Nguồn gốc phong tục “Lì xì” đầu năm

Lì xì là phong tục có từ rất lâu đời của người Á Đông, tượng trưng cho sự may mắn và tài lộc. Tục này bắt nguồn từ Trung Quốc. Tương truyền ở Đồng Hải xưa kia có một cây đào to, gốc cây là nơi trú ngụ của rất nhiều yêu quái. Chúng luôn muốn ra ngoài để gây hại nhưng luôn bị các thần tiên ở hạ giới canh giữ nên không thể thoát ra ngoài.

Tuy nhiên hàng năm các vị thần tiên đều phải về trời vào giao thừa. Điều này khiến yêu quái lộng hành, quấy rối giấc ngủ của trẻ em, khiến trẻ giật mình khóc thóc thét và bị sốt. Bố mẹ vì thế luôn phải thức cả đêm để canh giữ cho con.

Một lần có 8 vị tiên đi ngang qua nhà nọ, thấy tình cảnh liền hóa thành những đồng tiền nằm bên chỗ mấy đứa trẻ, cha mẹ chúng cũng đem gói những đồng tiền này vào tấm vải đỏ để xua đuổi yêu quái. Phép lạ này nhanh chóng lan truyền ra khắp nhân gian. Từ đó mỗi dịp Tết, người ta lại bỏ tiền vào trong những cái túi màu đỏ tặng trẻ con, để trẻ chóng lớn và khỏe mạnh hơn. Dần dần điều này hình thành nên tục lì xì đầu năm.

Chữ “lì xì” có ý nghĩa gì?

Theo nhà nghiên cứu Văn hóa dân gian Việt Nam Nguyễn Hùng Vĩ (cựu giảng viên môn Văn học dân gian Việt Nam, ĐH Tổng Hợp): “Từ “lì xì” có nguồn gốc từ tiếng Trung Quốc. Phát âm Hán Việt là “Lợi thị” (lãi chợ). Từ này được người Việt đọc chệch thành “lì xì”. Lì xì có nghĩa là được lợi, được tiền, được may mắn.

Tại sao bao lì xì thường là màu đỏ?

Tại Việt Nam, màu sắc của những bao lì xì khá đa dạng nhưng chủ yếu vẫn là màu đỏ, vàng - những màu sắc được cho là may mắn, tốt lành. Tuy nhiên, đỏ vẫn được ưa chuộng hơn bởi màu này tượng trưng cho sự thịnh vượng, như ý cát tường. Ngoài ra, đỏ cũng được coi là màu của niềm hy vọng và sự may mắn.  Người được nhận lì xì luôn tin rằng những phong bao này sẽ đem lại hạnh phúc và tài lộc trong suốt cả năm.

Ý nghĩa của tục lì xì ngày Tết

Phong bao lì xì mang rất nhiều ý nghĩa sâu xa và tốt đẹp. Phong bao là tượng trưng cho sự kín đáo, không so bì hơn thua, để tránh dẫn đến những xích mích không đáng có. 

Màu đỏ của chiếc bao lì xì tượng trưng cho màu như ý, cát tường, thịnh vượng trong suốt cả năm. Ngoài ra, đó cũng được coi là màu của niềm hy vọng và sự may mắn. Người được nhận lì xì luôn tin rằng những phong bao này sẽ đem lại hạnh phúc và tài lộc trong suốt cả năm. 

Cứ vào mỗi sáng mùng 1, sau khi dậy sớm và diện những bộ quần áo đẹp, người lớn và trẻ con lần lượt ra chúc tết, chúc thọ và biếu lì xì cho ông bà, bố mẹ. Sau đó, người lớn sẽ tặng cho những đứa trẻ những chiếc bao lì xì đựng tiền cùng với lời chúc mong muốn sự hạnh phúc và tất cả những gì tốt đẹp nhất sẽ đến với người thân của mình trong suốt một năm. Lì xì không chỉ vào mùng 1 mà còn kéo dài sang mùng 2, mùng 3 thậm chí đến mùng 10.

Lì xì cũng được mang tặng họ hàng, láng giềng và những người quen biết thay cho lời chào, lời chúc sức khỏe và mong một năm mới an lành, phát tài phát lộc. 

Số tiền trong mỗi bao lì xì dù ít hay nhiều đều được coi là món quà tinh thần trong dịp đầu năm mới, có ý nghĩa biểu trưng cho một năm mới tốt đẹp và sung túc. Ý nghĩa của một chiếc bao lì xì không nằm ở số lượng là bao nhiêu mà chính là ở những thông điệp mà nó muốn gửi gắm tới người được nhận.  

Vì vậy, tục mừng tuổi đầu năm đã lưu truyền từ năm này qua năm khác và cho đến tận bây giờ vẫn được gìn giữ. Dù cho thời gian có trôi đi thì sự mong mỏi được nhận chiếc bao lì xì trong ngày đầu năm vẫn không thay đổi, nhất là đối với những đứa trẻ.