Tại vùng đồng bằng Okavango ở nước Cộng hòa Botswana miền Nam Châu Phi, có một khu vực châu thổ đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Những vùng đầm lầy vĩnh cửu xen kẽ với đồng bằng ngập nước theo mùa này là nhà của rất nhiều loại động vật hoang dã, bao gồm cả các loài mèo lớn như sư tử, báo và hổ.

Thật không may, đó lại là mối đe dọa thường trực đối với những người dân sống cạnh biên giới khu bảo tồn. Các loài thú ăn thịt hoang dã thường xuyên tấn công đàn gia súc của họ. Và để bảo vệ sinh kế của mình, những người nông dân lúc này sẽ thả bả và dùng súng để giết chết những con sư tử.

Kết quả của những cuộc xung đột giữa người và động vật hoang dã ăn thịt này đã quay trở lại đe dọa chính mục tiêu bảo tồn chúng.

Bây giờ, một nhóm các nhà khoa học Australia nghĩ rằng họ đã có một giải pháp đơn giản cho người Botswana. Mục tiêu là khiến những con sư tử tự động từ bỏ bữa ăn của chúng. Họ làm vậy bằng cách vẽ những con mắt lớn bằng sơn lên mông những con bò.

Giả thuyết ở đây là hổ, sư tử và báo đều là những loài săn mồi phục kích, chúng sẽ không tấn công con mồi khi thấy bản thân mình đã bị lộ tẩy.

Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học đến từ Đại học New South Wales, Australia. Họ đã trực tiếp đến Châu Phi và hợp tác với Khu bảo tồn Động vật ăn thịt Botswana trong vòng 4 năm. Đầu tiên là khảo sát xung đột giữa người dân với các loài động vật hoang dã.

Các nhà khoa học nhận thấy đàn gia súc của người Botswana ở đây thường bị đe dọa bởi sư tử, báo hoa mai, linh cẩu đốm, beo và chó hoang Châu Phi. Tuy nhiên, sư tử là loài ăn thịt có tần suất tấn công đàn gia súc nhiều nhất.

Trong khoảng thời gian nghiên cứu, đã có 18 vụ sư tử giết chết gia súc của người dân, trong khi chỉ có 1 vụ gây ra bởi báo và 3 vụ có thủ phạm là linh cẩu đốm.

Những người nông dân đã phải nhốt những con bò của mình vào thùng sắt qua đêm. Nhưng phần lớn thời gian ban ngày, chúng vẫn phải được thả ra ngoài đồng ăn cỏ. Hàng rào duy nhất ngăn cách khu bảo tồn là một vài sợi dây thừng lỏng lẻo, ngay cả những con voi cũng có thể vượt qua được.

Để thử nghiệm giải pháp vẽ mắt của mình, các nhà khoa học Australia đã chọn ra 14 đàn gia súc gần đây bị sư tử tấn công. Họ chia gia súc trong mỗi đàn ra làm 3 nhóm. Một nhóm sẽ được vẽ những con mắt bằng sơn lên mông, nhóm thứ hai được vẽ những dấu X hình chữ thập màu đỏ, và nhóm thứ ba để nguyên, không vẽ gì cả.

Mỗi đàn gia súc này sau đó được thả đi ăn cỏ trong cùng một khu vực, có xác suất bị tấn công bởi sư tử và các loài ăn thịt khác là như nhau. Họ theo dõi mỗi đàn trong vòng 24 ngày. Tổng cộng 49 buổi vẽ mắt và 2.061 con gia súc đã tham gia vào nghiên cứu.

Kết quả thống kê cho thấy những con bò vẽ mắt ở mông đã cải thiện được tỷ lệ sống sót. Trên thực tế, không có bất kỳ con bò nào trong số 683 con bò được vẽ mắt bị giết chết bởi các loài thú săn mồi. Cùng thời gian đó, 15 con trong số 835 con bò không vẽ mắt đã bị tấn công. 4 trong số 543 con bò được vẽ chữ X đỏ bị giết chết.

"Những kết quả này hỗ trợ cho linh cảm ban đầu của chúng tôi. Việc khiến cho thú săn mồi nghĩ rằng nó đã bị con mồi nhìn thấy sẽ khiến nó từ bỏ cuộc săn", các nhà nghiên cứu viết. Nhiều loài mèo lớn - bao gồm sư tử, báo và hổ - là những kẻ săn mồi phục kích.

Điều này có nghĩa là chúng dựa vào việc rình rập con mồi và chỉ tấn công khi nghĩ rằng chúng sẽ tạo ra được yếu tố bất ngờ. Quan sát trong tự nhiên cho thấy khi bị con mồi phát hiện hoặc nhìn thấy, những con thú này sẽ từ bỏ hoặc hoãn cuộc săn bắt của chúng lại.

"Sư tử rõ ràng ít có khả năng tấn công gia súc hơn nếu chúng được vẽ mắt trên mông. Điều này cho thấy đây là một kỹ thuật đơn giản và hiệu quả về mặt chi phí, có thể được thêm vào hộp công cụ giúp người nông dân bảo vệ đàn gia sức của mình để cùng tồn tại với những loài thú hoang dã săn mồi phục kích", các nhà nghiên cứu cho biết.

"Nhưng cũng có một số bất ngờ. Những con gia súc được vẽ một ký hiệu X đơn giản cũng có khả năng sống sót cao hơn đáng kể so với gia súc không được đánh dấu. Điều này cho thấy rằng có dấu X thì vẫn tốt hơn là không có dấu".

Các nhà khoa học cho biết từ góc độ lý thuyết, những dấu X cũng có thể đánh lừa những loài động vật ăn thịt rằng đó là những con mắt. Nó tương tự như những đốm hình mắt trên lông hoặc cơ thể của một số động vật trong tự nhiên đặc biệt là bướm, cá, động vật lưỡng cư và chim.

Nhiều loài động vật dùng đốm mắt giả này để dọa hoặc cảnh báo kẻ thù, tuy nhiên, chưa có loài động vật có vú nào được biết đến với khả năng tương tự.

Bằng cách vẽ mắt trên mông của những con bò, các nhà khoa học bây giờ muốn nghiên cứu hiện tượng này và theo dõi nó trong một thời gian dài hơn. "Điều quan trọng là phải xem xét thói quen sống, nghĩa là những con thú săn mồi cuối cùng có quen dần và phát hiện ra những con mắt đó là giả hay không", các nhà khoa học viết.

Nếu nó thực sự có tác dụng, đây sẽ là một biện pháp đơn giản, chi phí thấp và an toàn để dung hòa mâu thuẫn giữa con người và động vật ăn thịt hoang dã trong khi họ bảo vệ đàn gia súc của mình.

Tham khảo Theconversation