Năm 2017, một người dân địa phương tên là Jason Robinson đã ghi lại được hình ảnh đĩa băng hình tròn hoàn hảo xoay giữa lòng sông bang Michigan, Mỹ. Chiếc đĩa băng này có đường kính khổng lồ, chuyển động chậm rãi và nhìn như thể có ai đó đang ngoáy xà phòng. Tuy nhiên, đó hoàn toàn là tác phẩm của mẹ thiên nhiên và được coi là hiện tượng kỳ bí xảy ra vào mùa đông khiến giới khoa học đau đầu tìm lời giải.

Năm 2018, hàng trăm du khách hiếu kỳ cũng đổ xô về hồ Liao, tỉnh Liêu Ninh, miền Đông Bắc Trung Quốc để ngắm nhìn cảnh tượng kì thú, đó là chiếc đĩa băng tròn đựng đầy tuyết trắng trôi giữa hồ như lát bánh kem vậy. Vốn dĩ họ chỉ quen thấy băng tuyết đóng kín mặt nước trên sông hồ hoặc suối, nên một mảnh băng lớn quay vòng tròn như thế này quả thực hiếm hoi, nhìn như chiếc chảo đang rán bánh cho cả làng ăn.

Tháng 1/2020, một nhân viên bảo vệ rừng tên Peter McKinney cũng bắt gặp những đĩa băng to tròn bao phủ kín mặt sông chảy qua đồi Dunearn thuộc hạt Nairnshire (Scotland). Tờ The Sun cho biết McKinney đã đếm được khoảng 30 đĩa băng trôi nổi trên phụ lưu sông Findhorn. Những chiếc đĩa băng này khá nhỏ, trông cứ như đám bánh trứng ngàn lớp xịt kem tươi mát lạnh vậy!

Sự thật thì chúng là một hiện tượng tự nhiên thú vị và chưa ai biết tại sao chúng lại xuất hiện. Băng tròn hay còn gọi là đĩa băng hoặc chảo đá là những tảng băng có hình tròn nổi trên mặt nước. Những đĩa băng này chỉ xuất hiện ở những vùng nước di chuyển rất chậm và khí hậu lạnh như ở Bắc Âu và Mỹ.

Đường kính của những tảng băng tròn này rất khác nhau, từ vài chục centimet cho đến cả chục mét. Các nhà khoa học không biết chính xác cách thức hình thành những đĩa băng này, có thể chúng hình thành trong các dòng xoáy nơi các mảng băng mỏng xoay tròn và dần dần kết dính lại với nhau. Đường kính của vòng tròn có thể thay đổi rất nhiều từ chỉ một vài feet đến 50 feet (hơn 15 mét).

Hồi tháng 1/2019, một đĩa băng rộng 90 m xoay ngược chiều kim đồng hồ trên mặt sông Presumpscot, phía đông bắc nước Mỹ, thu hút nhiều sự chú ý. Hiện tượng đĩa băng thường xảy ra ở Bắc Cực, Scandinavia và bắc Canada, nhưng rất khó gặp ở nơi khác. Theo các nhà vật lý ở Đại học Liege, Bỉ, nguyên nhân gây ra hiện tượng là nhiệt độ trong nước tăng và nước trở nên đặc hơn.

Tùy vào điều kiện hình thành mà có 2 loại băng tròn được tạo nên. Loại 1 hình thành trong điều kiện trời không mưa, nhiệt độ dưới 0 độ C trong nhiều ngày, còn loại 2 hình thành ở giữa sông. Đến nay, đây vẫn là một trong những hiện tượng thiên nhiên kỳ bí làm đau đầu các nhà khoa học.

Theo chuyên gia về băng tuyết Jouni Vainio của Viện Khí tượng Phần Lan, dù đây là hiện tượng hiếm gặp, nhưng sự hình thành những quả cầu băng tròn như trứng có thể được lý giải bằng kiến thức khoa học. Ông Vainio nói rằng đây là hiện tượng yêu cầu hội tụ đủ nhiều yếu tố về thời tiết để có thể tạo nên băng tuyết với hình cầu.

Trang Dailymail từng trích dẫn lời của Allen Schlag - nhà thủy văn ở Cơ quan thời tiết quốc gia tại Bismarck và nhà khí tượng học ở Grand Forks - Greg Gust: "Chính sự kết hợp giữa dòng khí lạnh đặc tràn qua khu vực tuần trước và xoáy nước trên sông nhiều khả năng là nguyên nhân tạo ra đĩa băng. Từ đây, những mẩu băng trôi nổi bị cuốn vào xoáy nước và bắt đầu xoay tròn. Chúng vô cùng tuyệt đẹp".

Nếu đi du lịch đến phương Bắc và các nước châu Âu khi tiết trời giá lạnh, bắt gặp một "bữa tiệc bánh băng" trên sông là rất may mắn đó nha!