Ở Trung Quốc, những gã khổng lồ công nghệ một thời từng được xem là cỗ máy tăng trưởng kinh tế của cả nước. Tuy nhiên hiện tại, với những cáo buộc liên quan tới việc đánh cắp thông tin người dùng, bóc lột sức lao động và đè bẹp sự đổi mới, hình ảnh của những công ty kể trên đã xấu đi rất nhiều.

Jack Ma - nhà đồng sáng lập hãng thương mại điện tử Alibaba là một "thần tượng sụp đổ" điển hình khi các công ty của ông đang chịu sự soi xét kỹ càng của chính phủ với những cáo buộc về quyền lực quá lớn ở nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

Tuy nhiên, có một nhân vật trong giới công nghệ đang thu hút giới trẻ Trung Quốc, người có khả năng "quăng bom" thần thánh và một "thuyền trưởng dũng cảm" trên hành trình phá vỡ mọi rào cản về công nghệ: Elon Musk!

"Elon Musk sẵn sàng đấu tranh để thoát khỏi sự thống trị và trở thành người giàu nhất thế giới. Ông ấy là niềm hy vọng của chúng tôi", Jane Zhang, người sáng lập và giám đốc điều hành của ShellPay, một công ty blockchain ở Thượng Hải cho biết.

Dù là hy vọng, tò mò, thần tượng hay ghen tị, Elon Musk cũng là chủ đề hấp dẫn ở Trung Quốc. Việc Tesla là một trong những dòng xe bán chạy nhất ở Trung Quốc và tham vọng chinh phục không gian ngày càng tăng của chính phủ đã hình thành nên một cộng đồng ngày càng nhiều những người hâm mộ SpaceX.

Các nền tảng mạng xã hội và bài báo luôn tràn ngập các video và bài đăng với nội dung phân tích xem liệu tỷ phú sinh ra ở Nam Phi có phải là thiên tài hay kẻ lừa đảo hay không, đồng thời khai thác mọi thông tin từ quá trình học tập đến sở thích ăn lẩu của ông ở Bắc Kinh. Các startup sống chết với tư duy "nguyên tắc đầu tiên" của Elon Musk – tìm kiếm giải pháp bằng cách kiểm tra vấn đề ở cấp độ cơ bản nhất của chúng. Hàng loạt cuốn sách của các tác giả Trung Quốc hứa hẹn vén màn bí mật của "Iron man tại thung lũng Silicon".

Trong một chủ đề dài về Musk trên trang web hỏi đáp Zhihu, một người dùng có tên Moonshake đã viết rằng: "Hầu hết mọi người đều bắt đầu đầy hy vọng nhưng dần dần chấp nhận sự "tầm thường" như là số phận của họ. Chỉ duy có người siêu nhân như Musk mới có thể vượt qua cái tầm thường vô tận và hướng tới cái vô hạn, để thấy được sự kỳ vĩ của vũ trụ".

Một người dùng khác trong cùng chủ đề đó cho biết anh đặt tên cho con trai mình là Elon để bày tỏ sự ngưỡng mộ với Musk.

Nhà máy khổng lồ của Tesla gần Thượng Hải bắt đầu sản xuất vào năm 2019 đã giúp nâng cao năng lực sản xuất của công ty. Khi giá cổ phiếu của Tesla đạt mức cao mới vào tháng 1, biến Musk trở thành người giàu nhất hành tinh, người hâm mộ Trung Quốc lại càng thêm "phát cuồng" với Musk.

Cuối tháng đó, khi Musk đóng góp vào việc cổ phiếu GameStop tăng giá, nhiều người ở Trung Quốc đã bị thu hút với quan điểm thiếu tin tưởng tương tự đối với các tổ chức tài chính lớn.

Nỗi thất vọng của nhiều lao động trong ngành công nghệ ở Trung Quốc ngày càng tăng thêm bởi họ cảm thấy lĩnh vực này không còn đổi mới hoặc phát minh ra thứ gì đó mới. Trong khi Musk đang trong quá trình chế tạo những chiếc xe hơi của tương lai và chinh phục vũ trụ, họ thấy những bộ óc xuất sắc nhất trong thế hệ của mình đang thiết kế trò chơi trên điện thoại di động, tìm cách đưa nhiều quảng cáo hơn trên mạng xã hội và đầu cơ bất động sản.

Yan nói: "Trung Quốc không còn những kẻ điên như ở thung lũng Silicon nữa".

Những người thần tượng Musk có mặt ở khắp mọi nơi. Nhưng ở Trung Quốc, sự nổi tiếng của ông ấy còn được giúp đỡ bởi chính phủ.

Elon Musk đã ca ngợi sự thông minh của các quan chức Trung Quốc mà ông đã gặp khi chuẩn bị khai trương một nhà máy tại Thượng Hải. Tesla chính là nhà sản xuất ô tô nước ngoài đầu tiên được phép vận hành nhà máy của mình mà không cần đối tác địa phương.

Sự thất vọng với Big Tech đang ngày càng tăng tại Trung Quốc. Đối với nhiều người trẻ, nhiều thập kỷ tăng trưởng kinh tế chóng mặt dường như chỉ dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt hơn để giành lấy cơ hội, ít ổn định hơn và ít nói lên định hướng cuộc sống của họ.

Ngoài việc chỉ trích văn hóa làm việc áp lực cao của ngành công nghiệp công nghệ và lạm dụng lao động của nền kinh tế hợp đồng, những người trẻ tuổi Trung Quốc còn hoài nghi hơn về ảnh hưởng rộng lớn mà các nền tảng internet như Alibaba đang sử dụng đối với thương mại và tài chính. Tuy nhiên, Giáo sư Biao Xiang - Giám đốc Học viện Max Planck (Đức) tin rằng, người Trung Quốc không quay lưng với các tiến bộ công nghệ. Đó là lý do Elon Musk tạo ra sức hút.

Trung Quốc không thiếu những ông trùm công nghệ "thẳng thắn" giống Musk. Chỉ là sự nghiệp của họ dường như không bao giờ tiến xa.

Justin Sun, một doanh nhân trong lĩnh vực tiền điện tử đã trả 4,6 triệu USD để dùng bữa với Warren Buffett nhưng sau đó đã xin lỗi vì "quảng cáo quá đà". Hay Jia Yueting, người từng tuyên bố sẽ chiếm ngôi vương của Apple cung cấp dòng điện thoại thông minh tốt nhất hiện đang bị ngập trong nợ nần. Thậm chí Jack Ma của Alibaba cũng chứng kiến sai lầm không thể tin được khi lên tiếng chê các nhà băng Trung Quốc và các quy định của chính quyền mà ông cho là không hiểu gì về internet tại một hội nghị ở Thượng Hải. Điều đó đã khiến chính phủ Trung Quốc nổi giận và Ma đã gần như biến mất trong 3 tháng sau đó.

Tuy nhiên, phong cách đùa cợt của Musk trong mọi vấn đề tạo ra sự hào hứng. Ông được cho là đang giải quyết những vấn đề lớn cho nền văn minh nhân loại như năng lượng bền vững, chỗ định cư mới bên ngoài hành tinh.

"Người trẻ Trung Quốc coi Jack Ma và Pony Ma, người đứng đầu gã khổng lồ Tencent 'giống như những người giàu có và doanh nhân thành đạt' hơn là những người có tầm nhìn xa như Musk", Flex Yang, đồng sáng lập của Babel Finance, một nhà cung cấp dịch vụ tại Hồng Kông, cho biết.

Những người như Jack Ma, Ponny Ma chỉ đơn giản là "đúng người, đúng thời điểm", ông Yan nói.

Jack Ma và Musk đã đứng chung sân khấu trong một hội nghị công nghệ ở Thượng Hải vào năm 2019. Có lẽ chưa từng có một cặp diễn giả nào thu hút hơn vậy. Jack Ma rất nghiêm túc và tham gia thoải mái trong vai trò người điều hành hội nghị. Musk lại hơi lo lắng và đùa cợt. Cả hai đã nói chuyện rất nhiều với nhau. Jack Ma cho biết kết quả của những cỗ máy siêu thông minh là con người sẽ được giáo dục tốt hơn. Về điều này, Musk chỉ cười.

Trong một video đăng tải những khoảnh khắc khó xử diễn ra trong sự kiện xuất hiện trên trang video Bilibili, các bình luận chỉ trích đều nhắm vào Jack Ma.

Một người viết: "Đây là người từng được tôn sùng như một vị thần ở Trung Quốc. Trước sự chứng kiến của một bậc thầy thực sự, ông ta giống một con khỉ đang biểu diễn".

Alibaba từ chối bình luận.

Nguồn: NYTimes