Ẩm thực Việt Nam với sự đa dạng và phong phú luôn là một trong những yếu tố hàng đầu khiến các vị khách nước ngoài, đến từ mọi quốc gia hay châu lục khác phải mê mẩn. Đặc biệt phải kể tới những món đặc sản địa phương, vùng miền, mang hương vị riêng biệt, đặc trưng của từng điểm đến. Tuy nhiên cũng có nhiều món ăn trong số đó khiến các thực khách, kể cả thực khách người Việt phải e dè, thậm chí "không dám ăn".

Món ăn sau đây là một ví dụ như thế, được chàng du khách người Mỹ - Max McFarlin cùng người bạn của mình thưởng thức trong một chuyến thăm Hà Nội vào 3 năm trước. Món ăn này được đánh giá là đặc sản có hơn 100 năm lịch sử của thủ đô. Khi ăn, để chuẩn vị nhất, sẽ phải ăn cùng loại gia vị không phải ai cũng ăn được - mắm tôm.

Chàng du khách Mỹ - Max MC Farlin không ngần ngại thử và cực khen ngợi mắm tôm Việt Nam (Ảnh Max McFarlin)

Món ăn đang được nhắc tới chính là chả cá Hà Nội.

Chả cá - đặc sản hơn 100 năm chốn Hà Thành

Theo nhiều tài liệu ghi chép lại, chả cá được cho là ra đời từ khoảng thập kỷ 70 của thế kỷ 19. Món ăn được sáng chế bởi một gia tộc họ Đoàn. Một bài viết từ Đài Phát thanh - Truyền hình Hà Nội đã phỏng vấn bà Lê Thị Bích Lộc, tuổi đời đã ngoài 70, đồng thời là con dâu trưởng của nhà họ Đoàn. Bà Lộc cho biết, bà cũng chính là người nắm giữ bí quyết của món chả cá trong suốt hơn 50 năm qua.

Món chả cá vốn nổi tiếng với tên gọi đầy đủ là "Chả cá Lã Vọng". Lã Vọng ở đây không phải là một địa danh, một điểm đến. Mà theo giải thích từ những bậc lão niên, trong nhà hàng đầu tiên bán chả cá ở Hà Nội, luôn bày một ông Lã Vọng - Khương Tử Nha đang ngồi bó gối câu cá. Đây được xem là biểu tượng cho những người tài giỏi, muốn thành công thì phải kiên nhẫn, đợi thời.

Từ đó, khách quen đến đây ăn đều nhìn thấy bức tượng, rồi quen miệng gọi là chả cá Lã Vọng. Cho đến nay, cái tên Lã Vọng dần trở nên quen thuộc, gắn liền với nhà hàng bán chả cả và cả món đặc sản này.

Ở Hà Nội còn có một con phố riêng mang tên Chả Cá, kéo dài từ ngã từ Hàng Mã đến đầu phố Lãn Ông. Trước năm 1945, con phố mang tên Hàng Sơn do người dân ở đây thường bán sơn. Sau năm 1945, do cửa hàng của gia đình họ Đoàn mở trên phố này, người dân cũng không còn bán sơn nhiều nữa, nên phố được đổi tên thành phố Chả Cá.

Ngày nay, du khách đến Hà Nội có thể thưởng thức món chả cá ở rất nhiều nhà hàng khác nhau, không chỉ ở nhà hàng nguyên gốc được mở đầu tiên vào năm 1871, của gia tộc họ Đoàn. Có thể kể tới nhiều thương hiệu chả cá nổi tiếng ở chốn Hà Thành như chả cá Hàng Sơn, chả cá Anh Vũ, chả cá Thăng Long,...

Dù ở bất cứ đâu, món ăn này đều được chế biến theo một công thức chung. Đó là bao gồm phần chả cá là thành phần chính, ăn cùng các loại rau thơm, thì là và một số loại gia vị đặc trưng.

Phần chả ở đây tức là thịt cá, ngon nhất là thịt cá lăng, đã được lọc thật kỹ xương, đem tẩm ướp gia vị sao cho có màu vàng, vị đậm đà, mùi thơm, được nướng sơ. Các loại rau ăn kèm có thì là, hành, húng. Khi ăn, thực khách đưa toàn bộ nguyên liệu lên chảo để đảo nóng lại. Có thể ăn cùng bánh đa nướng, bún, lạc rang, và chắc chắn không thể thiếu mắm tôm.

Du khách nước ngoài khen ngợi mắm tôm là "điều tuyệt nhất"

Như đã nói ở trên, mắm tôm là thứ "đồ chấm" đặc trưng đi cùng với món chả cá. Tuy nhiên thực tế không phải thực khách nào cũng hợp khẩu vị và thưởng thức được loại gia vị này, kể cả đó là người Việt.

Song với chàng Mỹ - Max Mc Farlin, anh chàng không những không ngần ngại ăn mắm tôm, mà còn khen ngợi đây là "điều tuyệt vời nhất". "Điều tuyệt vời nhất là khi mắm tôm được chan với bún và len lỏi đến tận đáy bát của bạn. Vì ăn cùng bún nên tôi có thể húp hết mắm tôm luôn. Vậy mới đáng đồng tiền bát gạo!", Max nói.

Ngoài mắm tôm, những thành phần khác của món chả cá cũng khiến Max liên tục cảm thán và gật gù. Từ phần thịt cà mềm, được tẩm ướp đậm đà, dậy mùi thơm khi ăn nóng, hay các loại rau thơm, thì là, hành, lạc ăn cùng với bún. "Hãy cứ thỏa sức cho bún vào bát rồi tự nêm nếm, sáng tạo cho ra hương vị yêu thích của mình. Cho thêm chút ớt nữa. Thật tuyệt", Max nhận xét thêm.

Không chỉ yêu thích hương vị món ăn, Max và bạn của mình còn tìm hiểu và không khỏi thích thú khi biết chả cá là món đặc sản có lịch sử hơn 100 năm của thủ đô Hà Nội. Họ trầm trồ khi biết tới những công đoạn kỳ công để tẩm ướp cũng như làm nên món chả cá. Kết thúc bữa ăn, cả 2 chàng du khách nước ngoài đều thích thú và khẳng định chắc chắn sẽ ăn chả cá ở những lần sau nếu có cơ hội đến du lịch Hà Nội.

Xuất phát từ món ăn bình dân, dân dã, song không thể phủ nhận chả cá ngày nay đã trở thành một trong những nét đặc trưng, không thể tách rời khỏi đời sống văn hóa của mảnh đất thủ đô. Chả cá còn từng nhiều lần được vinh danh là những món ăn ngon trên thế giới hay được các chuyên gia, đầu bếp nổi tiếng đánh giá cao. Từ đó hình ảnh ẩm thực Việt nói chung hay ẩm thực Hà Nội nói riêng cũng được biết tới nhiều hơn bởi bạn bè quốc tế.