Ở tuổi 20, rất nhiều bạn trẻ còn đang loay hoay không biết ngôi trường mình đang học có thực sự phù hợp? Đâu mới là hướng đi đúng trong tương lai? Hay mình nên chọn công việc nào mới phát huy hết tiềm năng bản thân? Bao câu hỏi khiến người trẻ rơi vào bộn bề, và đôi khi bế tắc.

Với Trần Anh Khoa (SN 2001, TP.HCM) lại khác! Đây là một bạn trẻ rất may mắn. May mắn đến từ việc Khoa sớm tìm ra đam mê và chính đam mê đã mở đường, dẫn lối cho cậu bạn đến hàng loạt thành công. Nếu mới gặp Khoa, chẳng ai tưởng tượng nổi cậu bạn hiền lành, nhỏ con này lại sở hữu bảng thành tích cực khủng.

Khoa biết đến 3 thứ tiếng là Anh, Đức, Pháp. Đối với tiếng Anh, 10X nói sõi như tiếng Việt. Thời cấp 3, cậu bạn học tại trường Quốc tế châu Âu EIS nổi tiếng đắt đỏ nhưng luôn đạt được học bổng nên không mất phí. Tốt nghiệp THPT, Khoa lại giành tiếp học bổng cho 4 năm học tại ĐH New York, cơ sở Abu Dhabi.

Mới năm nhất, Khoa đã được Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) tài trợ 100% cho khóa đào tạo tiền Thạc sĩ về Kinh tế, Dữ liệu và Phát triển xã hội. Khóa học này được giảng dạy bởi 2 giáo sư từng đoạt giải thưởng Nobel. 

Dù chưa học lên tiến sĩ, không đứng tên cùng giảng viên nhưng 10X vẫn có 2 bài báo khoa học được đăng trên tạp chí Scopus và ISI vào năm 2020 và 2021. Cả hai nghiên cứu này, cậu bạn hợp tác với một học sinh lớp 12 của Trường THPT Chuyên Nguyễn Chí Thanh (tỉnh Đắk Nông).

Vậy niềm đam mê nào đã giúp Trần Anh Khoa tỏa sáng đến vậy? Đó chính là mơ ước trở thành một nhà hoạt động xã hội, đem đến yêu thương và những đóng góp cho cộng đồng...

"MÌNH ẤP Ủ GIẤC MƠ TRỞ THÀNH NHÀ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI NHỜ ĐƯỢC BA TRUYỀN CẢM HỨNG"

Hoàn cảnh sống của Khoa rất đặc biệt. Gia đình cậu bạn ở khu Tôn Đản (quận 4, TP.HCM) - Đây là vùng đất giáp sông, giáp cảng; một thời nổi đình đám bởi những tay giang hồ cộm cán. Nhớ lại thời thơ ấu, Khoa bồi hồi kể: "Nhà mình ngày trước tương đối khá giả, còn xóm mình thì bình yên lắm. Nhưng đi ra ngoài xóm thì lại khác, có rất nhiều tay anh chị, rồi những cảnh tượng xô xát, đâm chém nhau diễn ra mỗi ngày,... Mình lớn lên và chứng kiến toàn bộ".

"Ba chính là động lực khiến mình muốn trở thành một nhà hoạt động xã hội. Ba đọc sách báo và thấy ngày càng nhiều bạn trẻ thay đổi quê hương, đất nước tốt đẹp hơn nhờ những đóng góp cho xã hội. Thế rồi, ba kể cho mình nghe về họ, truyền cho mình đam mê và cả chút áp lực (cười).

Mới lớp 1, ba đã đọc cho mình đủ loại sách về lịch sử, cuộc sống, văn hóa, khoa học,... để mình trau dồi thêm kiến thức và yêu mến quê hương xứ sở, đồng thời sống trách nhiệm hơn".

Trước khi đi du học, Khoa từng tham gia nhiều hoạt động của Liên Hợp Quốc, lập ra một quỹ kinh doanh cho mục đích từ thiện và lấy lợi nhuận đóng góp vào quỹ xây dựng trường cho trẻ em ở Hà Giang; trở thành đại biểu đại diện cho học sinh Việt Nam tham dự chương trình UN4MUN do Bộ Thông tin Công cộng của Liên Hiệp Quốc tổ chức,...

Ngôi trường Quốc tế châu Âu EIS mà Khoa từng theo học yêu cầu học sinh phải có 200 giờ đóng góp cho cộng đồng thông qua các hoạt động xã hội, hoạt động sáng tạo và thể thao. 200 giờ tương đương với 2 năm học nhưng chỉ chưa đầy một học kỳ, Khoa đã hoàn thành định mức. Trong 2 năm liên tục, cậu bạn giữ danh hiệu Học sinh có trách nhiệm chung với xã hội nhất trường.

Khoa tâm sự, đam mê hoạt động xã hội đã giúp cậu bạn tích lũy nhiều trải nghiệm quý báu, rèn luyện sự tự tin. Đặc biệt 10X được gặp gỡ những con người đầy thú vị và tài năng, thậm chí là những nguyên thủ quốc gia.

CUỘC NÓI CHUYỆN 30 PHÚT VỚI CỰU TỔNG THỐNG PHÁP VÀ CỰU TỔNG THƯ KÝ LIÊN HỢP QUỐC

Sau khi đi du học, Khoa có cơ hội cùng 2 học sinh Việt Nam khác làm thông dịch viên cho một hoạt động trao đổi giữa đại diện Bộ GD-ĐT Việt Nam và Bộ Giáo dục UAE (Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất). Trong một lần Bộ trưởng Bộ Biến đổi khí hậu và Môi trường của UAE có bài nói chuyện tại trường, Khoa đã phát biểu ý kiến và gây ấn tượng mạnh. Nhờ vậy cậu được mời tham dự Hội nghị thượng đỉnh Kinh tế xanh thế giới tại Dubai với tư cách là đại biểu của UAE vào tháng 10/2019.

Đây chính là cơ hội hiếm có giúp Trần Anh Khoa được gặp gỡ với rất nhiều nguyên thủ quốc gia và một sự kiện đáng nhớ đã xảy ra. Chàng du học sinh trẻ tuổi "đánh liều" đi bắt chuyện với "những bộ óc đứng đầu các nước" trong giờ giải lao. Điều bất ngờ là cựu Tổng Thống Pháp Francis Holland và cựu Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon đã dành 30 phút lắng nghe cậu trò chuyện.

"Mình từng gặp các nguyên thủ quốc gia ở nhiều vai trò, khi là đại biểu hội nghị, khi là cố vấn học sinh, sinh viên. Trong các hội nghị của Liên hợp quốc, mình thường được mời ngồi hàng đầu, và từng ngồi bên cạnh thủ tướng Úc. Bạn (PV) biết đó, để tiếp cận được các nguyên thủ quốc gia thì phải vượt qua rất nhiều vòng, từ giới báo chí đến vệ sĩ đứng xung quanh,...

Qua được rồi, mình mới mạnh dạn bắt chuyện với họ. Thực ra mình không hề run đâu. Bởi mình từng tham gia nhiều hoạt động xã hội rồi nên có sự tự tin, tâm lý cứng hơn. Hôm đó, mình nói chuyện với cựu Tổng thống Pháp và cựu Tổng thống thư ký LHQ về chủ đề phát triển bền vững.

Thật ra, khi mình nói chuyện thì phải hướng vào thứ họ muốn nghe và phải thực sự có kiến thức về vấn đề đó; chứ không thể kể câu chuyện đời mình được. Khi họ phát biểu xong, mình tiến tới và hỏi họ về bài phát biểu hoặc nhận xét những ưu khuyết điểm của bài phát biểu. Họ sẽ rất thích lắng nghe vì hai bên cùng trao đổi với nhau. Hoặc đôi khi hỏi họ có thể hợp tác với quốc gia của mình hay không? Như hôm đó, mình đại diện cho Bộ Biến đổi khí hậu và Môi trường của UAE. Nói chung, mình đi với vai trò gì thì sẽ nói chuyện xung quanh chủ đề đó", Khoa kể lại.

MÌNH TỪNG THẤT BẠI "BẦM DẬP" VÀ CHỊU NHIỀU ĐỊNH KIẾN

Hiện tại Anh Khoa đang làm full-time intern tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam - VIAC, đồng thời giữ chức Cố Vấn và Quản Lý chất lượng hoạt động ngoại khóa tại Crimson Education (một tập đoàn đa quốc gia có giá trị 500 triệu đô). 

Được biết, 10X phụ trách phần việc quản lý, xây dựng kế hoạch chiến lược, còn phía dưới cậu có một đội ngũ nhân viên rất đắc lực. Nhờ biết cách quản lý, chọn nhân sự tốt mà Trần Anh Khoa không bị quá tải và cân bằng tốt cả thời gian cho công việc và cuộc sống.

Nhìn những thành công của Khoa, không ít người cho rằng cuộc sống của bạn chỉ toàn màu hồng. Nhưng thực chất, giống với nhiều bạn trẻ khác, chàng trai TP.HCM từng "nếm nhiều trái đắng" và nhận phải vô vàn định kiến.

Nhớ lại những điều này, Khoa bật cười chia sẻ: "Những bài báo về mình chỉ kể bề nổi - đó là những thành công mà chưa đề cập đến thất bại của mình. Hè lớp 10, mình từng gửi thư cho hơn 30 tổ chức xin được làm thành viên, nhưng cũng chỉ có duy nhất một tổ chức chấp nhận. Hay gần đây mình cũng có mấy dự án khởi nghiệp thất bại, phải mất hơn 2 tháng mới trả nợ xong (bật cười).

Mình cũng từng bị không ít điều tiếng. Mình có tư vấn thành công cho hơn 10 em học sinh vào các ngôi trường hàng đầu thế giới như ĐH Princeton, ĐH Stanford, ĐH Chicago, ĐH New York,… Lúc đầu khi mình dạy học, tư vấn miễn phí thì bị nhiều người nói làm màu, giả vờ để cho dày hồ sơ. Nhưng sau này thì họ cũng dần hiểu ra, mình làm vì thực sự muốn đóng góp cho cộng đồng. Tuy nhiên vẫn có người không hiểu.

Rồi cả định kiến về người trẻ tuổi nữa bạn ạ. Nhiều công ty từ chối mình lắm, vì mình còn quá trẻ. Họ cho rằng thành tích của mình là lừa đảo, không có thật". Anh Khoa cũng chia sẻ thêm một trải nghiệm khá buồn: "Để mình kể cho bạn nghe về 2 bài báo khoa học được đăng trên tạp chí Scopus và ISI của mình và bạn học sinh lớp 12 Trường THPT Chuyên Nguyễn Chí Thanh. Chúng mình là 2 người trẻ đầu tiên của Việt Nam đăng bài mà không có giáo sư hỗ trợ. Chúng mình từng nộp bài cho nhiều tạp chí nhưng bị gạch tên thẳng thừng. Bởi chúng mình không phải là Tiến sĩ".

Tuy nhiên Anh Khoa không buồn khi gặp định kiến mà xem đó là những trải nghiệm giúp bản thân trưởng thành, cứng cáp hơn mỗi ngày.

NGƯỜI TRẺ HIỆN NAY CẦN XÁC ĐỊNH ĐƯỢC ƯỚC MƠ CỦA MÌNH

Từ những trải nghiệm của mình, Anh Khoa nhận thấy nhiều bạn trẻ ngày nay hay đi theo một lộ trình có sẵn. Chẳng hạn lên lớp 12 thì phân ban, rồi học đại học, ra trường thì đi làm. "Bạn thấy không, những bạn trẻ xuất sắc được lên báo thường có ước mơ, biết rõ mình muốn làm gì. Nhờ đó các bạn có động lực và dám thực hiện những thứ khác biệt. Tốt hơn thì mình cần có một mentor (người cố vấn) để chỉ dẫn", 10X chia sẻ.

Nói thêm về kinh nghiệm giành học bổng, Anh Khoa cho biết: Học giỏi vẫn là yếu tố quyết định hàng đầu. Thực chất, hoạt động ngoại khóa chỉ có giá trị với số nước như Mỹ, Hà Lan, Hàn Quốc,... Nhưng với những đất nước như Đức, Pháp, Úc, Anh thì cần phải học giỏi nhất có thể trước. Nếu được thì thi luôn giải HSG quốc gia, thi các cuộc thi quốc tế để tạo ấn tượng.

Thứ hai là hoạt động ngoại khóa. Cuối cùng phải biết mình muốn gì. Mình là ai? Mình có gì đặc biệt để viết luận. Thông qua bài luận đó, các trường ĐH thấy được tiềm năng của mình trong tương lai và sự tài trợ của họ không phung phí.

Được biết, Anh Khoa hiện đang theo học ngành Luật và Nghiên cứu xã hội tại ĐH New York. 10X không có dự định sống tại nước ngoài mà luôn mong muốn trở về Việt Nam và thực hiện các hoạt động xã hội. Đang quản lý một tổ chức giáo dục ở Việt Nam nên Khoa ấp ủ việc nhân rộng các mô hình giống Hoa Kỳ, cho học sinh tiếp cận những môn học, khóa học liên quan tới giáo dục mở, giáo dục khai phóng,...

Học thêm cả về công nghệ thông tin nên cậu bạn cũng ấp ủ mở công ty xây dựng hạ tầng mạng và cơ sở hạ tầng pháp lý cho các dự án công nghệ về Y khoa, Tài chính và Luật học.