Đúng như lời hứa, Xuân Hinh đã đem tất cả những ngón nghề tinh túy nhất của mình để cống hiến cho khán giả một bữa tiệc buffet cười khóc đã đời trong liveshow Xuân Hinh – Kẻ chọc cười dân dã. Từ Chèo cổ, Quan họ, Xẩm, chầu văn, hầu đồng đến bi hài kịch hiện đại, tất cả đều được vua hài đất Bắc bày biện trên chiếc mâm sân khấu lộng lẫy, bên cạnh dàn sao hài danh giá nhất hiện nay.
Thay đồ nhanh hơn Hà Hồ
Sau tiết mục mở màn của nghệ sĩ nhí Đức Vĩnh – Quán quân Vietnam Got Talent 2014, Xuân Hinh xuất hiện trên sân khấu với diện mạo của một Hề Chèo chính cống: Thầy phù thủy trong vở Chèo Súy Vân. Vẫn những động tác múa tay điêu luyện, vẫn cách nói lúc trầm lúc bổng lẳng lơ đến là duyên, nhưng trên hết là một giọng Chèo có sức ám ảnh kì lạ. Xuân Hinh hát một đoạn Bà Chúa con cua, vừa đủ để khơi gợi lại bao kỉ niệm trong kí ức của những người yêu mến anh từ những năm đầu thập niên 90 thế kỉ trước. Thời mà Xuân Hinh còn được gọi là Hề Chèo chứ không phải là Vua hề đất Bắc như hiện nay.
Đó là phần mở đầu của màn Ngũ biến. Trong vòng hơn 10 phút, một mình Xuân Hinh “đóng cả năm vai Chèo”, mà thực tế là những lát cắt ấn tượng về thời vàng son trên sân khấu Chèo của chính anh. Từ thầy phù thủy, thầy bói mù đến Thị Màu, Cu Sứt…, những vai diễn mà dù sau này Xuân Hinh ngày càng đi xa khỏi địa hạt của hề Chèo, người ta vẫn cứ lưu luyến và nhung nhớ mãi không thôi. Việc Xuân Hinh lựa chọn Ngũ biến với những làn điệu Chèo cổ mẫu mực để trình diện trước khán giả như một lời khẳng định rằng: anh xuất thân là hề Chèo và anh vẫn là hề Chèo đấy, một hề Chèo suốt 40 năm qua và đến hết cuộc đời.
Tài ứng biến của Xuân Hinh cũng được anh trưng trổ trong cuộc đối thoại với MC Xuân Bắc. Dù là một màn đối đáp ngẫu hứng, Xuân Hinh vẫn tỏ ra lão luyện khi lôi Xuân Bắc vào thành một nhân vật trong trích đoạn Chèo cổ Thầy bói đi chợ (vở Chèo Trinh Nguyên), và nhân cơ hội này chửi “cả nhà cả tổng” Xuân Bắc một cách công khai không gượng gạo. Lời chửi vẻ như thô tục, nhưng thực đúng là lời chửi mà ông bà ta đã dùng trên chiếu Chèo cổ ngày xuân. Nên với những ai hiểu Chèo, hẳn sẽ không nhăn mặt khi nghe Xuân Hinh chửi Xuân Bắc.
Nhưng Ngũ biến chỉ là một món khai vị, đánh thức giác quan của khán giả trước khi bước vào tiết mục khóc cười để đời của Xuân Hinh: Ngựa người người ngựa. Dĩ nhiên, bạn diễn của anh phải là Thanh Thanh Hiền.
Anh chàng phu xe nghèo khổ đang cố chờ một cuốc xe đêm giao thừa để mang tiền về cho đàn con thơ dại một chút áo cơm ngày Tết không may gặp đúng cô gái điếm không xu dính túi cũng đang cố gắng tìm khách làng chơi. Hai thân phận con người dưới đáy xã hội từ những kẻ xa lạ khinh ghét nhau trở nên đồng cảm với nhau trong một khát vọng làm con người đích thực.
Vở kịch Ngựa người người ngựa của đạo diễn – NSND Lê Hùng đã từng được nhiều nghệ sĩ làm lại, nhưng chưa ai qua mặt được cặp đôi Xuân Hinh – Thanh Thanh Hiền. Cả hai chọc cho khán giả cười rũ ra với lối diễn kẻ tung người hứng, lúc cương lúc nhu đầy biến báo. Như khi Thanh Thanh Hiền làm điệu bộ lẳng lơ của cô gái bán hoa, hay khi cô ngả phịch ra xe kéo tình nguyện lấy thân trả nợ anh phu xe Xuân Hinh, như khi Xuân Hinh rít lên muốn “giết mà không giết được” Thanh Thanh Hiền, khán giả cứ thót tim. Vì thật quá, vì cứ sợ họ sẽ làm “chuyện tày trời” trên sân khấu, rồi lại ớ ra, ôm bụng ngặt nghẽo cười.
Nếu không phải là Xuân Hinh - người đã từng lăn lộn bươn trải đủ nghề, buôn bán thượng vàng hạ cám từ miền ngược đến miền xuôi, buôn từ cái kim sợi chỉ đến vàng tấm, thậm chí buôn cả chó, để trang trải học hành và nuôi nấng đàn em thơ dại thay cha – thì không ai có thể diễn cho ra được vị mặn mòi đắng chát của nước mắt người phu xe nghèo khổ làm thân phận ngựa người. Chỉ có Xuân Hinh với tuổi thiếu thời cơ cực, với những cay nghiệt của đời mới đủ khả năng thể hiện nỗi thống khổ của khao khát áo cơm bình dị trong tiếng pháo giao thừa thúc giục bên trong những ngôi nhà êm ấm. “Thiên hạ chỉ biết cười thôi, đâu biết anh hề trùm chăn khóc” – một trạng thái chia sẻ trên facebook của nghệ sĩ Xuân Hinh ngày nào chợt hiện về.
Dạy mình chưa xong, dạy sao được đời
Trong suốt ba tiếng 30 phút của đêm liveshow kỉ niệm 40 năm cười khóc của Xuân Hinh, không có một tiếng cười nhảm nhí. Ngoài Ngựa người người ngựa là Của gia bảo, cả hai đều là những vở bi hài kịch thấm thía sự đời. Những đồng nghiệp danh giá của anh, những Hồng Vân, Quang Thắng, Xuân Nghĩa, Vân Dung… đều tiết chế cái nhảm thương mại thông thường để giúp anh khắc họa một tiếng cười sâu sắc: cười ra nước mắt. Nhưng đáng nể hơn, trong một liveshow cá nhân, Xuân Hinh đã nhường đất diễn cho đồng nghiệp để chọn vai diễn nhỏ mà sắc, đủ để khắc họa một nét khác về anh.
Giấu những bài học làm người sau mỗi tiếng cười, ấy vậy mà khi được MC Xuân Bắc hỏi anh định dạy dỗ ai thì Xuân Hinh chối phắt. Anh chia sẻ: “Tôi dạy tôi còn chưa xong, dạy vợ chưa nổi, dạy con không được. Ở nhà có khi con tôi gọi: “Anh Hinh ơi! Anh Hinh ơi!” tôi còn phải dạ. Thế thì tôi dạy được ai. Tôi chỉ là kẻ đi mua vui cho thiên hạ, đem tiếng cười bán cho mọi người. Là kẻ chọc cười dân dã mà thôi”.
Kẻ chọc cười dân dã, Xuân Hinh bảo anh thích cái danh xưng đó hơn mọi danh xưng vua chúa này kia.
Liveshow Xuân Hinh – Kẻ chọc cười dân dã vẫn có những tiếc nuối trong lòng người hâm mộ Xuân Hinh. Có lẽ vì Xuân Hinh tham lam quá, muốn đãi khán giả nhiều món quá mà quên mất các món ăn còn phải hòa quện với nhau. Kịch bản chương trình lỏng lẻo, các tiết mục của khách mời như Bằng Kiều, Tùng Dương còn nặng về hình thức mà khiên cưỡng trong việc gắn kết với mạch chung.
Sự xuất hiện của Bằng Kiều - Tùng Dương vẫn còn khá khiên cưỡng
MC Xuân Bắc cũng chỉ vừa làm tròn vai. Trong khi vốn dĩ lâu nay, Xuân Hinh thừa sức kết nối với khán giả của mình bằng sự ứng đối thông minh, duyên dáng mà không cần tới một người trung gian nào. Xuân Hinh mê hoặc người xem bằng chính lối tương tác đó. Khi sân khấu của anh bị mất đi lối tương tác ấy, khán giả ít nhiều hẫng hụt và cứ thấy thiếu thiếu cái gì đó đúng chất Xuân Hinh. Nên nếu có lần sau, 50 năm hay 60 năm như lời Xuân Hinh hứa, thì xin hãy trả vị trí chủ trò sân khấu về cho anh.
