Bác sĩ khoa Ngoại Nguyễn Quang Hiếu

Một trong những vấn đề thường gặp tại phòng khám là các bệnh nhân đến khám với lý do đau đầu. Thế nhưng mỗi loại đau đầu lại đặc trưng một kiểu đau khác nhau, kể cả đau nửa đầu cũng thế.

Đau phần trước của đầu 

Phần trước của đầu là nơi tập trung của rất nhiều hệ giác quan phức tạp: thị giác, khướu giác, vị giác, thính giác, xúc giác vùng da mặt. Đây cũng là vùng tập hợp nhiều nhất các cung phản xạ thần kinh cảm giác phức tạp cùng các dây thần kinh cảm thụ đặc biệt của con người. Thế nên, khi đau ở phần trước của đầu, có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý phức tạp.

Ví dụ:

Đau phần trán đều cả hai bên thường gợi ý đến tăng huyết áp. 

Đau phần trên mắt kèm đau hai bên gò má, mũi thường gợi ý bệnh lý viêm xoang. 

Đau hai bên thái dương, kèm có những cơn đau buốt từng cơn theo nhịp (hay theo tiếng tích tắc quả lắc) thường gợi ý đến các bệnh về co thắt mạch máu. 

Đau cố định một nửa bên mặt, kèm có thể nổi vài bóng nước thì lại gợi ý bệnh lý zona thần kinh;…

Đau đầu phần giữa đỉnh đầu, lan sang hai bên

Đây cũng là một kiểu đau của tăng huyết áp

Kiểu đau này thường đặc trưng của khu vực tiền đình ốc tai. Một số bệnh lý tai mũi họng như bệnh viêm tai giữa, các bệnh lý liên quan viêm nhiễm vùng tai trong cũng gây tình trạng tương tự. Nếu triệu chứng kèm theo chóng mặt, đau đầu thường gợi ý viêm nhiễm thần kinh tiền đình- ốc tai hay bệnh lý u thần kinh số VIII.

Đau nửa đầu phần sau gáy

Khi khám, bác sĩ sẽ phát hiện các triệu chứng đi kèm khác để gợi ý các bệnh lý khác nhau.

Chẳng hạn như đau căng cơ vùng vai gáy, thường hay gặp ở những người làm việc văn phòng, tiếp xúc nhiều với máy tính. Đau nửa đầu sau gáy kèm mệt mỏi, khó ngủ thường do rối loạn giấc ngủ gây nên. Đau lan xuống vùng cổ, có thể kèm yếu nhẹ tay và chân có thể là dấu hiệu chèn ép các rễ thần kinh của đám rối thần kinh cổ.

Đau đầu kiểu Migraine

Đây là kiểu đau đầu rất đặc trưng và gây khó chịu nhất cho các bệnh nhân. Các triệu chứng rất đặc biệt và điển hình:

Chỉ đau nửa đầu bên phải hoặc bên trái. 

Đau liên tục từ 2 đến 72 giờ, thường không đáp ứng với thuốc giảm đau. 

Đau tăng dần nếu làm việc gắng sức, thậm chí ngồi dậy cũng thấy đau. 

Đau tăng khi có yếu tố kích thích (yếu tố này là riêng biệt của mỗi bệnh nhân). 

Có người sẽ rất đau khi gặp ánh sáng mạnh, chói sáng; có người sẽ nhạy cảm với tiếng động, tiếng ồn; thậm chí tiếng chuông cửa, tiếng réo của xe cấp cứu hay xe cứu hỏa cũng có khả năng kích thích để bệnh nhân rơi vào cơn đau Migraine.

Đến ngày nay, Migraine vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh. Các nghiên cứu y khoa chỉ cho thấy sự liên quan đến các yếu tố như: sốc tâm lý, yếu tố kích thích căng thẳng (chưa rõ và khác nhau ở mỗi người) và có tính chất gia đình. Do chưa biết nguyên nhân cụ thể nên với y học hiện đại, đây là căn bệnh chưa có thuốc điều trị triệt để, chưa có phác đồ thống nhất.

Khi khám bệnh, bác sĩ sẽ tìm kiếm các dấu hiệu lâm sàng nghi ngờ khác. Chẳng hạn bệnh nhân nhiễm siêu vi, gây viêm nhiễm các dây thần kinh vùng mặt, có thể đi kèm với liệt mặt; một số bệnh lý chấn thương vùng đầu, sau mổ- can thiệp phẫu thuật vùng đầu cũng để lại các cơn đau đầu mạn tính.

Một số loại hóa chất có thể gây độc cho con người. Các công nhân khai mỏ (mỏ than, mỏ lưu huỳnh, mỏ vàng, mỏ kim loại) thường ở trong môi trường độc hại. Các hóa chất, bụi nhiễm hóa chất xảy ra khi khai mỏ gây ra các bệnh mạn tính. Thế nhưng các bệnh nghề nghiệp này, ở nước ta hiện chưa được quan tâm đúng mức.

Một nguyên nhân đặc biệt gây đau đầu đặc biệt ở giới trẻ hiện nay là sử dụng các chất gây nghiện, các chất gây ảo giác hay hưng phấn. Tại các buổi tiệc, các cuộc vui hay thậm chí là một số cuộc thác loạn, giới trẻ sử dụng các chất cấm.