Đảo Lý Sơn nằm cách cảng Sa Kỳ, tỉnh Quảng Ngãi hơn một giờ đi tàu. Lý Sơn có hai đảo lớn và nhỏ. Du lịch nơi đây tuy chưa phát triển nhiều, nhà nghỉ đếm trên đầu ngón tay nhưng bãi biển tuyệt đẹp, trong vắt, xanh thăm thẳm và hoang sơ.
Cuộc sống của những người ngư dân hồn hậu vẫn ngày ngày bám biển nơi đây vẫn còn nhiều khó khăn, phụ thuộc nhiều vào những chuyến tàu đánh cá, những cánh đồng tỏi, cánh đồng hành nổi tiếng khắp xa gần.
Biển Lý sơn hoang sơ.
Sau một buổi tắm thỏa thích trên bãi biển của đảo bé Lý Sơn, chúng tôi đã bắt đầu thấy đói bụng cồn cào. Theo lời mời trước đó của người chủ tàu đã đưa hai đứa sang đảo, chúng tôi đi bộ lại phía làng, cùng ăn trưa với những người dân hồn hậu.
Trời nắng như đổ lửa và nước uống cứ liên tục dốc xuống cuống họng. Ở đảo bé Lý Sơn không có nguồn nước ngọt sẵn, mọi thứ nước uống đều được đưa từ đảo lớn sang và mọi sinh hoạt dành cho nước đều phải tiết kiệm triệt để. Tôi ngồi đung đưa trên võng giữa hiên nhà, thiu thiu giấc ngủ trong lúc chờ cơm.
Chị chủ nhà bê ra một chiếc chậu, đặt ở giữa hiên. Trong chậu là những sợi rong biển tươi vừa được vớt rồi cho gia vị, nước mắm tỏi cùng lạc giã vào đảo đều tay. Sau đó cho tiếp rau húng, rau diếp cá và rau xà lách cắt đôi vào cùng nước cốt chanh vào chậu đảo tiếp. 5 phút sau, bữa ăn trưa đã sẵn sàng với 2 món duy nhất là bánh đa và gỏi rong biển.
Quây quần bên chậu gỏi, hai đứa chúng tôi và cả gia đình gần 10 người lớn nhỏ cùng thưởng thức món ăn hàng ngày của người dân Lý Sơn. Bánh đa bẻ vừa miếng, đặt lên đó là rong biển, rau đã ngấm đủ gia vị rồi há to miệng và cho tất cả vào mồm. Miếng bánh đa giòn tan. Rong biển lúc đầu có vị mặn và vị tanh của biển nhưng khi nhai cho vị giòn, quyện cùng vị thơm của mắm chanh, hạt lạc bùi bùi tạo nên một miếng ngon nhớ đời.
Cứ thế một miếng rồi lại thêm một miếng, vừa ăn vừa tham gia câu chuyện với người dân đảo, chẳng mấy chốc cả chậu rong biển to tướng chẳng còn tí gì. Thấy các vị khách vẫn còn thòm thèm, chị chủ nhà lại làm thêm một chậu gỏi nữa để khách ăn cho đã món gỏi tươi ngon và lạ vị của đất tỏi Lý Sơn.
Gỏi rong Lý Sơn ngon có lẽ nhờ vào những sợi rong tươi và khung cảnh khi ta được ngồi giữa biển khơi, giữa những con người hồn hậu. Bởi tôi cũng có mua mang về nhà làm, nhưng ăn không thấy ngon chút nào.
Những bãi rong biển rộng lớn quanh đảo Lý Sơn là nguồn cung cấp rong biển tươi hàng ngày cho người dân trên đảo. Buổi chiều, các bà các mẹ thường xách rổ ra bãi vớt rong tươi. Chỉ khoảng hơn tiếng đồng hồ là có đầy một rổ to. Rong biển mang về, rửa sạch rồi thái nhỏ vừa ăn, trộn cùng các nguyên liệu sẵn có như rau sống, lạc giã cùng nước mắm, gia vị, tỏi, vậy là bữa ăn đã sẵn sàng.
Món ngon dân giã hàng ngày của người dân Lý Sơn lại trở thành đặc sản với các vị khách du lịch. Được một lần thưởng thức món gỏi rong, không ai là không nhớ mãi và muốn được ăn thêm nữa, thêm nữa.
Theo chân chị chủ nhà, buổi chiều tôi giầm chân trong nước biển, vớt rong. Bữa cơm tối sẽ lại có món ngon trong nếp nhà giản dị cùng những người dân đảo hồn hậu.
