và nhiều mẹ thiếu sự tin tưởng vào chính nội lực của bản thân mình! 

Với mình, những nỗi sợ vô cớ và có cớ này luôn là những gì ám ảnh các người mẹ trẻ. Và nó bắt nguồn từ sự thiếu một hệ kiến thức, thiếu một niềm tin với khoa học và có sự kiểm chứng. Điều này sẽ khiến họ tiếp tục lo lắng và quá trình làm mẹ càng gặp nhiều nhọc nhằn.

Để khắc phục, không cách nào khác thông qua bằng chứng và hành động. Đó là những cuốn sách bổ ích như "Để con được ốm" của những vị bác sỹ có uy tín. Đó là những cộng đồng nuôi con khoa học, được nhân rộng mở mang và thay đổi quan niệm và định kiến. Đó là lý do mà 10 năm nay, hàng ngày mình vẫn hỗ trợ không mệt mỏi các mẹ thực hiện EASY đúng cách, để nhân rộng cộng đồng ngày càng lớn mạnh này.

Để “nghề làm mẹ” được... thảnh thơi

Khi đã hiểu về Easy, để nuôi con không phải cuộc chiến thì nhiều bà mẹ Việt cũng lại phải chiến đấu luôn với những người thuộc thế hệ trước (mẹ đẻ, mẹ chồng, cô dì, chú bác...), khiến tỷ lệ thất bại với việc theo đuổi phương pháp này cao hơn. Chị có lời khuyên nào cho họ về sự kiên nhẫn và thuyết phục để những người khác tin? 

"Im lặng là vàng. Thành công nói lên tất cả". Một trong những lí do mình không dành thời gian để thay đổi các ông bà cha chú, bởi họ là lớp người có độ "ì" lớn nhất với mọi sự thay đổi. Họ luôn là người cuối cùng mua iphone XR hay update phiên bản mới nhất của windows, bởi trong mắt họ, thay đổi là không cần thiết: Mấy chục năm nay tôi vẫn sống tốt với lối cũ, sao phải mất công tìm hiểu cho lằng nhằng?

Nếu có thể, cha mẹ cần tìm hiểu và quyết định cách nuôi con của riêng mình. Vợ chồng đồng thuận thực hành, đó là lý tưởng nhất. Và khi đã thành công, hầu hết các ông bà mang thành quả cho cháu đi khoe, và đó chính là bằng chứng tuyệt vời nhất để thuyết phục các bậc ông bà cha chú khác….

"Bọn trẻ bây giờ nuôi con khác lắm, không như thế hệ chúng ta xưa kia"…. Đó là các câu mà ông bà của các bé EASY thường chia sẻ cho bạn bè cao tuổi của họ.

Nhưng cũng có làn sóng phản đối phương pháp EASY chị mang về vì có vẻ tàn nhẫn với một đứa trẻ, không thuận tự nhiên… chị đã nghe được những ý kiến trái chiều như thế nào? Nhiều người còn cho rằng EASY nhưng chẳng easy chút nào?

Thực tế mọi người mẹ đều đúng trong cái lý lẽ của họ. Tôi thấy nuôi con truyền thống mà mẹ vui vẻ và hạnh phúc không có gì sai. Tôi nghĩ những người có ý kiến trái chiều bởi họ không hiểu hết. Tôi không thần thánh hóa EASY, cách nào cũng tốt nếu lợi ích của em bé được bảo vệ. Và chính vì thế tôi cũng không làm các ý kiến trái chiều làm ảnh hưởng đến năng lượng tích cực của mình.

Tôi có gặp một bà mẹ ép con ăn từ 2 tuần tuổi, khi con sụt cân sinh lí làm mẹ hoảng hốt và ép con bú. Họ đọc loáng thoáng đâu đó con cần ngủ nhiều, và ra sức nằm võng đưa con. Hai mẹ con đến với EASY ở 12 tuần tuổi với lịch sử thiếu ngủ và sợ ăn trầm trọng. Nhưng, rất tiếc, sau 3 tuần đồng hành không dễ dàng thì tôi thừa nhận thất bại, bởi tôi cảm thấy EASY và tự ngủ không phù hợp với tính cách và tâm tính của người mẹ, và EASY làm mẹ căng thẳng hơn là một sinh hoạt tự nhiên. 

Tôi dừng việc áp dụng EASY cho bé, mà thay vào đó động viên mẹ tự tin vào khả năng ăn no của bé, để nhu cầu ăn và ngủ của con được thỏa mãn tối ưu trong điều kiện sinh hoạt của gia đình. Cho đến nay em bé đó không theo EASY, nhưng việc ép ăn chấm dứt mà không thay đổi tốc độ tăng trưởng của bé. Không theo EASY, nhưng em bé và mẹ được hạnh phúc, và tôi cảm thấy như vậy là đủ!

Trong các nghề thì nghề làm mẹ là nghề vừa hạnh phúc, vừa vất vả nhất, với chị làm mẹ phần hạnh phúc hay vất vả nhiều hơn? Bí quyết lớn nhất để có được sự thảnh thơi là gì?

Tôi không thấy làm mẹ là vất vả. Đó là một nghề đầy thử thách. Nhưng như một người leo núi, hạnh phúc là cả hành trình chứ không chỉ là một thời điểm lên bạn lên đến đỉnh núi, hạnh phúc của tôi nằm trong hành trình sống trong gia đình và khi tất cả mọi người cùng lớn lên và cùng trưởng thành. Nuôi con mọn thức đêm bạn sẽ thấy vất vả; cho đến lần con tự ngủ đầu tiên: sẽ đem lại cảm giác hạnh phúc và thành công. 

Cho bé ăn dặm tự chỉ huy đồng nghĩa với sứ mệnh dọn dẹp khổng lồ, nhưng nhìn con tự ăn – nhai – nuốt – nở nụ cười khi bát thức ăn đến gần, thì làm mẹ ai cũng mát lòng mát dạ phải không nào.

Bí quyết của tôi là kỳ vọng ít, dừng lại - hít thở - và tìm niềm vui trong những điều tưởng chừng như nhỏ nhặt nhất. Và như quả bóng tuyết lăn xuống núi, niềm vui mỗi ngày được tích lũy, cuộn lại và to lớn dần… Đó là lúc mẹ tìm được hạnh phúc và thảnh thơi.