Sau cái chết của nam diễn viên Luke Perry, được biết đến với vai diễn trên Beverly Hills, 90210, mọi người có rất nhiều câu hỏi về đột quỵ. Perry đã qua đời sau cơn đột quỵ khi mới 52 tuổi, điều này khiến nhiều người vô cùng kinh hãi điều gì dẫn đến một cơn đột quỵ nghiêm trọng đến vậy. Nó có phổ biến ở độ tuổi còn trẻ hay không? Dưới đây là tất cả những gì bạn cần biết về đột quỵ:
Perry đã qua đời sau cơn đột quỵ khi mới 52 tuổi, điều này khiến nhiều người vô cùng kinh hãi điều gì dẫn đến một cơn đột quỵ nghiêm trọng đến vậy.
Đột quỵ là gì?
Thường được gọi là "tấn công não", đột quỵ là việc iảm cung cấp máu cho não do tắc nghẽn hoặc chảy máu. Khi não bị thiếu oxy, các tế bào não bắt đầu chết trong vòng vài phút. Kết quả là, một người có thể mất các chức năng quan trọng, chẳng hạn như bộ nhớ, khả năng vận động và kiểm soát cơ bắp. Đây là lý do tại sao điều trị nhanh chóng trong vòng 3 giờ kể từ khi triệu chứng đầu tiên là rất quan trọng. Có nhiều loại đột quỵ khác nhau, và không phải đột quỵ nào cũng dẫn đến thiệt hại vĩnh viễn.
Điều gì gây ra đột quỵ?
Theo Mayo Clinic, đột quỵ có thể được gây ra bởi sự tắc nghẽn trong động mạch cung cấp máu cho não (gọi là đột quỵ thiếu máu cục bộ) hoặc rò rỉ hoặc vỡ mạch máu trong não (được gọi là đột quỵ xuất huyết). Nếu việc giảm lưu lượng máu đến não chỉ là tạm thời, nghĩa là không có tổn thương vĩnh viễn, thì đó gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua, hay đột quỵ nhỏ.
Khi đột quỵ là do động mạch bị chặn, cục máu đông thường là nguyên nhân để đổ lỗi trong trường hợp này. Tuy nhiên, khi đột quỵ xảy ra do một mạch máu trong não bị vỡ thì huyết áp cao hoặc lạm dụng chất làm loãng máu có thể là thủ phạm gây nên những vấn đề này.
Đột quỵ có thể được gây ra bởi sự tắc nghẽn trong động mạch cung cấp máu cho não (gọi là đột quỵ thiếu máu cục bộ) hoặc rò rỉ hoặc vỡ mạch máu trong não (được gọi là đột quỵ xuất huyết).
Các yếu tố, nguy cơ làm tăng tình trạng đột quỵ là gì?
Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, nguy cơ đột quỵ tăng theo tuổi. Trên thực tế, cứ sau 10 năm sau 55 tuổi, nguy cơ đột quỵ sẽ xảy ra liên tục. Tuy nhiên, như chúng ta đã biết với cái chết của Perry, điều đó không có nghĩa là những người trẻ tuổi sẽ ít có nguy cơ bị đột quỵ hơn. Theo Cdc, khoảng 1/3 người Mỹ nhập viện vì đột quỵ đều dưới 65 tuổi. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ thì khẳng định, đột quỵ thực sự đang gia tăng ở những người trẻ tuổi.
Theo Mayo Clinic, các yếu tố nguy cơ của đột quỵ bao gồm thừa cân, không hoạt động thể chất, hút thuốc lá, sử dụng rượu nặng và sử dụng thuốc bất hợp pháp. Một số người mắc chứng huyết áp cao, cholesterol cao và bệnh tim mạch cũng dễ gặp phải tình trạng này. Đàn ông có nguy cơ đột quỵ cao hơn phụ nữ. Tuy nhiên, phụ nữ thường bị đột quỵ ở độ tuổi già hơn, đồng thời khả năng tử vong cao hơn so với nam giới.
Các yếu tố nguy cơ của đột quỵ bao gồm thừa cân, không hoạt động thể chất, hút thuốc lá, sử dụng rượu nặng và sử dụng thuốc bất hợp pháp.
Các triệu chứng của đột quỵ là gì?
Dấu hiệu cảnh báo sớm cần tìm là khởi phát đột ngột chóng mặt hoặc nhức đầu dữ dội. Các triệu chứng khác bao gồm khó nói, nhầm lẫn, yếu, tê, vấn đề về thị lực, khó giữ thăng bằng hoặc đi lại và tê liệt ở một bên mặt hoặc cơ thể.
Như đã đề cập trước đó, điều trị bệnh nhân đột quỵ với những triệu chứng xuất hiện đầu tiên trong vòng 3 giờ vô cùng quan trọng. Nếu bạn lo lắng cho bản thân hoặc ai đó đang trong tình trạng đột quỵ, hãy nhanh chóng gọi đến số cấp cứu. Điều trị càng sớm thì bạn càng có khả năng sống sót cao hơn.
Sơ cứu bệnh nhân đột quỵ trong quá trình đợi xe cấp cứu
Theo PGS.TS Nguyễn Lân Việt (Chủ tịch Hội Tim Mạch Việt Nam), khi thấy xuất hiện các dấu hiệu như đột ngột hôn mê, tê bì tay chân, mất ý thức, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội; hoặc đột ngột nói khó, không nói được, rối loạn tiếng nói, méo mồm, liệt mặt; hoặc đột ngột mất, giảm mạnh thị lực 1-2 phút; hoặc yếu tay chân thì người sơ cứu cần nhanh chóng thực hiện các bước sau:
Gọi xe cấp cứu 115 càng nhanh càng tốt khi thấy có người bị đột quỵ.
- Gọi xe cấp cứu 115 càng nhanh càng tốt.
- Trong trường hợp đội ngũ cấp cứu chưa thể tiếp cận được thì cần chuyển an toàn người bệnh đến cơ sở y tế có điều kiện xử trí đột quỵ. Chú ý di chuyển bệnh nhân nhẹ nhàng, tránh va đập, rung lắc mạnh. Không để bệnh nhân tự di chuyển vì có thể ngã.
- Ghi chú lại thời điểm người bệnh khởi phát dấu hiệu bất thường.
- Đặt bệnh nhân nằm nghiêng, đầu kê cao 30-45 độ, trang phục nếu mặc quá nhiều thì cần cởi bớt, đảm bảo mặc quần áo thoáng.
Chú ý di chuyển bệnh nhân nhẹ nhàng, tránh va đập, rung lắc mạnh.
- Nếu người bệnh nôn thì nhanh chóng lau sạch chất nôn hoặc đờm dãi, thức ăn trong miệng để thở tốt, tránh hít sặc vào phổi.
- Ghi chú những loại thuốc mà bệnh nhân đang dùng hoặc mang theo đơn thuốc đang có.
- Luôn phải cho bệnh nhân nhận được oxy để nuôi dưỡng cơ thể, tránh tình trạng chết não.
- Nghiêm cấm cạo gió, trích máu, tự ý dùng thuốc (kể cả thuốc hạ huyết áp mà bệnh nhân thường uống) hay để mất thời gian chờ xem người bệnh có khỏe lại hay không.
