Miền núi cao phía bắc Việt Nam có món thịt gác bếp trứ danh, tuy mỗi vùng mỗi khác nhưng về cơ bản vẫn là thịt tươi treo khô bởi bồ hóng nhằm trữ đồ ăn trong một thời gian dài. Lâu ngày món ăn mộc mạc, dân dã ấy lại thành món ngon đãi khách đường xa.

Nhiều du khách lên thị trấn Đồng Văn (Lào Cai) đã được thưởng thức thịt bò khô gác bếp nướng than củi, xúc xích lợn Mán rán ngập trong dầu, nhưng món thịt ba chỉ hấp cách thủy không phải ai cũng biết, nhất là lữ khách lần đầu tới cao nguyên đá.

Đĩa thịt ba chỉ hấp mang lên mâm mới chỉ nhìn thôi đã thấy ứa nước miếng rồi. Đích thị như tên gọi thịt ba chỉ, lớp mỡ trong suốt và lớp nạc đỏ hồng đan xen vào nhau cùng với lớp bì có màu vàng nhẹ trông như được rán giòn.

Nhớ lắm, món thịt ba chỉ hấp trên thị trấn Đồng Văn 1

Thịt ba chỉ hấp vừa tới - Ảnh: Băng Giang

Gắp một miếng đưa lên miệng, thịt rất mềm, ngọt, không có độ béo như mình tưởng lại đậm đà gia vị tẩm ướp của vùng cao, cay cay, thơm thơm. Để lớp mỡ trong thớ thịt lại trở nên trong suốt và khi ăn lại không hề ngấy phải treo thịt mất đến hai tháng. Thông thường, khi làm món này, bà con sẽ xả thịt thành từng súc nhỏ, dài độ hơn gang tay, rộng chừng 5-7cm ướp gia vị khoảng nửa ngày cho ngấm. Thịt sau đó xâu thành xiên treo lơ lửng gác bếp để “ăn khói” mỗi ngày cho đến khi chuyển sang màu bồ hóng.

Lúc này có thể dỡ súc thịt xuống, nướng qua trên than củi, đặc biệt phải nướng cho lớp bì phồng lên, cho nồi nước vo gạo đã đun âm ấm, ngâm chừng 10 phút rồi rửa thật sạch lớp bụi bặm bám bên ngoài.

Nhớ lắm, món thịt ba chỉ hấp trên thị trấn Đồng Văn 2

Nếu vội thì cho súc thịt vào luộc 3 nước, thong thả hơn thì cho vào nồi cơm điện để hấp, cầu kỳ nữa thì cho vào nồi hấp cách thủy. Thớ thịt đã săn chắc sau hai tháng phơi bồ hóng sẽ ngấm hơi nước mềm ra, thịt nạc đỏ au còn phần mỡ lại trong suốt, lớp bì cũng rất mềm. Món này dọn lên mâm ăn kèm cải cay muối dưa hay cải mèo luộc gừng vào ngày đông giá rét quả là… "bá đạo".