Xịt mùi hóa chất tăng độ thơm
Nhu cầu về nhang đang tăng mạnh vì đã bước vào thời điểm "năm hết, Tết đến", nhà nào cũng mua nhiều hơn để thắp trên bàn thờ tổ tiên, đi lễ... Và ai cũng chọn cho mình loại nhang thật thơm, cuốn tàn đẹp.
Đáp ứng nhu cầu này, thị trường nhang cũng ngày càng sôi động với sự xuất hiện của nhiều mẫu mã chủng loại vô cùng phong phú. Một số loại nhang mới xuất hiện, được nhiều người tiêu dùng ưa thích là nhang có mùi thơm của hoa hồng, hoa quế, hoa nhài... và đặc biệt thơm rất lâu. Hương cháy hết lâu rồi mà mùi thơm vẫn phảng phất trong nhà. Hay hương đốt xong có tàn trắng xóa như tuyết (bông), phủ khắp bàn thờ.
Tuy nhiên, tất cả các loại hương này đều không được tạo từ thảo mộc, tự nhiên. Qua tìm hiểu mới biết, loại nhang có mùi thơm lâu được xịt một loại chất tạo mùi không rõ nguồn gốc xuất xứ để tăng mùi thơm và giả mùi hương liệu tự nhiên. Các loại hóa chất này có dạng lỏng, đựng trong can nhựa trắng, có mùi thơm đặc trưng của các loài hoa, đang được bày bán công khai tại phố hàng Hòm (Hà Nội), chợ Kim Biên (TP.HCM) với giá cao nhất là 20.000 đồng/lít, không nhãn hiệu, không tiêu chuẩn chất lượng. Các cơ sở sản xuất nhang thường mua loại hóa chất này về xịt vào cây nhang đã làm xong. Một lít hóa chất có thể xịt cho 10.000 cây nhang, khiến chúng có hương thơm ngát, thơm lâu, giá lại rẻ.
Với những sản phẩm này, tác hại của nó rất đáng lo ngại. Chưa có đánh giá cụ thể, nhưng theo các nhà khoa học, hóa chất tạo mùi giá rẻ, không nhãn hiệu, không rõ nguồn gốc xuất xứ chắc chắn thiếu tin cậy về chất lượng. Chất lượng kém, nếu tẩm vào nhang, đốt với số lượng nhiều sẽ gây khó chịu cho người ngửi khiến người ta thấy khó thở buồn nôn, đầu óc quay cuồng. Dùng lâu dài sẽ gây nhiễm độc gan, phổi.
Với loại nhang có tàn trắng như tuyết, được làm bằng bột đá vôi (CaCO3) dùng trong xây dựng. Đá vôi được các cơ sở sản xuất nhang mua trên thị trường với giá khoảng 5.000 đồng/kg, đem về trộn với mùn cưa, theo tỷ lệ 7 phần mùn cưa, 3 phần đá vôi với mục đích tạo màu trắng như tuyết (bông) cho tàn nhang và để cắt giảm chi phí cho thảo mộc.
Đá vôi dùng trong xây dựng có lẫn nhiều tạp chất, tuỳ theo vùng khai thác có thể chứa các kim loại nặng như chì, thuỷ ngân, cadmi... Việc người sản xuất nhang kèm đá vôi xây dựng hỗn tạp, với liều lượng không xác định, hoàn toàn có thể gây nguy hiểm tới sức khỏe người sử dụng. Không may, nếu các tạp chất độc hại bay vào không khí mà ta hít vào sẽ gây rối loạn hệ hô hấp, suy gan, thận, gây hoa mắt chóng mặt, buồn nôn và rất nguy hiểm tới sức khỏe.
Ngoài ra, nhang hiện nay để bao lâu cũng không bị mốc là do người sản xuất dùng thêm chất chống rêu mốc có trong công nghiệp sản xuất sơn tường ngoài trời. Khi sử dụng, khói của hương sẽ có mùi khét.
Trước đây, các cơ quan chức năng cũng đã phát hiện về việc nhang tẩm hóa chất như H3PO4 để cuốn tàn. Đến nay, hầu hết các loại nhang giá siêu rẻ, khoảng 10.000 đồng/bó đều có mặt hóa chất này và bán ra bình thường.
Tuy nhiên, chất độc hại sẽ tồn tại trong không khí, khi tác động lên da sẽ làm da bị mòn, tác động lên hệ hô hấp gây khó thở, tác động lên giác mạc gây ngứa mắt. Vì những lý do này mà khi đi đền, chùa gặp khói hương đốt dày đặc nhiều người có biểu hiện chảy nước mắt, ho sặc sụa... Về lâu dài, nếu tiếp xúc thường xuyên sẽ làm mắt ngày càng mờ, thị lực giảm, thậm chí có thể gây mù lòa. Lo ngại hơn, chất độc từ hương sẽ không tác động ngay, mạnh đến cơ thể, mà nó sẽ tích lũy dần dần, lâu sẽ dẫn đến ung thư.
Hãy chọn nhang truyền thống
Theo các nghệ nhân, để làm ra loại nhang vừa cuốn tàn, vừa thơm hương thơm của thảo mộc tự nhiên rất cầu kỳ. Người làm phải chọn lấy phần cật cây nứa, ngâm dưới dòng nước chảy 3 tháng cho hết chất hữu cơ rồi phơi khô và chẻ thủ công bằng tay (vì sau khi ngâm, nứa nhẹ và giòn, không chẻ được bằng máy). Khi làm nhang cũng phải làm từ 5h sáng tới 2h chiều vào ngày nắng, để nhang được phơi trong một ngày mới có thể cuốn tàn.
Còn thảo mộc thì đại hồi lấy ở Lạng Sơn, quế ở Yên Bái, ngâu ở Thái Bình, trầm ở Quảng Nam... Thảo mộc được thu hoạch vào mùa xuân để có nhiều tinh dầu và tạo nên hương thiên nhiên tốt nhất. Đây chính là những nguyên liệu “phần hồn” tạo nên nét đặc trưng của hương. Nén nhang theo kinh nghiệm dân gian kỳ công và tinh hoa đến như vậy.
Theo ông Phạm Long, Phòng nghiên cứu công ty nhang Phụng Nghi, để mua được đúng loại nhang truyền thống mang bản sắc văn hóa dân gian thì trước tiên, nên chọn các thương hiệu nhang có uy tín, đảm bảo được chất lượng. Nhang phải có mùi thơm đặc trưng, cháy đượm, cháy lâu, vị hương êm dịu, không gắt, không cay mắt... không nên tham rẻ mà mua nhang kém chất lượng vừa tốn tiền vừa hại sức khỏe.
Ngoài ra, để phân biệt bằng mắt thường, ta có thể tách một ít nhỏ phần bột để nhìn vào màu của tăm nhang phía trong. Tăm nhang truyền thống có màu nâu đen và sự sần sùi thô mộc, còn nếu có màu vàng suộm và độ láng mịn thì chắc chắn là tăm nhang tẩm axit phốt pho ric (H3PO4).
Để phân biệt nhang có bột đá vôi hay không thì chỉ có thể biết được khi thắp lên, tàn nhang có màu trắng như tuyết (bông), mùi thơm nồng của đá vôi nung, rất khó chịu cho khứu giác.
