Tảo mộ trước Tết từ lâu đã là một nét đẹp trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Việc làm này thể hiện lòng hiếu kính, biết ơn của con cháu với ông bà, tổ tiên. Những ngày giáp Tết Nguyên đán, từ khoảng 20 tháng Chạp đến chiều 30 Tết, mỗi gia đình lại thực hiện lễ nghi tảo mộ để đón gia tiên về ăn Tết.
Ghi nhận tại Công viên nghĩa trang Lạc Hồng Viên (xã Dân Hoà, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình) hàng trăm gia đình đã có mặt nơi các phần mộ của người thân trong gia đình dọn dẹp, mời gia tiên về đón Tết.
Những ngày giáp Tết, người dân tấp nập tới những phần mộ gia tiên sắp lễ, dâng hương mời ông bà, tổ tiên về ăn tết cùng gia đình.
Dù bận rộn với những công việc cuối năm nhưng các gia đình Việt Nam vẫn không quên đi tảo mộ. Đó là cách để con cháu nhớ về tổ tiên, để gia tiên phù hộ cho con cháu sức khỏe, tài lộc.
Với suy nghĩ "trần sao âm vậy" nhiều gia đình khi đi tảo mộ đã chuẩn bị những đồ vật như đài, đồng hồ, điện thoại như một phần lễ dâng lên ông bà, tổ tiên của mình.
Trong một năm, các ngày như Thanh minh, Tảo mộ, lễ Vu Lan báo hiếu là dịp để những người thân trong gia đình cùng nhau đến thăm mộ của ông bà, tổ tiên để bày tỏ sự thành kính, biết ơn.
Bà Tuyết (79 tuổi, ở quận Long Biên) Hà Nội cùng các anh chị em trong gia đình đến mộ viếng mẹ đã khuất. Bà Tuyết cho biết, tảo mộ cũng là thời điểm để con cháu tỏ lòng thành kính và nhớ về nguồn cội tổ tiên.
Đại đức Thích Trí Thịnh, Trụ trì chùa Kim Sơn Lạc Hồng cho biết, tảo mộ là hoạt động dọn dẹp cỏ dại, vun lại những nấm mộ, sửa sang, tu bổ, chăm sóc những cây xanh ở xung quanh mộ phần của người thân đã mất trong gia đình.
Tảo mộ cuối năm còn là dịp để gia đình, con cháu sum vầy, ôn lại những kỉ niệm đã qua và mời những người đã qua đời về ăn Tết cùng gia đình. Khi đi tảo mộ nên chân thành, trên đường đi nếu có mộ, dù đi hay đứng lại đều cần phải lễ độ cung kính.
Nhiều gia đình mang theo con nhỏ cùng đi tảo mộ.
Việc dẫn con nhỏ cùng đi tảo mộ là một trong những việc làm tốt để cho các thế hệ trẻ không quên được cội nguồn của mình.
Theo lý giải của Đại đức Thích Trí Thịnh, nên cho con cháu đặc biệt là trẻ nhỏ đi cùng đến thăm mộ của ông bà, tổ tiên bởi có những gia đình an táng mộ ở quê mà sinh sống ở một nơi khác thì có khi một năm mới về thắp hương cho ông bà tổ tiên được vài lần. Số lần ít như vậy mà chúng ta không cho con, cháu đi theo thì vài năm như vậy sau này lớn lên thì những người con, người cháu đó sẽ phần nào mai một đi và sợ rằng không nhớ gốc gác tổ tiên ông bà mình ở đâu.
Khi chúng ta làm công việc này để tỏ lòng thành kính, biết ơn những bậc sinh thành thể hiện tấm lòng của những người con đối với cha mẹ ông bà, đó là tấm gương tốt để cho con cháu mình dõi theo.
Những thế hệ đi trước nên duy trì, giữ gìn và phát huy nét đẹp bản sắc đó, đưa con cháu cùng đi thắp hương cho ông bà, tổ tiên để các cháu biết được đâu là quê hương...
