Sáng nay (9/10) trong trong suốt cuộc trò chuyện với chúng tôi, thầy Khang luôn gọi PGS.TS.Văn Như Cương là "anh".

Thầy Khang buồn sầu chia sẻ về những kỷ niệm ngay từ những ngày đầu giữa hai người kết gắn tình bạn để xây dựng cơ nghiệp cho ngôi trường chung.

Thầy Khang nhớ lại và nói: "Sự gắn bó giữa tôi với anh Cương chủ yếu trong công việc. Rạng sáng hôm nay anh qua đời, đành rằng "sinh lão bệnh tử" nhưng đó thực sự là một tin sốc không chỉ với gia đình mà cả với đồng nghiệp, các lớp học trò… dù nhiều người hiểu, sự ra đi đó không phải là đột ngột.

Ai cũng biết, cách đây gần 3 năm, anh Cương đã mang trong mình trọng bệnh nhưng với sự nỗ lực của bản thân, sự lạc quan yêu đời và khát vọng sống, anh đã sớm ổn định tinh thần để điều trị. Có thể nói, anh là người rất dũng cảm khi chống chọi bệnh tật trong nhiều năm nay", thầy Khang chia sẻ.

Thầy Nguyễn Xuân Khang người đồng sáng lập trường THPT Lương Thế Vinh.

Thầy Khang lại chia sẻ về cơ duyên dựng nghiệp và sự ra đời của ngôi trường danh tiếng, hai người cách nhau 1 giáp. Cố PGS Văn Như Cương sinh năm 1937, còn thầy Khang sinh năm 1949.

Nói rồi, thầy Khang nhớ lại giai đoạn thành lập trường Lương Thế Vinh: "Năm 1988 tôi và anh Cương có thư ngỏ gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục về việc thành lập một trường tư thục trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Khi đó, Bộ trưởng rất ủng hộ ý tưởng của chúng tôi và Bộ có chủ trương tổ chức một hội thảo để chúng tôi báo cáo dự án thành lập trường", thầy Khang kể.

Theo thầy Khang, ngày 11/8/1988, tại số 14 Lê Thánh Tông, Hà Nội, hai thầy đã trình bày dự án của mình trước đại diện của Bộ Giáo dục. Buổi hội thảo kết thúc sau 3 tiếng đồng hồ (từ 8h – 11h) và đề án thành lập trường ngoài công lập nhận được sự nhất trí cao của hội nghị và đề nghị dùng khái niệm trường dân lập chứ không phải khái niệm trường tư thục như hai thầy đưa ra.

"Chúng tôi nhất trí, miễn là thành lập 1 trường riêng. Bộ có yêu cầu trong 1 tuần chúng tôi phải xác định 3 điểm: thứ nhất tên trường, thứ 2 địa điểm thành lập trường, thứ 3 là đội ngũ giáo viên. Lúc ấy, hai anh em chúng tôi phấn khởi lắm", thầy Khang chia sẻ.

PGS.TS.Văn Như Cương đã qua đời ở tuổi 80.

Thầy Khang kể tiếp: " Ngay trưa 11/8/1988, hai thầy hội ý với nhau, sáng hôm sau mỗi người phải đưa được ra một tên trường. Sáng hôm sau chúng tôi gặp nhau theo quy ước, tôi đưa ra 1 tên, anh Cương đưa ra 1 tên của trường. Anh Cương hỏi tôi: "Cậu định đặt tên là gì?". Tôi nói: "Em định đặt tên là Lương Thế Vinh". Lúc này, anh Cương có hỏi vì sao tôi chọn tên trường là như thế, tôi cũng bảo rằng, trong lịch sử Việt Nam, về khoa học tự nhiên, Lương Thế Vinh là nhà toán học đầu tiên của Việt Nam mà tuổi thơ có rất nhiều giai thoại ấn tượng. Chính vì thế, việc đặt tên trường là Lương Thế Vinh rất thú vị. Và anh Cương cũng rất phấn khởi trước tên trường như thế".

Thầy Khang cũng chia sẻ thêm về cái tên mà cố PGS Văn Như Cương lựa chọn đó là Nguyễn Trường Tộ - một nhà cách tân nổi tiếng và rất ấn tượng trong không khí đổi mới của xã hội Việt Nam sau năm 1986.

Tuy nhiên, sau đó thầy Cương đã quyết định lấy tên Lương Thế Vinh theo gợi ý của thầy Khang đưa ra.

"Chọn được tên trường rồi, tôi liên lạc và làm việc với cố hiệu trưởng trường ĐH Tổng hợp khi đó và cũng nhận được sự ủng hộ của vị cố hiệu trưởng này về việc thành lập 1 trường tư thục. Và thầy sẵn sàng cho thuê cơ sở vật chất, thuê địa điểm. Có địa điểm rồi, có tên trường rồi, đội ngũ giáo viên lúc ấy tuyển rất dễ dàng". thầy Khanh chia sẻ.

Ngày 20/8/1988, Bộ Giáo dục có văn bản gửi UBND TP.Hà Nội đề nghị cho phép thành lập trường Phổ thông dân lập Lương Thế Vinh - là trường dân lập đầu tiên của Hà Nội.

"Tới giờ trường thành lập cũng gần 30 năm rồi, nhưng lúc này đây, khi nghe tin anh Cương qua đời, những kỉ niệm của gần 30 năm ấy lại đang sống lại trong tôi", thầy Khang cho biết. Ngày 1/6/1989 trường Phổ thông dân lập Lương Thế Vinh được thành lập và tháng 9 năm đó khai giảng năm học đầu tiên.