Xã Phước Thành (Phước Sơn, Quảng Nam) nằm giữa bát ngát núi rừng, được mệnh danh xứ sở của vàng ròng. Vàng có ở khắp nơi từ ruộng nương, bờ suối, núi rừng. Con đường mới mở đã nối Phước Thành với bên ngoài, không còn cách trở như xưa. Trước đây, để vào xã phải cần đến những người chuyên chạy xe đường rừng.
Nay, đường vào Phước Thành đỡ hơn, nhưng từ thị trấn Khâm Đức tới đây cũng mất ngót nửa ngày chạy xe máy. Những công nhân làm đường cho hay, nhiều cung đường bạt núi, dân ra làm vàng ngay giữa đường và kiếm được ngày vài phân.
Ngôi nhà của 4 mẹ con chị Hồ Thị Sanh nằm bên trục đường cái, cách trụ sở UBND xã không xa. Chị Sanh vừa đi cõng chuyến hàng về, mồ hôi vẫn còn đầm đìa. 32 tuổi, ba mặt con nhưng chị Sanh vẫn giữ được nét xinh đẹp của thiếu nữ miền sơn cước, dù ánh mắt luôn buồn. Cả 3 đứa con của Sanh là kết quả của những mối tình ngang trái éo le, sớm tan vỡ.
Sinh ra trong gia đình có 4 chị em, khó khăn nên từ nhỏ Sanh đã phải vào các bãi vàng để mưu sinh. Từ những chuyến cõng hàng vào bãi vàng kiếm tiền, Sanh lọt vào mắt của chàng trai phu vàng Quảng Ngãi. Sau cuộc tình vụng trộm, năm 16 tuổi Sanh mang thai. Chàng trai kia nghèo khó chưa thể cưới Sanh được, đành hẹn ước vài năm sau có tiền có sẽ xin cưới hỏi đàng hoàng.
Cái thai ngoài ý muốn, cô gái dân tộc Bhnoong đối diện với sự hà khắc của gia đình và dân làng. Thương con, mẹ Sanh dựng chòi nhỏ tại bìa rừng cho con gái ở chờ ngày vượt cạn.
Cuối năm 1997, Hồ Văn Quăn con trai đầu lòng của Sanh chào đời ở bìa rừng trong thiếu thốn và mưa rét. Cơm với rau rừng, bữa no bữa đói, Sanh âm thầm một mình nuôi con. Phải hơn 1 năm sau, Sanh mới được bồng con về làng. Mọi người nhìn Sanh với ánh mắt đầy kỳ thị.
Số phận tiếp tục trêu đùa với thiếu nữ trẻ. Khi đứa con vừa hơn 2 tuổi, chàng trai phu vàng tử nạn khi chuẩn bị cưới. Tương lai và hy vọng bỗng chốc sụp đổ. Để có tiền nuôi con, Sanh tiếp tục cõng chuyến vào bãi vàng nằm giữa rừng sâu. Và rồi như định mệnh, Sanh lại yêu thương và mang thai với chàng phu vàng xứ Bắc kèm theo những lời thề thốt.
Năm 2001 và 2003, Sanh hạ sinh liền một trai, một gái. Những đứa trẻ tiếp tục cất tiếng khóc chào đời bên bìa rừng. Chàng trai kia sau một thời gian chung sống với Sanh đã bỏ đi, cùng lời hứa quay lại. Sanh một mình nuôi con nhỏ và không nguôi hy vọng.
Hồ Thị Thảo, con gái nuôi của Hồ Văn Bia năm nay đã lên lớp 4. Thảo xinh xắn, nhưng ngại tiếp xúc với người lạ, trốn nhanh qua hàng xóm khi nhà có khách. Câu chuyện thương tâm của Thảo dân làng Phước Thành ai cũng biết. Cô bé là kết quả của mối tình giữa sơn nữ xinh đẹp nổi tiếng Phước Thành một thời với phu vàng xứ Bắc. Không chịu được tiếng xấu với dân làng, sơn nữ ấy đã bỏ đi biệt xứ khi bán con cho Hồ Văn Bia giá 2 triệu đồng.
Vợ chồng Bia vốn gia đình khá giả, nhưng hiếm muộn con. Bia nhận con khi bé Thảo mới tròn 3 tháng tuổi. Nuôi nấng, dành hết tình cảm cho con, nhưng vợ chồng Bia không thể bù đắp được nỗi đau, mặc cảm sợ hãi trong tâm hồn đứa bé.
“Dân làng ai cũng biết chuyện. Nó lớn lên rồi biết chuyện của mình. Nó buồn, khóc miết. Vợ chồng yêu thương con hết mực nhưng làm sao bù đắp được. Nhiều đêm nó ôm tôi, rồi hỏi về người mẹ đẻ ra nó, đang ở đâu, bao giờ cho con được gặp mẹ. Nghe ra đau lắm”, Bia tâm sự.
Hồ Văn Thắng và Hồ Thị Hiền con của Sanh cùng độ tuổi lên mười, nhưng đã sớm biết buồn rầu vì không biết mặt cha. Dẫu người mẹ cố hết sức dành hết tình cảm cho các con. “Thằng Quăn học đến lớp 7 thì nghỉ học hai năm nay. Giờ chỉ mong nuôi được thằng Thắng con Hiền học hành đàng hoàng, chứ không lại tiếp tục nghèo khổ thôi”, Sanh tâm sự.
Hiền, Thắng học khá và rất ngoan, sớm biết thương mẹ. Hiền thích học vẽ, ngày nào cũng cặm cụi vẽ tranh. Những bức tranh của Hiền về gia đình đều có hình cha mẹ anh em quây quần, đoàn tụ. Thắng học lớp 5, nhưng già dặn hơn chúng bạn.
Thắng buồn rầu: “Mấy lần con nói mẹ dẫn con đi gặp cha nhưng mẹ cứ khất hứa miết. Lớn lên con sẽ đi tìm cha”. Còn người mẹ tội nghiệp đến giờ vẫn luôn giấu các con, chỉ dám tâm sự với khách lạ, rằng chị biết rõ cha của tụi nhỏ đang ở đâu.
Theo ông Hồ Văn Phen, Chủ tịch xã Phước Thành chia sẻ mấy năm gần đây các bãi vàng đã đi vào quy củ, những công ty giờ làm riêng biệt, không còn lộn xộn như xưa. Trên địa bàn xã giờ có khoảng 1.000 công nhân của 4 công ty vàng lớn. Công an tăng cường, việc làm vàng được quản lý tốt, nên không còn lộn xộn và phức tạp như xưa.
Kể về những thân phận phụ nữ ở Phước Thành đơn thân, một mình nuôi con của phu vàng, Chủ tịch Phen buồn rầu: “Gần chục trường hợp, hoàn cảnh đều khó khăn, không có cha, các em vẫn lớn lên trong mặc cảm, tự ti tội nghiệp lắm”.
