Vào mùa hè oi nóng, người dân lại muốn tìm đến những món ăn quê thanh mát, dễ chịu. Một trong những loại rau đó chính là hoa thiên lý. Hoa thiên lý rất phổ biến ở làng quê Việt Nam. Nhiều người kháo nhau ăn rau này đều đặn vào mùa hè vừa giúp ngủ ngon lại tăng tốc giảm cân, chữa vô số bệnh.
Trước vấn đề này, cựu đại tá, lương y đa khoa Bùi Hồng Minh (Nguyên Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, Hà Nội) đã có những chia sẻ tích lũy từ Đông y lẫn nghiên cứu hiện đại cho thấy giá trị tuyệt vời của hoa thiên lý.
PV: Nhiều người hiện nay kháo nhau ăn hoa thiên lý vừa giúp ngủ ngon vừa tăng tốc giảm cân. Lương y nghĩ sao về suy nghĩ này?
Lương y Bùi Hồng Minh: Nói hoa thiên lý có tác dụng an thần, giúp ngủ ngon đồng thời giảm cân quả không sai. Trong Đông y, thậm chí còn có những món ăn thuốc từ hoa thiên lý giúp trị mất ngủ, đồng thời đốt cháy chất béo rất hiệu quả.
Cụ thể, để điều trị mất ngủ, Đông y có món ăn đơn giản như hoa thiên lý nấu canh thịt lợn nạc hoặc cá diếc, ăn ngày một lần trong 1 tuần liền. Hoặc dùng hoa thiên lý nấu lá vông nem, mỗi thứ 30g, mỗi ngày ăn một lần trong 1 tuần sẽ giảm mệt mỏi, an thần, ngủ ngon, ngủ sâu.
Nếu không, người dân có thể sử dụng bài thuốc sau để trị mất ngủ từ hoa thiên lý: Hoa thiên lý 30g, hoa nhài 10g, tâm sen 15g. Sắc lấy nước uống trong ngày, cần uống liền 5 - 7 ngày.
Đối với giảm cân thì không cần chế biến cầu kỳ. Bạn có thể ăn canh hoa thiên lý, hoa thiên lý đem luộc ăn cả nước lẫn cái... Nói chung là không sử dụng dầu mỡ nhiều khi nấu đều đem lại hiệu quả giảm cân rất tốt.
PV: Vậy trong Đông y, hoa thiên lý được ghi nhận những tác dụng cụ thể ra sao thưa ông?
Lương y Bùi Hồng Minh: Trong Đông y, hoa thiên lý có vị ngọt tính bình, giải nhiệt, chống rôm sảy, là một vị thuốc an thần, giúp ngủ ngon giấc, tư bổ tâm, thận, bớt đi tiểu đêm, đỡ mệt mỏi đau lưng.
Loại hoa làm rau ăn này còn có tính chống viêm và làm tan màng mộng, thúc đẩy lên da non nhanh, được sử dụng trị liệu trong các chứng như viêm kết mạc cấp và mạn tính, viêm giác mạc và mờ đục màng mắt, viêm kết mạc do sởi...
PV: Trong y học hiện đại ghi nhận công dụng của hoa thiên lý ra sao? Xin ông chia sẻ!
Lương y Bùi Hồng Minh: Nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, hoa thiên lý rất giàu dưỡng chất như chất xơ là 3%, chất đạm 2,8%, chất bột đường, các vitamin như C, B1, B2, PP và tiền vitamin A (carotene), cùng các khoáng chất cần cho cơ thể như canxi, phốt pho, sắt, đặc biệt là kẽm (Zn) chứa hàm lượng khá cao.
PV: Ngoài công dụng an thần, giúp ngủ ngon và sâu giấc, đồng thời giúp giảm cân nhanh vào mùa hè, hoa thiên lý còn có thể dùng làm thuốc chữa nhiều bệnh. Trong thực tế, Đông y dùng hoa thiên lý để chữa những bệnh gì khác thưa ông?
Lương y Bùi Hồng Minh: Nói về những bài thuốc chữa bệnh từ hoa thiên lý thì cũng nhiều lắm! Là một loại hoa làm rau ăn lành tính, thiên lý tốt cho cả trẻ nhỏ đến người già, thậm chí là nam giới vô sinh, hiếm muộn. Ở đây tôi xin chia sẻ một số bài thuốc như sau:
- Trị rôm sảy cho bé: Nấu canh hoa thiên lý ăn hàng ngày sẽ giúp đánh bay chứng rôm sảy. Cách này đơn giản và hiệu quả với cả người lớn. Với trẻ nhỏ hơn chưa thể ăn canh hoa thiên lý, mẹ vẫn có thể sử dụng lá non và hoa thiên lý đem nghiền nát rồi nấu lẫn với bột, cho con ăn dặm sẽ giúp tránh xa rôm sảy.
- Trị giun kim: Đây là chứng bệnh mà trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh rất hay gặp phải, dẫn đến tình trạng quấy khóc. Mẹ hãy thử lấy lá thiên lý non đem nấu canh cho con ăn 7-10 ngày sẽ giúp trị giun kim cực tốt.
- Trị hư nhược, hoa mắt, chóng mặt: Hoa thiên lý, bạch cúc, mỗi vị 10g, ngải cứu 12g, rau má, lá đinh lăng, mỗi vị 8g. Sắc uống liền trong ngày, uống liên tục trong 3-5 ngày.
- Chữa đái buốt, đái ra máu, đái dắt, cặn trắng: Lấy rễ cây thiên lý từ 10 - 20g, sắc lấy nước uống 2 - 3 lần trong ngày.
- Tốt cho nam giới vô sinh, hiếm muộn: Trong hoa thiên lý có chứa nhiều kẽm, dùng để chế biến món ăn sẽ đẩy chì ra khỏi tinh dịch, từ đó hỗ trợ chữa vô sinh nam ở những trường hợp nam giới thường xuyên tiếp xúc với chì dẫn tới vô sinh.
- Hỗ trợ điều trị viêm kết mạc hoặc viêm giác mạc: Hoa thiên lý có thành phần kháng viêm, kháng khuẩn, khi bị bệnh đau mắt nên ăn nhiều để hỗ trợ điều trị bệnh.
